Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

Sygn. akt.		VI U 1574/16
	WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia								15 września 2016r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:
		Przewodniczący:			SSO Maciej Flinik
		Protokolant:			st. sekr. sądowy Agnieszka Kozłowska
po rozpoznaniu w dniu				14 września 2016r.					w B.
odwołania		H. G.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
z dnia	19 maja 2016 r.					Nr	(...)
w sprawie			H. G.
przeciwko:			Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
o emeryturę
oddala odwołanie

Sygn. akt VIU 1574/16 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 maja 2016r. (...) Oddział w B. odmówiono ubezpieczonemu H. G. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, albowiem nie udowodnił on 15 letniego stażu pracy w szczególnych warunkach . Organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Zakładach Produkcji (...) w(...) przypadającego od 1 lipca 1975 r. do 31 marca 1983 r. z uwagi na brak świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych. Ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się natomiast ponad 25 letnim ogólnym stażem pracy ( 26 lat 3 miesiące i 19 dni ) oraz uznanym przez ZUS wynoszącym 10 lat 10 miesięcy i 15 dni stażem pracy w warunkach szczególnych ( zatrudnienie w latach 1988 – 1998 ) .

Od powyższej decyzji odwołanie złożył ubezpieczony podnosząc, iż w spornym okresie ( zatrudnienia w (...) Zakładach Produkcji (...) w (...) ) świadczył prace jako ślusarz konstrukcji stalowych , wykonywał zatem prace w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie przywołując dotychczasową dokumentację.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Ubezpieczony H. G. w okresie od 1 lipca 1975 r. do 31 marca 1983 był zatrudniony w (...) Zakładach Produkcji (...) w (...) na stanowisku ślusarza konstrukcji stalowych. Zakład zajmował się produkcją elementów stalowych ( metalowych ) dla wojska typu kominy, bramy, garaże itp. Praca ubezpieczonego polegała na montażu elementów stalowych – układaniu ( zestawianiu ) ich zgodnie z dostarczoną dokumentacją techniczną, następnie mocowaniu ( unieruchamianiu ) w tzw. przyrządach służących do ich utrzymywania w określonej pozycji dla zachowania kształtu, wymiarów ( używał w tym celu młotka oraz docisków ) , a następnie ich sczepianiu , to jest miejscowym - punktowym – na długości kilku minimetrów- łączeniu tych elementów przy pomocy elektrody ( w tym celu aby tak zbudowany szkielet mógł zostać następnie zespawany ). Złożone i sczepione elementy były następnie transportowane ( przy pomocy wózków lub suwnicy ) na stanowiska spawaczy, którzy wykonywali spawy ( zespalali wszystkie elementy na stałe ) . W zakładzie funkcjonował podział na monterów ( określenie używane zamiennie z określeniem ślusarza konstrukcji stalowych ) zajmujących się opisanym wyżej składaniem poszczególnych elementów w całość ( w oparciu o rysunek techniczny ) i prowizorycznym ( w kilku miejscach - punktowym ) dla potrzeb późniejszego zespawania ich łączeniem w całość oraz spawaczy, którzy złożone w ten sposób elementy następnie spawali. Wynagrodzenie spawaczy było wyższe od wynagrodzenia monterów ( ślusarzy ) . Wszyscy pracownicy ( w tym ubezpieczony ) otrzymywali dodatek za szkodliwe warunki pracy. Ubezpieczony uprawnienia spawacza uzyskał w 1980 r. i dopiero od tego momentu większość jego czasu pracy stanowiły ( obok nadal wykonywanego przezeń układania elementów wg dokumentacji technicznej i umieszczania ich w przyrządach celem późniejszego sczepienia ) czynności związane ze sczepianiem elementów stalowych.

Powyższy stan faktyczny , sąd ustalił na podstawie akt osobowych ubezpieczonego oraz częściowo ( w zakresie w jakim korespondują z dokumentacją pracowniczą ) w oparciu o zeznania ubezpieczonego i zawnioskowanych przezeń świadków. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom świadka Z. G. co do rzekomego stałego i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywania przez ubezpieczonego ( jako ślusarza ) prac spawalniczych, albowiem przeczy im treść akt osobowych ubezpieczonego ( w których w żadnym miejscu nie pojawia się angaż spawacza, stale natomiast wymienia się stanowisko ślusarza konstrukcji stalowych ) , a także zeznania drugiego ze świadków i samego ubezpieczonego , którzy przestawili inny od tego kreowanego przez świadka obraz czynności wykonywanych na zajmowanym przez niego stanowisku. W/ w- ni przyznali, iż cześć prac wykonywanych przez ubezpieczonego , jeżeli nie ich większość stanowiły prace polegające na montażu elementów , które dopiero miały być spawane. Zeznania wskazanego wyżej świadka należy określić jako tendencyjne, nie spontaniczne ( wyuczone ) i nakierowane na forsowanie tezy o pracy ubezpieczonego w charakterze spawacza ( niewykluczone , że ich treść była podyktowana perspektywą ewentualnego ubiegania się przezeń o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym w analogicznej do ubezpieczonego sytuacji to jest zatrudnienia na stanowisku ślusarza konstrukcji stalowych ).

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie ma w ocenie Sądu Okręgowego podstaw do przyjęcia, iż ubezpieczony legitymuje się przynajmniej 15 – letnim stażem pracy w szczególnych warunkach

W pierwszym rzędzie należy wskazać , iż stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2 ). Tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

Odnosząc się do charakteru prac wykonywanych w spornym okresie przez ubezpieczonego należy wskazać, iż w pozycji 12 działu XIV ( prace różne ) wykazu A przywołanego wyżej rozporządzenia wymienia się prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym. Ubezpieczony musiałby zatem w niniejszej sprawie wykazać, iż znakomitą większość jego obowiązków stanowiły prace przy spawaniu ( integralnie z nim związane i w narażeniu na te same czynniki determinujące uznanie tych prac za wykonywane w warunkach szczególnych ) . Tymczasem o ile niewątpliwie w okresie jego zatrudnienia w latach 1975 - 1983 część wykonywanych przezeń prac można byłoby zakwalifikować jako prace przy spawaniu ( do takich należałoby zaliczyć prace polegające na sczepianiu to jest miejscowym - punktowym łączeniu elementów za pomocą elektrody ) , o tyle równie niewątpliwym w ocenie sądu jest fakt, iż prac takich nie wykonywał on stale. Głównym jego zadaniem , w równym, a uwzględniając angaż ( ślusarz konstrukcji stalowych ) oraz specyfikę należących do niego obowiązków , nawet większym stopniu absorbującym go czasowo na zajmowanym stanowisku ślusarza konstrukcyjnego ( co przyznał w swoich zeznaniach ) było bowiem po pierwsze układanie ( składanie w całość ) elementów stalowych ( czy ogólniej metalowych ) wg dokumentacji technicznej, a następnie umieszczanie ich ( mocowanie ) w specjalnych przyrządach służących ich unieruchomieniu ( dla zachowania właściwych wymiarów, kształtów ) celem ostatecznego sczepienia ( miejscowego połączenia ) tychże elementów. Praca ta nie była pracą przy spawaniu , albowiem dopiero w końcowej fazie tego procesu to jest po złożeniu elementów prefabrykowanych oraz ich „ zakotwiczeniu „ w zadanej formie w przyrządach, ubezpieczony sczepiał ( łączył ze sobą na długości kilku minimetrów ) je przy użyciu elektrody . I dopiero w ten sposób zbudowany szkielet ( przykładowo bramy czy okna ) przekazywany był na stanowiska spawaczy celem jego zespawania ( czyli połączenia wzdłuż krawędzi czy też w innym sposób ) Wprawdzie w wyroku z dnia 14 października 2015 r. III AUa 152/15 Sąd Apelacyjny w Łodzi wyraził pogląd, iż prace ślusarskie, polegające na przygotowaniu materiałów do spawania, mogą być uznane za prace "przy spawaniu i wycinaniu" pod warunkiem, że w toku tych czynności przygotowawczych są wykonywane prace spawalnicze lub wycinanie metalu, bowiem to praca przy spawaniu i wycinaniu została uznana za pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia ( za prace "przy spawaniu" mogą być uznane prace wykonywane przez osoby zatrudnione nie tylko na stanowisku spawacza, pod warunkiem jednakże, że uczestniczą one w procesie spawania, np. pomocnik spawacza ), to jednak po pierwsze należy zauważyć, iż ubezpieczony nie był pomocnikiem spawacza zajmując wyraźnie wyodrębnione od stanowisk spawaczy stanowisko ślusarza konstrukcji stalowych z ściśle przypisanymi do niego zadaniami, po drugie nie sposób przyjąć, że w tym przypadku uprzednie przygotowanie elementów ( jako jeden z etapów procesu technologicznego na którego końcu spawacze spawali dostarczony im ( posczepiany szkielet ) i wykonywanie innych prac ślusarskich ( stosowanie młotka , docisków itd. przy unieruchamianiu poszczególnych elementów i tworzeniu szkieletu ) stanowiło czynności wykonywane "przy spawaniu". Wszak tylko praca stricte przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym uznana została za pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości, a nie jakakolwiek inna praca składająca się (obok pracy spawalniczej) na ostateczny rezultat całego procesu produkcyjnego. Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki, a więc taką pracę pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, aby nabyć prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Tylko zatem wykonywanie pracy spawalniczej (przy spawaniu) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy uprawniałoby ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym ( tak w wyroku z dnia 15 kwietnia 2014 r. III AUa 713/13, którego tezy sąd okręgowy w całości podziela , Sąd Apelacyjny w Szczecinie ). Ponownie podkreślenia wymaga zatem fakt, iż w zakładzie pracy , w którym zatrudniony pozostawał ubezpieczony istniał wyraźny podział na monterów ( ślusarzy konstrukcji stalowych ) , do których należał ubezpieczony oraz spawaczy . Wynikał on z podziału procesu produkcyjnego na konkretne, dające się wyodrębnić, etapy technologiczne. Pierwsza z wyodrębnionych grup pracowniczych zajmowała się składaniem elementów prefabrykowanych oraz na końcowym etapie ich sczepianiem ( miała też w związku z tym odrębną stawkę wynagrodzenia przewidziana za czynności związane zmontowaniem i odrębną za czynności polegające na sczepianiu elementów co było w tym kontekście- wynagrodzenia traktowane jako spawanie ) , druga grupa pracowników ( lepiej wynagradzanych z wyższymi uprawnieniami - spawaczy ) wykonywała czynności stricte spawalnicze czy też przy spawaniu – spawała dostarczane jej na wózkach lub suwnicą sczepione ze sobą , złożone w szkieletową całość elementy stalowe. I ( co jeszcze raz należy podkreślić ) choć w orzecznictwie przyjmuje się, że z załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) - wykaz A, dział XIV, poz. 12 - wynika, że nie chodzi tylko o samo spawanie jako czynność, lecz o prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowowodorowym, co niewątpliwie może dotyczyć też innych czynności, które funkcjonalnie (przedmiotowo) łączą się z pracą przy spawaniu, tym samym określenie "prace przy spawaniu", zawarte w pkt 12, działu XIV, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, obejmuje też inne prace wykonywane w przebiegu procesu spawania, to jednocześnie wskazuje się , iż takie rozumienie rozważanego zwrotu wynika z jego wykładni językowej, prowadzącej do wniosku, że podobnie jak inne podobne zwroty, np. "przy sprzątaniu", obejmuje czynności związane ze spawaniem (sprzątaniem), a nie obejmuje czynności innego pracownika znajdującego się w bezpośredniej bliskości ( patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 sierpnia 2013 r. III AUa 2159/12 ). Nie ulega wątpliwości Sądu Okręgowego , iż sama okoliczność stałej pracy ubezpieczonego na pewnym etapie poprzedzającym w istocie prace przy spawaniu ( etap spawania prefabrykowanych elementów ) , etapie stanowiącym niewątpliwie część procesu technologicznego prowadzącego do wyprodukowania gotowej bramy, garażu, słupa czy komina, nie pozwala uznać wykonywanych przez niego prac jako stale i w pełnym wymiarze wykonywanych przy spawaniu. Warto w tym miejscu przytoczyć tezy wyroku SN z 4 czerwca 2008 r. w sprawie II UK 306/07 gdzie ten wskazał, że nie ma możliwości zaliczenia jako okresu uprawniającego do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku, okresu w którym ubezpieczony łączy z czynnościami z wykazu inne równocześnie wykonywane w ramach dobowej normy czasu pracy, czynności które nie oddziaływają szkodliwie na organizm pracownika. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt II UK 413/12, LEX nr 1350310). Z pewnością do pracy przy spawaniu nie można zaliczyć prac monterskich ( ślusarskich ) związanych ze składaniem elementów zgodnie z dokumentacją techniczną , które stanowiły znaczącą , również pod względem czasowym cześć wykonywanych przez ubezpieczonego czynności. Jak wynika z materiału dowodowego jeżeli w zależności od rodzaju elementów ich sczepianie trwało około 15 minut to przynajmniej tyle samo ( lub dłużej ) trwały czynności je poprzedzające w postaci wyżej opisanych.

Co więcej i co równie istotne , jak przyznał ubezpieczony , uprawnienia spawalnicze uzyskał on dopiero w roku 1980 , a zatem przed tą datą nie mógł wykonywać prac przy spawaniu ( także sczepiania ) , a jeżeli je wykonywał to musiały mieć one charakter co najwyżej incydentalny. Sam zresztą potwierdził, iż prace polegające na sczepianiu elementów zaczęły stanowić większość tych przez niego wykonywanych dopiero po zdobyciu przezeń uprawnień. A zatem jak należy domniemywać, przed rokiem 1980, jeżeli w ogóle były one przez ubezpieczonego bez uprawnień wykonywane to w mniejszości w stosunku do innych prac nie kwalifikujących się jako prace przy spawaniu ( takimi było składanie elementów w całość i umieszczanie w przyrządach ). Nawet zatem w przypadku zaliczenia - jako prac wykonywanych przy spawaniu – okresu 1980 – 1983 , ubezpieczony nadal nie legitymuje się wystarczającym stażem pracy w warunkach szczególnych . Wówczas po doliczaniu 10 lat 10 miesięcy i 15 dni uznanych przez organ rentowy legitymowałby się on jedynie około 14- oma laty pracy w takowych warunkach .

I jedynie na marginesie należy zauważyć, iż w sprawie VI U 1058/15 , w której ubezpieczony domagał się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych innego okresu zatrudnienia, pracom przy spawaniu przeciwstawiał właśnie prace monterskie polegającym na składaniu elementów i ich sczepianiu ( negując ich wykonywanie ) , co do których jak należy wnioskować, nie miał wówczas wątpliwości , iż pracami przy spawaniu nie były ( patrz k. 30 akt wskazanej wyżej sprawy ).

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

SSO Maciej Flinik