Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2025 r. wB.

na rozprawie

odwołania: J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z dnia 17 września 2024 r., znak: (...)

w sprawie: J. S.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o ustalenie kapitału początkowego

1/ zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 17 września 2024 roku w ten sposób, że zobowiązuje pozwanego do uwzględnienia przy ustalaniu kapitału początkowego J. S.:

a/ okresu praktycznej nauki zawodu od 1 września 1986 roku do 1 kwietnia 1988 roku,

b/ wynagrodzenia w kwocie 365 zł za okres od lutego do września 1995 roku,

2/ oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 1812/24

UZASADNIENIE

Ubezpieczony J. S. wniósł odwołanie o decyzji (...) Oddział w P. z 17 września 2024, którą ustalono jego kapitał początkowy, domagając się zaliczenia do jego stażu pracy okresu od 1 września 86 do 1 kwietnia 88, wskazując, że pracował wówczas jako uczeń. W 1986 r. rozpoczął praktyczną naukę zawodu, jednocześnie uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej w W. [f 00:01:42.744]. W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami należnymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego do dnia zapłaty. I w uzasadnieniu wskazywał, że odwołujący nie przedłożył świadectwa pracy z okresu od 1.09.86 do 1.04.88 umowy na okres zawodu ani legitymacji ubezpieczeniowej z wpisami z tego okresu. Nie przedłożył też żadnych dokumentów pochodzących bezpośrednio od pracodawcy, potwierdzających okres zatrudnienia w Spółdzielni (...) w Z. [f 00:02:20.776]. Dalej argumentował, że świadectwo ukończenia szkoły zawodowej złożone przez odwołującego nie jest dowodem na okres zatrudnienia, nie jest dokumentem wystawionym przez płatnika składek. Nie każda nauka zawodu odbywała się w ramach stosunku pracy. Ponadto organ rentowy zaliczył do stażu pracy okres zgłoszenia do ubezpieczenia w Zakładzie (...) [f 00:02:38.776]. Świadectwo ukończenia szkoły zawodowej i świadectwo czeladnicze pochodzi z 1990 r. i jest wystawione po zakończeniu zatrudnienia u tego płatnika. Nie ma na tych dokumentach żadnej wzmianki umowy o pracę w Spółdzielni (...) w Z.. Świadectwa szkolne nie są dokumentami pochodzącymi od płatnika, potwierdzającymi stosunek pracy odwołującego, ponieważ odwołujący rozpoczął szkołę zawodową w 86 r. a ukończył ją w 90, to jest oczywiste, że odwołujący nie ukończył szkoły zawodowej w typowym toku nauczania w ciągu 3 lat od jej rozpoczęcia. Dalej organ rentowy wskazał, iż odwołujący wniósł odwołanie od decyzji z 17 września 2024 ustalający kapitał początkowy, domagając się zaliczenia do stażu pracy okresu od 1 września 86 do 1 kwietnia 88 na podstawie świadectwa ukończenia I klasy szkoły zawodowej oraz świadectwa ukończenia szkoły z 1990 r. Dokumentów pochodzących od pracodawcy ani żadnych dokumentów stanowiących dowód zatrudnienia w postępowaniu przed organem rentowym odwołujący nie przedłożył. Ciężar dowodu spoczywał wyłącznie na odwołującym gdyż w spornym okresie wskazany przez odwołującego płatnik rozliczał się na deklaracjach bezimiennych. Skoro organ rentowy nie dysponował dokumentacją dotyczącą zatrudnienia odwołującego we wskazanym w odwołaniu okresie, nie miał podstaw do zaliczenia tego okresu do wysokości kapitału początkowego. Decyzja odpowiada zatem prawu a organ rentowy wniósł jak na wstępie. W piśmie z 15 listopada 2024 r. ubezpieczony wskazał, że nie zgadza się z przyjętym przez ZUS za okres jego zatrudnienia od stycznia do października 1995 r. wynagrodzenia minimalnego. Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje. Ubezpieczony J. S. od 1 września 86 do 5 września 89 odbywał praktyczną naukę zawodu, przy czym do 1 kwietnia 88 formalnie w Spółdzielni (...), na podstawie umowy pomiędzy spółdzielnią a rodzicami ubezpieczonego, reprezentującymi go jako małoletniego a następnie u B. S., w ramach zawartej z nim w dniu 14 kwietnia 88 na okres od 6 kwietnia 88 do 5 września 89 umowy o pracę w celu nauki przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Pracodawca powoda wcześniej zrzeszony i kooperujący ze Spółdzielnią (...) w Z. w 1988 r. przystąpił do Cechu (...) w Z. [f 00:04:59.176]. Ubezpieczony odbywał praktyczną naukę zawodu w trybie 2 dni nauki na 3 dni pracy, 2 razy uczęszczał do szkoły, 3 razy w tygodniu pracował w prowadzonym przez R. S. warsztacie tapicerskim. W okresie od 2 stycznia 95 do 31 października 1995 J. S. pozostawał zatrudniony w Zakładzie (...) Spółka z o.o. w B. [f 00:05:26.360] na stanowisku sprzedawcy. Rozpoczynając zatrudnienie miał uzyskiwać wynagrodzenie w kwocie 365 zł, w dacie jego zakończenia otrzymywał 420 zł. Powyższy stan faktyczny w zakresie objętym sporem Sąd ustalił na podstawie dokumentów w postaci umowy o pracę, w celu przyuczenia nauki i zawodu, przyuczenia zawodu, umowy o pracę i świadectwa pracy z firmy (...) Spółka z o.o. w B. na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej oraz zeznań ubezpieczonego i zawnioskowanego przezeń świadka R. S.. W tak ustalonym stanie faktycznym odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na częściowe, w zdecydowanie większej części uwzględnienie. Art. 173 ustęp 1 Ustawy z dnia o emeryturach i rentach z FUS stanowi, iż dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 48, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenia społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zgodnie z treścią art. 184 ustęp 1 Ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ustępu 2 do 12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przepisy przed dniem wejścia w życie ustawy, w punkcie 1 okresy składkowe, o których mowa w art. 6, w punkcie 2 okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, w pkt 3 okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1 do 3, 6, 12 w wymiarze nie większym niż określone w art. 5 ust. 2. W tym miejscu należy więc wskazać, że stosownie do treści § 22 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe, jeżeli Ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz [ns 00:07:05.207] umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Jednocześnie zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem jak i poglądami doktryny w postępowaniu sądowym okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być dowodzone wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, gdyż ograniczenia dowodowe zawarte w Rozporządzeniu w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami, nie mają zastosowania, więc w postępowaniu sądowym opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów. A przykładowo jeden z nowszych wyroków z 5 czerwca 2018 SA w Łodzi, sygn. akt II AUa 600/17. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć w świetle uzyskanej przez Sąd śladowej dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego umowy o pracę w celu nauki i przyuczenia do wykonywania określonej pracy oraz legitymacji ubezpieczeniowej, a także zeznań samego zainteresowanego oraz świadka R. S. [f 00:08:13.340], który go zatrudniał nie powinna budzić wątpliwości okoliczność, iż w spornym okresie J. S. odbywał praktyczną naukę zawodu w Spółdzielni Pracy (...), a od kwietnia 88 już bezpośrednio u R. S., przy czym w całym okresie ucząc się i pracując w trybie 2 dni nauki na 3 dni pracy, ubezpieczony pozostawał pod kierownictwem i nadzorem mistrza tapicerskiego wspomnianego R. S.. Powyższe potwierdza nie tylko adnotacja zaliczenia 19 miesięcy pracy, czyli nauki zawodu w Spółdzielni (...), ale także w znacznej części legitymacja ubezpieczeniowa wystawiona w (...) r. zawierająca wpis o zatrudnieniu ubezpieczonego w tym zakładzie. Z powyższymi dokumentami korespondując co do zasady spójne zeznania, tak samego zainteresowanego, jak i sprawującego opiekę nad nim jako ucznia w tamtym czasie R. S., tym samym brak jakichkolwiek podstaw do kwestionowania faktu odbywania w spornym okresie przez J. S. praktycznej nauki zawodu w zakładzie tapicerskim R. S. będącym na tzw. ryczałcie w ramach Spółdzielni (...). Stosowanie zaś do treści § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacji ubezpieczeniowej lub innego dokumentu, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia dochodu, przychodu lub uposażenia. Tutaj podobnie jak przy zaliczaniu okresu zatrudnienia zgodnie z utrwalonymi poglądami orzecznictwa i doktryny w tym w zakresie w toku postępowania sądowego strona może jednak dochodzić wysokości wynagrodzenia na potrzeby ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. W niniejszej sprawie spór ogniskował się wokół ustalenia wysokości przysługującego ubezpieczonemu wynagrodzenia w okresie od stycznia do października 95, kiedy to pozostawał zatrudniony w (...) [f 00:10:04.920] sp. z o.o. w B. na stanowisku sprzedawcy. W świetle treści umowy o pracę nie ulega wątpliwości, iż ubezpieczony miał otrzymać wynagrodzenie w kwocie 365 zł miesięcznie. Pewnym jest również, iż jego wynagrodzenie na przestrzeni wskazanych 10 miesięcy uległo podwyższeniu do 420 zł, co potwierdza treść wystawionego przez pracodawcę świadectwa pracy. Mało prawdopodobnym jest, aby wynagrodzenie J. S. we wskazanym zakładzie uległo od lutego obniżeniu i pozostawało niższe aniżeli wskazane w umowie o pracę, czyli 365 zł aż do września 95 r., a takie założenie poczynił organ rentowy. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością można stwierdzić, iż wynagrodzenie ubezpieczonego nie ulegało obniżeniu tylko wzrastało, osiągając wspomniane 420 zł w momencie zakończenia stosunku pracy. Z pewnością nie było ono równe wynagrodzeniu minimalnemu w kolejnych miesiącach w sytuacji, kiedy już na starcie ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w wysokości 365 zł. Z tych przyczyn Sąd przyjął, że przynajmniej taką kwotę miesięcznie ubezpieczony otrzymywał w kolejnych miesiącach. Nie ma możliwości wobec braku dowodów źródłowych akt [? 00:11:10.472] czy choćby osobowych ustalenia, kiedy wynagrodzenie ubezpieczonego wzrosło do 420 zł, czy był to powolny proces na przestrzeni kilku miesięcy, czy jednorazowy skokowy wzrost wysokości wynagrodzenia z 365 na 420. Z tych powodów nie ma najmniejszych podstaw do uwzględnienia żądania powoda, przyjęcia, iż już od lutego zarabiał wskazane na koniec zatrudnienia 420 zł. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ze znaczkiem 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję oddalając jednocześnie odwołanie w zakresie, w jakim powód domagał się przyjęcia za cały okres od lutego do października 95 kwoty 420 zł.