Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 października 2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił A. O. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnym charakterze, podnosząc w uzasadnieniu, że ubezpieczony nie udowodnił posiadanych 20 lat pracy w szczególnym charakterze, w szkolnictwie specjalnym, bowiem na dzień 31.12.2028r. udowodnił jedynie 19 lat 11 m-cy i 20 dni tego rodzaju pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony domagając się jej zmiany i przyznania żądanego świadczenia, wskazując, że spełnia wszystkie przesłanki niezbędne do jego nabycia, w tym posiada wymagany na dzień 31.12.2008r., 20 – letni okres pracy w szczególnym charakterze. Dodatkowo ubezpieczony wniósł o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, powołując się na okoliczności podniesione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony A. O. ( ur. (...) ) złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

W myśl art. 86 K. Nauczyciela :

Nauczyciel oraz członek jego rodziny mają prawo do zaopatrzenia emerytalnego określonego w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów ustawy, z tym że nauczyciel zaliczany jest do pracowników wykonujących pracę w szczególnym charakterze.

Zgodnie z art. 88 Karty Nauczyciela :

1.  Nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz okręgowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich - dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą - po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy - przejść na emeryturę.

1a. Nauczyciele spełniający warunki określone w ust. 1 mogą przejść na emeryturę również w wypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych:

1)w art. 20 ust. 1, 5c i 7;

2)w art. 225 ust. 1, 6, 7 i 10 oraz art. 226 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60, 949 i 2203, z 2018 r. poz. 2245, z 2019 r. poz. 1287 oraz z 2022 r. poz. 1116).

1b. Do okresu 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, o którym mowa w ust. 1, zalicza się także okres skierowania, na podstawie odrębnych przepisów, do pracy pedagogicznej za granicą.

2. Podstawę wymiaru emerytury lub renty dla nauczyciela zatrudnionego w systemie oświaty i wychowania, przechodzącego na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, ustala się na zasadach ogólnych, określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że do podstawy tej wlicza się również wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, dodatki, świadczenia w naturze, jeśli ze świadczeń tych nauczyciel nie korzysta po przejściu na emeryturę lub rentę, oraz wszystkie nagrody uzyskane przez nauczyciela za osiągnięcia zawodowe w okresie, z którego wynagrodzenie stanowi podstawę wymiaru emerytury lub renty.

2a. Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli:

1)spełnili warunki do uzyskania emerytury, określone w ust. 1, w ciągu dziesięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672), z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy, oraz

2)nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz.U. z 2024r., poz. 1631 ze zm. ):

1.Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

1a . Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się:

1) okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Wskazany wyżej ust. 1a artykułu 32 wszedł w życie 1 lipca 2004r.

W toku postepowania, w piśmie z dnia 6 sierpnia 2024r. organ rentowy wyjaśnił, że przy ustalaniu stażu pracy nauczycielskiej uwzględniono okresy: 01.01.1989r.–14.02.1993r., 19.02.1993r.–11.03.2007r., 17.03.2007r.-31.12.2008r., wynoszące łącznie 19 lat 11 m-cy i 20 dni.

Przerwy w uwzględnionych okresach : 15.02.-1993r.-18.02.1993r. i 12.03.2007r.-16.03.2007r. spowodowane były chorobą ubezpieczonego.

Jak już wspomniano wyżej, w dniu 1 lipca 2004r. miała miejsce zmiana w brzmieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS – dodano przytoczony wyżej ust. 1a, zgodnie z którym przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991r. wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa.

Jak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2020r. ( II UK 330/18 ), które Sąd podziela : „W stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 lipca 2004 r. przy ustalaniu nauczycielskiego stażu zatrudnienia dla celów zweryfikowania nauczycielskich uprawnień emerytalnych przez nauczycieli, którzy do tego dnia nie spełnili warunków wymaganych do nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy nauczycielskiej, za które nauczyciel po dniu 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy emerytalnej w związku z art. 86 i 88 ust. 1 Karty Nauczyciela).”

Zmiana stanu prawnego dokonana z dniem 1 lipca 2004r., polegająca na dodaniu w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ustępu 1a, powoduje, że nowa regulacja ma zastosowanie do ubezpieczonych, którzy przed wejściem w życie noweli nie spełnili wszystkich warunków wymaganych do nabycia emerytury, a z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku ubezpieczonego.

Uwzględniając powyższe stanowisko należy stwierdzić, że organ rentowy w sposób prawidłowy ustalił okres wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym w celu zweryfikowania nauczycielskich uprawnień emerytalnych, który wynosi 19 lat 11 m-cy i 20 dni.

Odnosząc się do podnoszonej przez stronę odwołującą możliwości doliczenia do stażu pracy wykonywanej przez ubezpieczonego pracy w weekendy oraz inne dni wolne, poza obowiązującym ubezpieczonego, jako nauczyciela rozkładem czasu pracy odbywającej się pomiędzy 01.01.1989r. a 31.12.2008r. – Sąd nie znalazł podstawy do uwzględnienia tego żądania, które de facto prowadziłoby do zaliczenia niektórych okresów uwzględnionych już przez ZUS dwukrotnie. Należy bowiem zauważyć, że wszystkie soboty, niedziele, wakacje i inne dni wolne wynikające z harmonogramu roku szkolnego, zostały już zaliczone ubezpieczonemu w stażu pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, staż ten liczony jest w ciągłości z wyłączeniem jedynie okresów niezdolności do pracy, za które ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego ( art. 32 ust. 1a ustawy emerytalnej ).

Mając na uwadze powyższe ustalenia lub rozważania, Sąd uznał, że wniesione odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. wniesione odwołanie oddalił.

W zaistniałej sytuacji, zgodnie z art. 98 k.p.c., nie było podstaw do zasądzenia na rzecz ubezpieczonego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Karolina Chudzinska