Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2025 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Maciej Flinik

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2025 roku w B.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania M. G. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.
z dnia 13 listopada 2023 roku; znak: (...)

w sprawie: M. G. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. G. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 18 kwietnia 2024 r. i w ciągłości prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 19 kwietnia 2024 r. do 18 kwietnia 2026r.

2.  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 1894/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 listopada 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu M. G. (1) przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ zgodnie z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 26.10.2023 r. ubezpieczony jest zdolny do pracy.

Ubezpieczony wniósł odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości. Wniósł o zmianę decyzji poprzez przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazał, że ze względu na zły stan zdrowia nie jest w stanie podjąć jakiegokolwiek zatrudnienia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Organ wskazał, że ostatnie ubezpieczenie odwołującego ustało w dniu 26.07.2019 r., zatem aby możliwe było przyznanie prawa do renty niezdolność skarżącego do pracy winna powstać przed 26.01.2021 r., gdyż na ten dzień ubezpieczony spełnia warunek posiadania wymaganego stażu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W dniu 24 lipca 2023 roku ubezpieczony M. G. (1) wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Przy tym oświadczył, że w związku z obowiązywaniem stanu zagrożenia epidemicznego związanego z (...) wnosi o przyznanie świadczenia od dnia spełnienia wymaganych warunków, nie wcześniej niż od 1 marca 2020 roku.

bezsporne

Orzeczeniem z dnia 26 października 2023 roku Komisja Lekarska ZUS stwierdziła, że ubezpieczony M. G. (1) nie jest niezdolny do pracy.

bezsporne

Jako datę złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy przez ubezpieczonego M. G. (1), zgodnie z jego oświadczeniem, przyjęto 1 marca 2020 r. Na ten dzień ubezpieczony spełnia wymagane warunki stażowe niezbędne do uzyskania prawa do renty.

bezsporne, nadto pismo ZUS z dnia 16.05.2025 r. – k. 97 – 98 akt sprawy, pismo ZUS z dnia 02.06.2025 r. – k. 95 akt sprawy

Z przyczyn psychiatrycznych ubezpieczony jest okresowo częściowo niezdolny do pracy od dnia złożenia wniosku tj. od 1 marca 2020 r. do 31 maja 2025 r. Przyczyną są organiczne zaburzenia nastroju oraz zespół uzależnienia od alkoholu. Przebieg zaburzeń u ubezpieczonego ma charakter przewlekły, w czasie ulegało natomiast zmianie nasilenie poszczególnych objawów. Biorąc pod uwagę obraz kliniczny zaburzeń u ubezpieczonego – nasilenie i częstość objawów, dotychczasowy przebieg choroby, obecny stan zdrowia –nastąpiło istotne pogorszenie funkcjonowania. Problemy natury psychicznej wymagają dalszej diagnostyki, ale już teraz stanowią istotną przyczynę ograniczeń w zakresie codziennego funkcjonowania. Zaburzenia występujące u badanego powodują trudności w organizowaniu codziennego toku zajęć, w zakresie współpracy, motywacji oraz wykonywaniu i wydajności pracy. Ubezpieczony cały czas podejmuje działania nakierowane na poradzenie sobie z zaburzeniami, był hospitalizowany psychiatrycznie, leczył się farmakologicznie, ale bez stabilnej poprawy.

dowód: opinia sądowo – lekarska biegłego psychiatry i psychologa z dnia 14.03.2024 r. – k. 21-23 akt sprawy

Z przyczyn gastroenterologicznych stan zdrowia ubezpieczonego czyni go częściowo niezdolnym do pracy od dnia złożenia wniosku tj. od 1 marca 2020 roku. W ocenie biegłego gastroenterologa niezdolność ta ma charakter trwały. U ubezpieczonego rozpoznano: zespół jelita drażliwego, polipy jelita grubego, naczyniaki wątroby oraz raka płuc po leczeniu operacyjnym w trakcie chemioterapii.

dowód: opinia sądowo – lekarska biegłego gastroenterologa z dnia 07.09.2024 r. – k. 47 – 50 akt sprawy

Z przyczyn onkologicznych ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy od dnia 19 kwietnia 2024 r. na okres dwóch lat. Spowodowane jest to występowaniem u odwołującego nowotworu złośliwego płuca lewego. Aktualnie jest to schorzenie dominujące. Od kwietnia 2024 r. ubezpieczony leczy się na raka płuca lewego, który należy do niekorzystnie rokujących nowotworów złośliwych, odznaczających się niskim procentem wyleczalności i wysokim odsetkiem umieralności. Jako początek całkowitej niezdolności do pracy należy przyjąć datę wyniku badania cytologicznego z dnia 19 kwietnia 2024 r., które potwierdziło komórki raka i zapoczątkowało dalszą diagnostykę i leczenie ubezpieczonego.

dowód: opinia sądowo – lekarska biegłego onkologa z dnia 18.02.2025 r. – k. 74 – 79 akt sprawy

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie okoliczności bezspornych oraz na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie, w tym także w aktach rentowych ZUS i dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej ZUS, których to wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu, a które nie były też kwestionowane przez żadną ze stron pod względem ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji.

Kluczowe znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego niniejszej sprawy miał dowód z kolejnych opinii sądowo - lekarskich wydanych przez biegłych sądowych o specjalnościach odpowiadającym rodzajowi schorzeń występujących u ubezpieczonego, tj. opinii sądowo - lekarskiej z zakresu psychologii i psychiatrii, opinii sądowo - lekarskiej biegłego gastroenterologa oraz z opinii sądowo-lekarskiej biegłego onkologa. Sąd uznał za miarodajną każdą z ww. opinii, albowiem zostały one sporządzone przez podmioty profesjonalne, dysponujące konkretną wiedzą w zakresie dziedziny, którą reprezentują, w sposób fachowy i zgodny z obowiązującym prawem, na podstawie badania i dokumentacji medycznej ubezpieczonego, a wnioski w nich wyrażone są spójne, logiczne i korespondują wzajemnie ze sobą, jak i z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Wprawdzie organ rentowy wniósł zastrzeżenia do dwóch pierwszych opinii (psychiatrycznej oraz gastroenterologicznej), kwestionując zaprezentowaną w nich ocenę stanu zdrowia ubezpieczonego w kontekście występowania częściowej niezdolności do pracy, ale sąd nie uwzględnił tych zastrzeżeń. W zestawieniu z dokumentacją medyczną przedłożoną w sprawie, nie mogły one prowadzić do skutecznego podważenia poprawności sporządzonych w sprawie opinii biegłych. Opinie te są wystarczające, bowiem dotyczą oceny stanu zdrowia z zakresu głównych, powodujących częściową niezdolność do pracy, schorzeń występujących u ubezpieczonego. Do opinii biegłego onkologa organ rentowy nie zgłosił zastrzeżeń medycznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w sprawie była ocena stanu zdrowia ubezpieczonego M. G. (1), a także ustalenie, czy jego stan zdrowia skutkuje niezdolnością do pracy. Bezsporne natomiast pozostawało, że wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy dotyczył okresu od dnia spełnienia warunków, nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r. oraz że na wskazany dzień ubezpieczony spełniał wymagane warunki dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych, niezbędne do nabycia prawa do żądanego świadczenia.

W związku z powyższym należy wskazać, iż zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia i mu równoważnych, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Ustęp 2 tego art. 57 powołanej ustawy stanowi jednak, że przepisu ust. 1 pkt. 3 nie stosuje się tylko do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Natomiast z myśl art. 58 ust. 1 przywołanej ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt. 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

- 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

- 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

- 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

- 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

- 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat,

Ust. 2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt. 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. Ust. 3. Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe. Ust. 4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Należy podkreślić, że częściowa niezdolność do pracy ubezpieczonego pozostaje w związku z jego złym stanem psychicznym, który występował już na dzień 1 marca 2020 roku. W konsekwencji należy uznać, iż niezdolność ta powstała przed dniem 26 stycznia 2021 roku. Zgodnie ze stanowiskiem organu rentowego, w przypadku istnienia niezdolności do pracy na ten właśnie dzień, ubezpieczony spełnia wymagane warunki stażowe do nabycia prawa do renty.

Biegli psychiatra oraz psycholog stwierdzili, że ubezpieczony pozostaje częściowo niezdolny do pracy do dnia 31 maja 2025 r., natomiast biegły gastroenterolog wskazał, iż niezdolność ta ma charakter trwały. W toku postępowania ujawniły się nowe okoliczności na które zwrócił uwagę biegły gastronterolog wskazując ( z uwagi na rozpoznanie nowotworu płuc ) na konieczność zasięgnięcia opinii specjalisty z zakresu onkologii. Opinia biegłego onkologa potwierdziła istnienie u badanego całkowitej niezdolności do pracy począwszy od dnia 19 kwietnia 2024 r. W związku z powyższym sąd uznał zasadność przyznania mu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, obowiązującego od wskazanej daty. Mając na uwadze treść opinii biegłego onkologa, orzeczono, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 19 kwietnia 2024 r. na okres dwóch lat. W powyższej konfiguracji okresów częściowej i całkowitej niezdolności do pracy wynikającej z opinii biegłych odwołujący się M. G. (2) spełnia warunki stażowe - patrz odpowiedź ZUS z dnia 2 czerwca 2025.r ( k. 95 akt sprawy ) . Nie było przy tym w ocenie sądu jakichkolwiek podstaw do tego , aby zaniechać orzekania w tym przedmiocie to jest co do renty z tytułu całkowitej niezdolności ubezpieczonego do pracy począwszy od wskazanej wyżej daty ( o co wnosił organ rentowy w piśmie z dnia 3 października 2024r. k. 64 v akt , wskazując na nowe okoliczności i domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania i umorzenia postępowania ) li tylko z tej przyczyny , iż w miejsce osoby dotkniętej częściową niezdolnością do pracy ubezpieczony dopiero w toku postępowania stał się całkowicie niezdolny do pracy . Wprawdzie co do zasady sąd ubezpieczeń społecznych kontroluje prawidłowość decyzji ZUS na dzień jej wydania, ale w pewnych okolicznościach orzeka ( kierując się treścią art. 316 k.p.c. ) w oparciu o stan rzeczy istniejący w dacie orzekania. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie, w której aprobata dla bezrefleksyjnych wniosków organu rentowego dotyczących przekazania mu sprawy celem ponownego jej rozpoznania ( analizy ujawnionych w roku postępowania nowych okoliczności w postaci choroby nowotworowej zdiagnozowanej u odwołującego się ) prowadziłaby albo do niedopuszczalnego w zaistniałej sytuacji zaniechania - wskutek uchylenia decyzji - orzekania o prawie ubezpieczonego do renty w ogóle ( pomimo spełnienia warunków do przyznania mu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy ) albo do orzeczenia o prawie do renty z tytułu częściowej niezdolności w/w- nego jedynie do 18 kwietnia 2024r. przy braku rozstrzygnięcia na przyszłość – przyznanie renty z tytułu tejże częściowej niezdolności do pracy po wskazanej wyżej dacie i przekazanie sprawy w pozostałym zakresie do rozpoznania organowi rentowemu byłoby tyleż absurdalne , co niemożliwe, albowiem pozostawałoby w sprzeczności z jasnymi w swej treści i ostatecznie zaakceptowanymi przez pozwanego wnioskami biegłego onkologa. Równie chybione były uwagi organu rentowego zawarte w piśmie z dnia 30 marca 2025r. k. 87 ( jakoby odwołanie winno podlegać oddaleniu, skoro na dzień wydania zaskarżonej decyzji stwierdzana od kwietnia 2024 r. całkowita niezdolność do pracy nie istniała ) , albowiem pozwany zupełnie zignorował okoliczność stwierdzenia przez biegłych sądowych ( psychiatrę i psychologa ) częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonego już od roku 2020 r. ( czyli od przyjętej przez ZUS daty złożenia wniosku ) .

Wobec powyższego, stwierdzić należy, iż w zaistniałym stanie faktycznym, ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do otrzymania prawa do renty.

Mając więc powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w punkcie 1 wyroku na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 zmienił skarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 18 kwietnia 2024 r. oraz prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres dwóch lat to jest od dnia 19 kwietnia 2024 r. do dnia 18 kwietnia 2026 r. Orzeczenie w oparciu o art. 148 ¹§ 1 k.p.c. wydane zostało na posiedzeniu niejawnym ( przeprowadzenie rozprawy nie było konieczne , o przeprowadzenie rozprawy nie wnosiły strony ).

Zgodnie z treścią przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu nie stwierdzono odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, biorąc pod uwagę fakt , że ustalenie istnienia u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy nie było możliwe na etapie wydania zaskarżonej decyzji ( skoro ta wystąpiła dopiero w toku postępowania sądowego ) .

Sędzia Maciej Flinik