Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Janusz Madej

Protokolant – st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2019 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 13 maja 2019 r., znak: (...)

w sprawie: J. W.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wznowienie postępowania

1)  oddala odwołanie;

2)  wniosek ubezpieczonej J. W. z dnia 25 kwietnia 2019 r. o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego, w którym ubezpieczona powołuje się na nową okoliczność w postaci wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. ( sygnatura P 20/16 ), przekazać organowi rentowemu do rozpoznania jako wniosek złożony w trybie art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 2024/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 maja 2019 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oddział w B. w związku ze skargą o wznowienie postępowania złożoną przez J. W. z dnia 25 kwietnia 2019 roku, na podstawie art. 149 § 3 oraz art. 145 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku k.p.a. Dziennik Ustaw z 2018 r. poz. 2096 z późniejszymi zmianami w zw. z art. 83b ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie Ubezpieczeń Społecznych, odmówił wznowienia postępowania w sprawie. W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy wskazał, że w dniu 21 marca 2019 r. został ogłoszony wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. orzekający, że artykuł 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dziennik Ustaw z 2018 r. poz. 1270 oraz z 2019 r. poz. 39 w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r. w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 roku kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Organ rentowy wskazał w dalszej części uzasadnienia tej decyzji iż zgodnie z art. 145a par. 2 k.p.a. Ubezpieczona mogła wnieść do organu rentowego skargę o wznowienie postępowania w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, to jest do dnia 21 kwietnia 2019 r. Dni 21 i 22 kwietnia 2019 r. pierwszy i drugi świąt Wielkiejnocy były dniami ustawowo wolnymi od pracy, tym samym na podstawie art. 57 § 3 i 4 k.p.a. termin na zgłoszenie skargi o wznowienie postępowania upływał w dniu roboczym następującym po dniu wolnym od pracy, to jest 23 kwietnia. Ponieważ skarga ubezpieczonej J. W. została złożona w dniu 25 kwietnia 2019 roku, to jest po ustawowym terminie i ubezpieczona jak pisał organ rentowy nie zwróciła się z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania zakład odmówił wznowienia postępowania. Odwołanie od tej decyzji wniosła ubezpieczona. W uzasadnieniu swojego odwołania podała ona, iż o wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. dotyczącego kobiet z rocznika 1953 dowiedziała się dopiero 24 kwietnia 2019 r. to też w dniu 25 kwietnia natychmiast udała się do oddziału ZUS z wnioskiem o przywrócenie terminu na złożenie skargi o wznowienie postępowania. Wniosek był sporządzony własnoręcznie na terenie placówki ZUS oraz wraz z wnioskiem zawierającym prośbę o ponowne przeliczenie emerytury. Brak informacji został spowodowany jak pisała ubezpieczona brakiem dostępu do Internetu i nieregularnym korzystaniem z prasy ze względów finansowych. Ubezpieczona wskazywała, iż także, iż uważa, że powyższa informacja nie była nagłaśniana w mediach w stopniu umożliwiającym jej uzyskanie. Ubezpieczona wskazywała, że w ramach ograniczonych możliwości starała się pozyskać powyższą informację o wyroku Trybunału Konstytucyjnego, ale znalazła ją dopiero po Świętach Wielkanocnych, na co natychmiast zareagowała. Podnosiła ona także, że w roku 2014 zwróciła się do ZUS o ponowne przeliczenie jej emerytury, ponieważ spełniła warunki określone tymi wcześniejszymi przepisami. Na emeryturę odchodziła korzystając z przepisów Karty Nauczyciela, ale po przejściu na emeryturę pracowała także jeszcze 31 miesięcy. Dnia 5 listopada 2014 r. otrzymała decyzję ZUS, która utrzymywała wypłatę emerytury w dotychczasowej wysokości, przeliczenie jej emerytury według nowych zasad obowiązujących od 2013 r. okazało się dla niej mniej korzystne, więc ZUS pozostał przy wypłacie emerytury w dotychczasowej wysokości. W swojej ostatniej decyzji z dnia 13 maja 2019 r. ZUS wskazywał na brak wniosku o przywrócenie terminu na złożenie skargi o wznowienie postępowania. Ubezpieczona podnosiła, że złożyła dokumenty wniosek o przywrócenie terminu na złożenie skargi o wznowienie postępowania napisany odręcznie będące w jej posiadaniu oraz wniosek o ponowne przeliczenie jej emerytury zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Ubezpieczona wnosiła w związku z tym o przychylne rozpoznanie jej odwołania, co pozwoliłoby uzyskać przez nią emeryturę w nieco korzys..., na nieco korzystniejszych warunkach. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Sąd Okręgowy ustalił i rozważył co następuje. Ubezpieczona J. W. urodzona (...), w dniu 25 kwietnia 2019 r. złożyła w organie rentowym pismo, w którym domagała się na podstawie art. 145a k.p.a. wznowienia postępowania określając tę cześć pisma, jako skargę o wznowienie postępowania i żądała uchylenia decyzji o przyznaniu emerytury i jej obliczenia z uwzględnieniem artykułu 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w zdaniu drugim tego pisma wnosiła także o wydanie nowej decyzji, w której emerytura zostanie obliczona bez zastosowania przepisu art. 25 ust. 1b. W treści tego pisma ubezpieczona wskazała, że dotyczy ono wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. Jak wynika z załącznika do tego pisma datowanego na 25 kwietnia 2019 roku, karta 32 akt emerytalnych z wniosku ubezpieczonej z dnia 6 lutego 2014 roku, ubezpieczona złożyła także odręczne pismo do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w którym wnosiła o przywrócenie terminu na złożenie skargi o wznowienie postępowania i uchylenie decyzji o przyznaniu emerytury i jej obliczeniu z uwzględnieniem artykułu 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wnosiła ona w tym piśmie także o wydanie nowej decyzji, w której emerytura zostanie obliczona bez zastosowania tego przepisu. Ubezpieczona podnosiła, że o możliwoś..., o powyższej możliwości wniesienia skargi o wznowienie postępowania i o wyroku Trybunału Konstytucyjnego do, nie dotarła do niej żadna informacja ze środków masowego przekazu. Przypadek zdecydował, że informację tę w ogóle pozyskała. Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 13 maja 2019 r. odmawiającą wznowienia postępowania. Decyzja ta w ocenie Sądu Okręgowego, mimo, że zawiera wadliwe uzasadnienie to ostatecznie odpowiada prawu. Organ rentowy wskazywał wprawdzie, że ubezpieczon..., że odmówił wznowienia postępowania w sprawie, ponieważ ubezpieczona nie zwróciła się z wnioskiem o przywrócenie terminu na złożenie skargi o wznowienie postępowania, tym niemniej to ustalenie organu rentowego było oczywiście wadliwe, ponieważ do wniosku z dnia 25 kwietnia 2019 r. do pisma z dnia 25 kwietnia, w którym ubezpieczona złożyła skargę o wznowienie postępo..., między innymi skargę o wznowienie postępowania, karta 31 powołanych wyżej akt emerytalnych, dołączyła ona wniosek o przywrócenie terminu. Tym niemniej Sąd Okręgowy rozpoznając odwołanie ubezpieczonej w związku z tą wadliwością badał merytorycznie, czy wystąpiła podstawa do przywrócenia ubezpieczonej terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania. Zarówno we wniosku o przywrócenie terminu jak i w oparciu o okoliczności podawane przez ubezpieczoną w czasie przeprowadzenia dowodu z jej przesłuchania na rozprawie, nie wynikało jednak w ocenie Sądu Okręgowego, aby opóźnienie w złożeniu skargi o wznowienie postępowania nastąpiło bez winy ubezpieczonej. To, iż ubezpieczona nie wiedziała o wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie jest okolicznością, która usprawiedliwia uchybienie terminu, albowiem ten termin, który biegnie ustawowo miesięczny do złożenia skargi o wznowienie postępowania on obowiązuje wszystkich, wszystkie podmioty w stosunku, do których zastosowanie ma art. 145a paragraf 1 i § 2 k.p.a. Zgodnie z § 1 tego przepisu można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, Umową Międzynarodową lub z Ustawą na podstawie, którego została wydana decyzja. Paragraf 2 art. 145 z literką "a" wskazuje, że w sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Nie ulega wątpliwości, że ubezpieczona uchybiła terminowi do wniesienia skargi, albowiem orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. zostało ogłoszone w Dzienniku Ustaw z 2019 r. pod poz. 539 w dniu 21 marca 2019 roku, jak prawidłowo wskazywał organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. A zatem termin do, miesięczny do wniesienia tej skargi upłynął najpóźniej 23 kwietnia 2019 r. czyli we wtorek, ponieważ dni 20 to była sobota, 21 i 22 to były dni ustawowo wolne od pracy, święta Wielkanocne. Rozpoznając odwołanie ubezpieczonej od zaskarżonej decyzji Sąd Okręgowy wskazuje, że zgodnie z art. 58 § 1 k.p.c. w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Zgodnie z art. 58 § 2 k.p.a. prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu i jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla których określony był ten termin. Ubezpieczona zachowała termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania tym niemniej powołała takie okoliczności, które nie uprawdopodabniają, że uchybienie nastąpiło bez jej winy. Sama niewiedza strony nie może usprawiedliwiać przywrócenia terminu. Okolicznościami, które powodują możliwość przywrócenia terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w tym skargi, o której mowa w art. 145a k.p.c. są okoliczności, które są niezależne od strony takie jak choroba, jakieś nagłe zdarzenie czy inne nagłe zdarzenie losowe. Takich okoliczności ubezpieczona ani w treści swojego wniosku o przywrócenie terminu, który bezzasadnie zignorował organ rentowy ani w treści odwołania nie powołała i nie przywołała również takich okoliczności w czasie składania przed Sądem zeznań w charakterze strony. Sąd nie może uznać samej niewiedzy ubezpieczonej w tym przedmiocie za okoliczność uprawdopodobniającą brak jej winy. O wyroku Trybunału Konstytucyjnego można było się dowiedzieć z Dziennika Ustaw publikowanego powszechnie i z tego względu Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ze znaczkiem 14 paragraf 1 Kodeksu postępowania cywilnego oddalił pani odwołanie. W pkt. 2 wyroku Sąd Okręgowy przekazał pani wniosek na podstawie art. 464 § 1 k.p.c. organowi rentowemu do rozpoznania w trybie art. 114 ust. 1 pkt. 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Sąd miał, bowiem na względzie, że pani, pismo pani z dnia 25 kwietnia 2019 r. wszczynające postępowanie w niniejszej sprawie nie ograniczało się do złożenia skargi o wznowienie postępowania administracyjnego, ale zawierało również wniosek o wydanie nowej decyzji, w której emerytura zostanie obliczona bez zastosowania przepisu uznanego przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 6 marca 2019 r. za niezgodny z Konstytucją. Organ rentowy prz..., przekazując w niniejszej sprawie zaskarżoną decyzję nie rozpoznał tego wniosku a do czasu nierozpoznania tego wniosku zachodzi czasowym brak drogi sądowej w sprawie, ponieważ wniosek ten powinien zostać rozpoznany odrębną decyzją. Sąd Okręgowy wskazuje przy tym, iż wniosek ten powinien zostać rozpoznany w trybie art. 114 ust. 1 pkt. 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 1270 oraz w oparciu o pozostałe przepisy zamieszczone w artykule 114 tej Ustawy. Wskazać przy tym należy, że przepisy art. 114 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewidują znacznie mniej sformalizowane przesłanki, uchylenia lub zmiany decyzji i ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości od tych, które przewidziane są w przepisach k.p.a. przewidujących wznowienie postępowania zakończonego prawomocną decyzją. Wynika to z normowania artykułu 114 ustępu 1f, który wyłącza stosowanie ustępu 1e m.in. w przypadku, gdy w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji z przyczyn wskazanych w art. 114 ust. 1 osoba zainteresowana nabędzie prawo do świadczenia lub świadczenie w wyższej wysokości. Nie mają, bowiem wówczas zastosowania terminy ustanowione w art. 114 ustępie 1e Ustawy emerytalnej po upływie, których nie może już nastąpić uchylenie lub zmiana decyzji, o której mowa w ust. 1 artykułu 114. Wskazać przy tym należy, iż w orzecznictwie za utrwalony należy uznać pogląd, iż, iż do ponownego ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości na podstawie art. 114 ust. 1 może nastąpić także w sytuacji, gdy organ orzekł decyzją na podstawie niekonstytucyjnej normy prawnej uznanej przez Trybunał za niezgodną z Konstytucją. Wtedy podstawą wznowienia postępowania czyli ponownego ustalenia wysokości świadczenia postępowania, które ma zmierzać do ustalenia świadczenia w wyższej wysokości lub prawa do świadczenia będzie art. 114 ust. 1 punkt 1, który przewiduje, iż w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organu rentowego na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu uchyla, organ rentowy uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokości, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzja, decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Pod pojęciem okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, o których mowa w cytowanym przepisie, rozumieć należy też niezgodność z Konstytucją danej normy prawnej, która stanowiła podstawę wydania decyzji. Tak Renata Babińska [f 00:25:40.184] Wzruszalność prawomocnych decyzji rentowych z 2007 r. Jak wskazał w swoim wyroku Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrok z dnia 25 września 2013 r., III AUa 1750/12 LEX nr 1386109 w trybie art. 114 ust. 1 Ustawy emerytalnej istnieje możliwość wzruszenia przez organy rentowe na wniosek lub z urzędu decyzji wydanych w sprawach emerytalnych i rentowych także w razie późniejszego uznania niezgodności z Konstytucją danej normy prawnej. Dlatego wniesienie ponownego wniosku po uprawomocnieniu się decyzji w zwykły sposób powinno uzasadniać badanie pod kątem przesłanek z art. 114 Ustawy emerytalnej. W wyniku zastosowania instytucji ponownego ustalania prawa do emerytur i rent następuje nadzwyczajna kontynuacja postępowania w tej samej sprawie. W związku z tym mimo, iż Sąd oddalił pani odwołanie to organ rentowy zgodnie z postanowieniem zamieszczonym w pkt. 2 sentencji będzie miał obowiązek rozpoznania pani wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego według artykułu 114 ust. 1 pkt. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i dlatego Sąd przekazał ten wniosek do rozpoznania organowi rentowemu albowiem do dnia dzisiejszego taki wniosek rozpoznany przez organ rentowy decyzją administracyjną nie został. Jeżeli organ wyda decyzję w sprawie tego wniosku od tej decyzji będzie pani służyło prawo do złożenia odwołania do Sądu Ubezpiecze..., Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w terminie jednego miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji, jeżeli decyzja będzie dla pani niekorzystna w całości bądź w części. Wyżej przedstawione motywy uzasadniały wydanie rozstrzygnięcia wskaza..., zamieszczonego w pkt. 1 i w pkt. 2 wyroku.