Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2024 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 31 sierpnia 2023 r., nr (...)

w sprawie: J. B.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu

1/ zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 31 sierpnia 2023r. w ten sposób, że ubezpieczony J. B. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 czerwca 2008 roku do nadal.

2/ zasądza od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującego kwotę 180 ( sto osiemdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn akt VI U 1543/23

UZASADNIENIE

Ubezpieczony J. B. wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddział w B. z dnia 31 sierpnia 2023 r. , którą stwierdzono , iż podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1 czerwca 2008 r. do 31 stycznia 2021r. , domagając się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, iż podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 lutego 2021r. W uzasadnieniu opisał sekwencję zdarzeń podnosząc, iż powstałe w wyniku jego korekt niedopłaty składek ubezpieczeniowych, które ZUS rozliczył wpłatami po obowiązującym terminie stanowią nadpłatę składek na jego koncie.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od odwołującego się na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu opisał okoliczności stwierdzenia niedopłaty na koncie płatnika, podnosząc, iż na dzień poświadczenia ubezpieczenia chorobowego J. B. to jest 9 marca 2023 r. na koncie płatnika składek powstały za 2 – 3 /2021 niedopłaty składek na ubezpieczenie społeczne, które zostały rozliczone wpłatami po obowiązującym terminie. Skutkowało to ustaniem dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 lutego 2021r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Stan faktyczny w sprawie jest bezsporny. Ubezpieczony J. B. pozostaje zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 sierpnia 2008 r. Składki na powyższe ubezpieczenia za luty i marzec 2021r. uiścił w terminie. W okresie od 3 marca do 15 kwietnia 2021 r. w/w- ny z uwagi na przebytą operację kolana ubezpieczony korzystał ze zwolnienia lekarskiego . W związku z dokonanymi korektami dokumentów rozliczeniowych za te miesiące ( związanymi z wstecznym to jest od lutego 2021r. zgłoszeniem do ubezpieczeń dwóch pracowników - M. M. i M. K. ) na jego koncie jako płatnika składek powstały niedopłaty składek na ubezpieczenie społeczne, które zostały rozliczone po obowiązującym terminie. W dniu 30 grudnia 2022r. pozwany wydał decyzję o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym M. M. jako wykonującego umowę zlecenia u płatnika składek J. B. w okresie od 8 lutego 2021r. do 31 marca 2021 r. , a w dniu 2 stycznia 2023 r. o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym M. K. jako pracownika u płatnika składek J. B. od 8 lutego 2021r. do 28 lutego 2021r. Organ rentowy stwierdził fikcyjny charakter zgłoszeń obu w/w/ - nych do ubezpieczeń, motywowany zamiarem uzyskania przez płatnika środków z PFR. Powyższe decyzje nie zostały przez płatnika zaskarżone - są prawomocne. W odniesieniu do niedopłaty z marzec 2021 r. wpływ na jej powstanie miała nadto korekta raportu miesięcznego za ten miesiąc, którą odwołujący złożył 26 maja 2021r. i wykazał w niej składki za pracownika R. F.. W związku z ustaleniem dla płatnika wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe zostały przezeń złożone korekty dokumentów rozliczeniowych od kwietnia 2021r. do kwietnia 2023r. , w wyniku których na koncie płatnika powstały niedopłaty składek na ubezpieczenie społeczne za wymienione okresy , które zostały rozliczone wpłatami po obowiązującym terminie. W rezultacie organ rentowy zaskarżoną decyzją stwierdził, iż płatnik nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 lutego 2021r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy w powyższym stanie faktycznym organ rentowy słusznie uznał, że ubezpieczony z uwagi korekty deklaracji ( dotyczące zgłoszenia do ubezpieczeń dwóch pracowników, które okazały się fikcyjne ) dokonane już po uiszczeniu składek na ubezpieczenie społeczne za luty i marzec 2021r. w prawidłowej wysokości ( co skutkowało wystąpieniem niedopłaty rozliczonej wpłatami po obowiązującym terminie ) nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 lutego 2021r. Kluczową jest odpowiedz na pytanie, czy uiszczając składki za luty i marzec 2021 na bieżąco i we właściwej ( wówczas - przed korektą, której dokonał dopiero w czerwcu 2021r.) , odpowiadające kwocie należnych za te miesiąca składek ( zarachowane przez ZUS na poczet przyszłych zobowiązań ) rzeczywiście jak utrzymuje organ rentowy nie opłacił należnych składek na to ubezpieczenie ( co wiązałoby się z wyłączeniem go z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego ) , czy też należy uznać, iż dał w ten sposób wyraz zamiarowi dalszego podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowego, a niezłożenie przezeń w terminie deklaracji nie może wywoływać skutku w postaci takiego wyłączenia. Jak wskazał bowiem w wyroku z dnia 26 stycznia 2021r. III AUa 861/20 Sąd Apelacyjny w Białymstoku „ opłacenie składek należy traktować za chęć kontynuowania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ustanie ubezpieczenia chorobowego wiąże się z elementem woli ubezpieczonego co do trwania ubezpieczenia , która jest podstawą ubezpieczenia. Skutek określony w art. 14 ust . 2 pkt 2 należy interpretować z uwzględnieniem zamiaru ubezpieczonego”. Co więcej wg obecnie obowiązujących ( od stycznia 2022r. ) przepisów ( w następstwie uchylenia ust. 2 ) jedynie ustanie tytułu do podlegania ubezpieczeniu chorobowemu skutkuje ustaniem takiego ubezpieczenia. W okolicznościach niniejszej sprawy nie ulega chyba wątpliwości fakt, iż ubezpieczony po marcu 2021r. prowadził i nadal prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i tytuł dla dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jaki działalność taka stanowi nie ustał. Nie kwestionując niedopuszczalnego i karygodnego faktu fikcyjnego zgłoszenia przez ubezpieczonego dwóch rzekomych pracowników do ubezpieczeń społecznych celem uzyskania subwencji , co ni mniej ni więcej skutkowało wystąpieniem niedopłaty składek na jego koncie - w efekcie przesunięcia środków i zarachowania ich przez system na poszczególne fundusze ) i co spotkało się z właściwą reakcją organu rentowego , który prawomocnymi decyzjami stwierdził ich niepodleganie ubezpieczeniom społecznym, w ocenie sądu powyższa okoliczność obciążająca zainteresowanego nie może przekładać się na jego wsteczne wyłączenie z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Uiszczając należne składki w terminie ( za luty i marzec 2021r. ) odwołujący wyraził wówczas zamiar podlegania ubezpieczeniu społecznemu za dalszy okres. Brak było tym samym podstaw do wyłączenia go z ubezpieczenia . Tym bardziej w sytuacji, w której uprawomocnienie się decyzji ZUS wyłączających z ubezpieczenia fikcyjnie zgłoszonych pracowników, przywróciło niejako stan poprzedni , a zatem zniwelowało ( w sensie potocznym, a nie na koncie składkowym ubezpieczonego ) stan niedopłaty powstały po dokonanej przezeń jak się okazało zupełnie bezzasadnie w czerwcu 2021r. korekcie. Należy również zauważyć, iż zaskarżona decyzja dotycząca niedopłaty , jaka wystąpiła już w czerwcu 2021r. została wydana przez pozwanego niemal po 2 latach od powstania niedopłaty, co ( abstrahując od tego, że w następstwie wyłączenia fikcyjnie zgłoszonych pracowników z ubezpieczenia , powrócono tak naprawdę do stanu poprzedniego ) skutkuje obecnie brakiem możliwości wystąpienia przez ubezpieczonego z wnioskiem o przywrócenie terminie do uiszczenia składek . Zgodnie bowiem z art. 14 ustawy z 24 czerwca 2021r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw , termin do składania wniosków o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie dotyczących okresu sprzed 1 stycznia 2022r. upłynął 30 czerwca 2022r. Organ rentowy miał wystarczająco dużo czasu, aby w przedziale czasowym pomiędzy spóźnionym i fikcyjnym jak się okazało zgłoszeniem przez ubezpieczonego rzekomych – pracownika i zleceniobiorcy ( w czerwcu 2021r. ) , złożeniem przez ubezpieczonego korekty raportu dotyczącego jednego z pracowników R. F. ( w maju 2021 r. ) oraz korektą stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe ( od kwietnia 2022 r. ) , a wszczęciem przez pozwanego ( najpewniej nie wcześniej, aniżeli w II połowie roku następnego ) postępowania w przedmiocie ich podlegania ubezpieczeniom społecznym ujawnić istnienie wywołanej niejako przez wskazane wyżej zmiany niedopłaty na koncie płatnika. Powyższego z sobie jedynie znanych powodów nie uczynił . W wyroku VII Ua 31/23 z 15 czerwca 2023 Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził „ … Transponując powyższy pogląd na grunt niniejszej sprawy należy uznać, że w sytuacji , gdy ustawodawca przewidział ustanie dobrowolnego ubezpieczenia z mocy prawa „, a tak właśnie jest na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej w jego brzmieniu sprzed dnia 1 stycznia 2022r., to obowiązkiem ZUS powinno być powiadomienie ubezpieczonych , co do których ZUS widzi w systemie, że istnieją pewne nieprawidłowości , które skutkują ich wyłączeniem z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego , a jednocześnie nadal opłacają oni składki na to ubezpieczenie i zgłosili się do tego ubezpieczenia , o zaistniałej sytuacji i konieczności złożenia korekt deklaracji ZUS, czy też wniosku o przywrócenie terminu na opłacenie składek. ZUS ma bowiem wiedzę w jakiej wysokości są opłacane składki, ma dostęp do informacji, kto ma jaki tytuł podlegania ubezpieczeniom , kto powinien być zgłoszony z mocy ustawy do obowiązkowych ubezpieczeń i w jakim zakresie Zachowanie ZUS - u w niniejszej sprawie przemawia za uznaniem, że organ pomimo swojej wiedzy o nieprawidłowościach w zgłoszeniu do ubezpieczeń G.M. czekał z podzieleniem się tą informacją z ubezpieczonym , przekazując mu ją dopiero w momencie, gdy ten ostatni nie mógł już z tym nic zrobić, co skutkowało w efekcie wyłączeniem go z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i obowiązkiem zwrotu pobranych wcześniej świadczeń „. Należy zauważyć, iż do podobniej sytuacji doszło w niniejszej sprawie , albowiem brak ujawnienia przez organ rentowy niedopłaty ( na skutek złożonych przez ubezpieczonego korekt – dotyczących wstecznego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, korekty deklaracji pracownika, wreszcie zmiany stopy procentowej składki wypadkowej) przez okres niemal 2 lat od momentu pierwszej dokonanej przez odwołującego się zmiany skutkującej ruchem na jego koncie jako płatnika składek spowodował, iż upłynął ustawowy termin w jakim ubezpieczony mógł złożyć wniosek o wyrażenie zgody na opłacenie składki w terminie ( gdyby o niedopłacie wiedział).

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono w oparciu o przepis art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych / Dz. U. 2018 poz. 265 / zasądzając je od pozwanego organu rentowego jako przegrywającego proces na rzecz odwołującego się , jako proces ten wygrywającego ( ryczałtowa kwota 180 zł w sprawach o podleganie ubezpieczeniu ) .

Sędzia Maciej Flinik