Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2023 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: H. W. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 9 czerwca 2023 r., znak: (...)

w sprawie: H. W. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rekompensatę

1/ zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 9 czerwca 2023 roku w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu H. W. (1) prawo do rekompensaty,

2/ stwierdza, że organ rentowy nie ponowi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 1210/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 czerwca 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 11 maja 2023 roku, odmówił ubezpieczonemu H. W. (1) prawa do rekompensaty. W uzasadnieniu wskazał, że ubezpieczony nie wykazał wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na dzień 1 stycznia 2009 roku. Na podstawie świadectwa pracy z dnia (...) roku H. W. (1) udowodnił 7 lat, 7 miesięcy i 8 dni okresów składkowych pracy w szczególnym charakterze.

W dniu 11 lipca 2023 roku ubezpieczony złożył odwołanie od powyższej decyzji. Nie zgodził się z przyjętym przez ZUS wymiarem stażu pracy w warunkach szkodliwych w Przedsiębiorstwie (...) w B..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, iż ubezpieczony nie przedłożył dokumentu potwierdzającego pracę w szczególnych warunkach w ww. przedsiębiorstwie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony H. W. (1) urodził się w dniu (...). Ma (...) lat. Ukończył (...) Szkołę (...) w B. w zawodzie mechanik – kierowca pojazdów samochodowych. Posiada on tytuł mistrza w zawodzie ślusarz samochodowy silników. Na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymował się mniejszym aniżeli 25 letnim ogólnym stażem pracy ( 24 lata i 21 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 7 dni okresów nieskładkowych ) .

Bezsporne

Ubezpieczony ukończył kursy spawania gazowego oraz elektrycznego.

Dowód: książka spawacza nr 161/ROS/81 283/734/83 z dnia 11.06.1981r. – akta osobowe ubezpieczonego

W okresie od 1 września 1973 roku do 31 maja 1988 roku ubezpieczony zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w B.. Kolejno obejmował tam stanowiska:
-uczeń nauki zawodu mechanika samochodowego w latach 1973-1976,
-spawacz
-mechanik napraw pojazdów samochodowych – spawacz

Dowód: kopia świadectwa pracy z dnia 31.05.1988r. – k. 13 akt sprawy

Po odbyciu nauki zawodu jako uczeń, w dniu 1 lipca 1976 roku ubezpieczony rozpoczął pracę na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych. Od 24 października 1977 roku rozpoczął czynną służbę wojskową, a do pracy w ww. przedsiębiorstwie powrócił 15 listopada 1979 roku, obejmując ponownie stanowisko mechanika samochodowego w pełnym wymiarze czasu pracy. Od 11 listopada 1982 roku została przeniesiony na stanowisko spawacza. Następnie od 1 marca 1986 roku ponownie zmieniono mu stanowisko na mechanika – spawacza ( wniosek motywowano tym, iż 75 % pracy wykonywał jako mechanik ) .

Dowód: kopia kart obiegowych zmian – k.15 akt sprawy, kopia umowy o pracę – k. 14 akt sprawy, kopia angażu z 02.07.1976r. -k. 17 akt sprawy, kopia angażu z 11.11.1982r. – k.20 akt sprawy, pismo z dnia 11.11.1982r. o zmianie angażu – k. 20v. akt sprawy, kopia angażu z 1.03.1986r. – k.21v. akt sprawy, pismo z dnia 1.03.1986r. o zmianie angażu – k. 22 v., zeznania H. W. (2) na rozprawie w dniu 02.10.23r. – protokół z rozprawy k.43 akt sprawy

W ramach pracy na stanowisku mechanika samochodowego ( lata 1976 – 1982 oraz dzielonego ze stanowiskiem spawacza 1986 – 1988 ) ubezpieczony zajmował się naprawami taboru i sprzętu samochodowego należącego do zakładu pracy ( samochodów ciężarowych, rzadziej osobowych i dostawczych , niekiedy koparek , spychaczy, a także wykonywał prace blacharskie ) . Prace te wykonywał w warsztacie w kanałach remontowych, których było kilka, niekiedy na poziomie ,,0’’ ( w przypadku niektórych napraw samochodów ciężarowych i ciężkiego sprzętu budowlanego ) . Cześć napraw wymagała spawania ( np. w sytuacji uszkodzenia stalowych elementów koparki czy spychacza ) . Przejściowo w latach 1982 – 1986 , po przeniesieniu go na stanowisku spawacza w związku z wakatem na tym stanowisku , w/w- ny zajmował się wyłącznie lub głównie spawaniem elementów należącego do zakładu taboru samochodowego i sprzętu .

Dowód: zeznania H. W. (2) na rozprawie w dniu 02.10.23r. – protokół z rozprawy k.43 akt sprawy

W okresie od dnia 1 czerwca 1988 roku do dnia 31 października 1996 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, będąc zatrudnionym na stanowisku blacharza samochodowego w Komendzie (...) w B..

Dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 24.03.23r. – k. 6 akt ZUS

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, a także dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, których wiarygodność nie została skutecznie zakwestionowana przez strony.

Ustalenia stanu faktycznego Sąd poczynił również w oparciu o dowód z zeznań odwołującego H. W. (1).

Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego H. W. (1) w zakresie dotyczącym zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. - okresu zatrudnienia, zajmowanych stanowisk, zakresu powierzonych obowiązków oraz wymiaru czasu pracy, albowiem zeznania te są jasne i korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a zestawione z nim stanowią spójną całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z dyspozycją art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku
o emeryturach pomostowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 164) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat (ust. 1). Rekompensata nie przysługuje jednak osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (ust. 2). W myśl art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę, a rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Istotę rekompensaty ustawodawca określił w art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych jako odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach stosuje się analogiczne zasady, jak dla wcześniejszej emerytury określone w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który w ust. 2 stanowi, że dla celów ustalenia uprawnień do wcześniejszej emerytury za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Z kolei art. 32 ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

W przedmiotowej sprawie spór pomiędzy stronami dotyczył tego,
czy na dzień 01 stycznia 2009 roku ubezpieczony H. W. (1) legitymował się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, czego pochodną stało się ustalenie prawa do rekompensaty. Organ rentowy nie uwzględnił bowiem ( z uwagi na brak stosownego świadectwa wystawionego przez pracodawcę ) do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) w B. w latach 1973-1988.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym zeznań przesłuchanego w sprawie odwołującego pozwala stwierdzić, iż ubezpieczony posiada wymagany ustawą 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W latach 1973 – 1976 był uczniem ( 3 dni nauki, 3 dni pracy ) , co eliminuje możliwość jego uwzględnienia w stażu pracy w warunkach szczególnych. Natomiast w okresach od lipca 1976 do listopada 1982 roku oraz od 1 marca 1986 do 31 maja 1988 roku ubezpieczony wykonywał prace mechanika w kanałach remontowych. W ramach wykonywanej pracy, ubezpieczony, naprawiał znajdujące się na stanie zakładu samochody osobowe i ciężarowe. Inne czynności, o których wspominał ubezpieczony tj. czynności blacharskie, naprawa koparek, czy spychaczy były przez niego wykonywane sporadycznie. Dla kompletnej naprawy sprzętu budowalnego niezbędne były prace spawalnicze ( przykładowo ubezpieczony musiał zdemontować uszkodzony element koparki, zespawać go , a następnie ponownie zamontować ) . Z kolei w latach 1982 – 1986 odwołujący się wykonywał wyłącznie lub głównie prace spawacza ( przy naprawie taboru i sprzętu użytkowanego w zakładzie pracy ). Reasumując , prace wykonywane przez niego w analizowanym okresie ( w latach 1976 – 1988 ) należy kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych i wymienione w pod pozycją 16 działu XIV jako prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych i pod pozycją 12 tegoż działu jako prace przy spawaniu. W części okresów miały one charakter prac jednorodzajowych ( prace mechanika w kanałach remontowych w latach 1976 – 1982 , spawacza w latach 1982 - 1986 i ponownie prace mechanika w kanałach remontowych przeplatające się z pracami spawacza ).

Zważywszy okoliczności sprawy, w tym poczynione ustalenia co do charakteru pracy ubezpieczonego, trzeba w tym miejscu przypomnieć, że co prawda w judykaturze nie jest sporne, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustaleniu okresów pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, to jednak od tej reguły istnieją odstępstwa. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne równocześnie wykonywane prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia z dnia 7 lutego 1983 roku (wyr. SN z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 62/07, LEX; wyr. SN z dnia 5 maja 2009 r., I UK 4/09, wyr. SN z dnia 11 marca 2009 r., II UK 243/08). Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny (wyr. SN z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75, wyr. SN z dnia 12 kwietnia 2012 r., II UK 233/11, OSNP 2013 nr 7-8, poz. 86). Takie sytuacje, w ocenie Sądu Okręgowego, miały miejsce w przedmiotowej sprawie, albowiem wykonywanie prac naprawczych poza kanałem czy też podejmowanie się przez ubezpieczonego innych zajęć (np. czynności blacharskie) stanowiły integralną część pracy w kanale lub prac spawalniczych.

Konkludując, skoro ubezpieczony spełnił ustawową przesłankę konieczną do przyznania mu prawa do rekompensaty, zaskarżoną decyzję organu rentowego należy uznać za nieprawidłową i zmienić w ten sposób, że przyznać świadczenie.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. należało orzec jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd zgodnie z treścią przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy nie zaistniały podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego Mają na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym, jak również występujące ograniczenia dowodowe uprawnionym było zakwestionowanie przez ZUS legitymowania się prze z ubezpieczonego minimum 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

Sędzia Maciej Flinik