Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Anna Brudkowska-Lau

Protokolant – starszy sekretarz sądowy S. S. (1)

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2022 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: S. S. (2)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 2 września 2021 r., znak: (...)

oraz z dnia 27 sierpnia 2021 r., znak: (...) (...)

w sprawie: S. S. (2)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość emerytury

1)  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że zalicza do okresów składkowych ubezpieczonemu okres nauki i pracy w (...) Szkole Budowlanej dla pracujących przy Przedsiębiorstwie (...) w B. od 1 września 1973 r. do 31 sierpnia 1975 r.,

2)  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 1357/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 sierpnia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił kapitał początkowy dla ubezpieczonego S. S. (2). Organ rentowy przyjął okresy składkowe w wymiarze
5 lat 9 miesięcy 9 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąca. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 27644,43 zł.

Decyzją z dnia 2 września 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczonemu S. S. (2) emeryturę od (...) r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Emerytury nie podwyższono do kwoty emerytury minimalnej, gdyż ubezpieczony nie udowodnił łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat.

Odwołania od powyższych decyzji wniósł ubezpieczony wskazując, że organ rentowy nie uznał okresu od 1 września 1973 r. do 31 sierpnia 1975 r. W tym okresie ubezpieczony pobierał naukę zawodu i praktykę w zasadniczej szkole budowalnej przy (...) (...) w B. przy ul. (...).

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o jego oddalenie
i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje.

W okresie od 01.09.1973 r. do końca sierpnia 1975 r. S. S. (2) odbywał naukę i praktyki w zawodzie murarza w przyzakładowej szkole zawodowej w ramach (...) przy Przedsiębiorstwie (...) w B..

Nauka w szkole odbywała się 2 razy w tygodniu lub 3 razy
w tygodniu, a w pozostałym czasie były praktyki. W czasie praktyk S. S. (2) pracował 8 godzin w Przedsiębiorstwie (...). S. S. (2) otrzymywał wynagrodzenie
z tytułu pracy.

Dowód: zeznania świadka M. M. zapis AV na płycie DVD k. 21, zeznania świadka M. S. k. 28-29, zeznania świadka J. W. zapis AV na płycie DVD k. 55, zeznania ubezpieczonego zapis AV na płycie DVD k. 55; świadectwa szkolne k. 5-6 akt organu rentowego

Sąd zważył, co następuje.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków M. M., M. S. i J. W. oraz ubezpieczonego. Sąd uznał zeznania ww. świadków za wiarygodne, bowiem świadkowie
w spornym okresie tak jak ubezpieczony, uczyli się i odbywali praktyki w tej samej szkole zawodowej, zatem posiadali bezpośrednią wiedzę co do spornego okresu. Zeznania ubezpieczonego Sąd również uznał za wiarygodne mając na uwadze, że były spójne, logiczne i zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Odwołanie podlegało częściowemu uwzględnieniu. W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd w niniejszym postępowaniu rozpoznał odwołania od dwóch decyzji – w przedmiocie kapitału początkowego
i emerytury. Ubezpieczony w treści odwołania odwoływał się do kwestii okresu składkowego, co ma bezpośredni związek z kapitałem początkowym (nie tylko z emeryturą), a swoje odwołanie sprecyzował na rozprawie w dniu 4 stycznia 2022 r.

Zasadniczy przedmiot sporu w niniejszej sprawie odnosił się do możliwości zaliczenia do okresów składkowych ubezpieczonego S. S. (2) okresu od 1 września 1973 r. do 31 sierpnia 1975 r., kiedy miał on odbywać praktyki i naukę w szkole przy Przedsiębiorstwie (...) w B.. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony w spornym okresie odbywał naukę i praktyki w zawodzie murarza w przyzakładowej szkole zawodowej, przy czym nauka w szkole odbywała się 2 razy w tygodniu lub 3 razy w tygodniu, a w pozostałym czasie były praktyki. W czasie praktyk S. S. (2) pracował 8 godzin w Przedsiębiorstwie (...). S. S. (2) otrzymywał wynagrodzenie z tytułu pracy.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako ustawa emerytalna) za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne -zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową, a także zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych
w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r. W ocenie Sądu w przypadku ubezpieczonego okres od 1 września 1973 r. do 31 sierpnia
1975 r. był okresem składkowym w rozumieniu wskazanego wyżej przepisu ustawy emerytalnej. Dokonując oceny zatrudnienia ubezpieczonego, należy mieć na uwadze regulacje wynikające z uchwały nr 185 Rady Ministrów z dnia z dnia 30 czerwca 1972 r. w sprawie ochotniczych hufców pracy Związku (...) (obowiązującej do 28 grudnia 1982 r.). Zgodnie z § 2 pkt 3 zadaniem (...) jest zapewnienie uczestnikom (...) możliwości zdobywania kwalifikacji zawodowych przez organizowanie form szkolenia zawodowego w ramach hufców oraz w szkołach zawodowych. W myśl § 11 ust. 3 warunki pracy, warunki bytowe oraz zasady szkolenia uczestników (...) w poszczególnych rodzajach hufców określają: umowa zawarta przez Komendę Główną (...)z zakładem pracy; umowa indywidualna zawarta przez uczestników (...) z zakładem pracy (umowa o pracę i o przygotowanie do zawodu). Stosownie do § 3 ust. 6 działalność hufców dla młodocianych powinna być rozwijana z zachowaniem przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy, i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy. Mając powyższe na uwadze nie ulega wątpliwości, iż zatrudnienie ubezpieczonego jako młodocianego poprzez (...) było prawnie dopuszczalne i wiązało się z przestrzeganiem przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy, które to przepisy sanowały te okresy, jako okresy zatrudnienia.

Jednocześnie wskazać należy na utrwalone orzecznictwo, zgodnie
z którym istnieje rozbudowana możliwość wykazania okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, tj. faktu odbywania praktycznej nauki zawodu. Miarodajnym dowodem byłoby przedłożenie umowy o pracę zawartej między ubezpieczonym a zakładem pracy, jednakże brak tego dokumentu nie przesądza o niemożliwości zaliczenia przy obliczaniu okresów składkowych okresu pracy w trakcie pobierania nauki do zawodu. Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego, stwierdzającego, że niesporządzenie pisemnej umowy o naukę zawodu nie przesądza o niemożliwości zakwalifikowania spornej pracy jako okresu składkowego z art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Decydujące jest w tym wypadku ustalenie, czy wnioskodawca faktycznie wykonywał zatrudnienie na warunkach określonych w ustawie z 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczania do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2016 r. w sprawie
I UK 256/15, Legalis 1495288). Zatem dopuszczalne jest dowodzenie powyższych okoliczności na podstawie wszelakich dowodów, takich jak, np. świadectwo pracy, umowa o naukę zawodu zawarta między uczniem
i zakładem, umowa o przyuczenie do określonej pracy, zaświadczenie zakładu pracy albo zeznania świadków. Dodatkowo Sąd wskazuje, że jak wynika z akt rentowych świadka M. M. (który w spornym okresie również pobierał naukę i odbywał praktyki, tak jak ubezpieczony), świadek ten miał zaliczony ten okres do kapitału początkowego. Brak jest podstaw do różnicowania sytuacji ubezpieczonego i świadka M. M..

Zasady ponownego przeliczenia świadczeń emerytalno-rentowych zawarte są w art. 109-114 ustawy emerytalnej. W myśl art. 114 ust. 1
ww. ustawy prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Zgodnie z art. 174 ust. 2 w związku z art. 6 i 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe i nieskładkowe. Natomiast podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 174 ust. 3 ww. ustawy).
W myśl art. 175 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w okolicznościach określonych w art. 114. Odnosząc przedstawione rozważania do realiów niniejszego postępowania należy zauważyć, że sytuacja taka miała miejsce
w rozpoznawanej sprawie. Ubezpieczony przedłożył nowe dowody, które –
w kontekście ustalenia nowego okresu składkowego – mogą mieć wpływ na wysokość należnej mu emerytury i kapitału początkowego. Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję( której elementem składowym jest kapitał początkowy) , o czym orzekł w punkcie 1 wyroku.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 87 ust. 1 ustawy emerytalnej
w przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26, łącznie z okresową emeryturą kapitałową, albo emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26, jest niższa niż kwota, o której mowa w art. 85 ust. 2 i 3, emeryturę przysługującą z Funduszu, w tym emeryturę ustaloną ze zwiększeniem, o którym mowa w art. 26a, podwyższa się w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty, o ile ubezpieczony mężczyzna - osiągnął wiek emerytalny wynoszący 65 lat i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat - z uwzględnieniem ust. 3-7. Przepis art. 5 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Wobec faktu, iż ubezpieczony nie udowodnił okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze co najmniej 25 lat, nie było możliwości podwyższenia świadczenia do kwoty minimalnej. Z tych względów Sąd oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, o czym orzekł na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 K.p.c. w punkcie 2 wyroku.

Sędzia Anna Budkowska-Lau