Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2015 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: E. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 29 sierpnia 2014 r., znak: (...)

w sprawie: E. Z.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o ustalenie stopnia niezdolności do pracy i dodatek pielęgnacyjny

1)  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 29 sierpnia 2014 r., znak: (...) odmawiającą prawa do przeliczenia świadczenia

w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej E. Z. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 17 lipca 2014 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

3)  umarza postępowanie w sprawie o przyznanie prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją pozwany odmówił ubezpieczonej E. Z. prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na dalszy okres oraz prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

Odwołanie od decyzji wniosła powódka podnosząc, że jej stan zdrowia uzasadnia przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i dodatku pielęgnacyjnego.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Ubezpieczona E. Z. uprawniona była do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie do 31.10.2016 r. Powódka w dniu 17.07.2014r. złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i przyznanie prawa do dodatku pielęgnacyjnego. Lekarz Orzecznik w orzeczeniu z dnia 6.08.2014 r. orzekł, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy do dnia 31.08.2017 r. a Komisja Lekarska ZUS orzekła 7.08.2014 r., że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy.

W celu weryfikacji stanu zdrowia powódki Sąd powołał dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych lekarza kardiologa, psychologa, psychiatry, diabetologa i chorób wewnętrznych.

Biegli w swojej opinii z dnia 16.07.2015r., uznali powódkę za całkowicie niezdolną do pracy od 17.07.2014r. do 31.08.2017r. , nie stwierdzili niezdolności do samodzielnej egzystencji. Biegli stwierdzili u ubezpieczonej następujące schorzenia :

-Przewlekłą chorobę niedokrwienną serca. Przebyte 2 zawały mięśnia sercowego w 1993r. i 2014r. Kardiomiopatię pozawałową. Stan po CABG w 1999r.

-Stan po implantacji kardiowertera defibrylatora w 2012r.

-Niewydolność krążenia w okresie NYHA II/II z EF = 32%

-Wadę serca pod postacią niedomykalności zastawki mitralnej i trójdzielnej

-Nadciśnienie tętnicze WHO II

-Cukrzycę typ 2 leczoną lekami doustnymi

-Organiczne zaburzenia depresyjne, uzależnienie od BDZ

-Otyłość. Zespół metaboliczny

-Astmę oskrzelową w wywiadzie.

Biegli lekarze sądowi orzekli całkowitą niezdolność do pracy zgodnej z kwalifikacjami i wykonywanym dotychczas zawodem od daty złożenia wniosku 17.07.2014r. do 08.2017r. Biegli nie stwierdzili niezdolności do samodzielnej egzystencji. Biegli sądowi podzielili orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS. Nie zgodzili się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS.

Podstawą orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy były te same dowody, którymi dysponował organ rentowy. Biegli stwierdzili, że przyczyną orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy są schorzenia serca ubezpieczonej i podali, że badana jest po 2 zawałach mięśnia sercowego z niewydolnością krążenia w okresie NYHA II/III, przy badaniu echo serca z 2012r. EF = 32%, akineza w zakresie ściany dolnej, hipokinezja obszarów ściany przedniej. Z powodu bradykardii w 2012r. dokonano implantacji kardiowertera defibrylatora. Ubezpieczona była leczona operacyjnie oraz angioplastyką z powodu dusznicy bolesnej CCS III po przebytym zawale.

Ubezpieczona zgłasza bardzo łatwe męczenie się po niewielkich wysiłkach. U ubezpieczonej występują bóle w klatce piersiowej i szybkie bicie serca oraz obrzęki podudzi. Przy wykonywaniu prostych czynności ubezpieczona odczuwa duszność, poci się i słabnie. W badaniu EKG z 05.2014r. - akcja miarowa serca 100/min. Cechy przebytego zawału w 05.2014r. ściany dolno - bocznej. Pojedyncze pobudzenia komorowe. Leczona z powodu cukrzycy oraz organicznych zaburzeń depresyjnych. Zgłasza
zaburzenia koncentracji, uwagi i funkcji poznawczych zwłaszcza pamięci operacyjnej. Schorzenia powyższe czynią, zdaniem biegłych badaną całkowicie niezdolną do pracy.

W piśmie z dnia 21.10.2015r. pozwany stwierdził, że wnosi zastrzeżenia do opinii biegłych bowiem z opisu badania przedmiotowego nie wynika niezdolność do każdej pracy ubezpieczonej. Organ rentowy wniósł o powołanie w sprawie dowodu z opinii uzupełniającej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, których prawdziwości strony nie kwestionowały a ponadto w oparciu o opinię biegłych lekarzy powołanych przez Sąd dla oceny stanu zdrowia powódki. Sąd uznał, że biegli powołani w sprawie – specjaliści w zakresie schorzeń, na jakie cierpi ubezpieczona dokonali wszechstronnej oceny jej stanu zdrowia, biorąc pod uwagę przebieg choroby i czasookres jej trwania. Sąd nie uwzględnił zastrzeżeń organu rentowego, powołującego się na poglądy przewodniczącego komisji lekarskich ZUS, podzielił natomiast stanowisko zaprezentowane w opinii biegłych, gdyż uznał, że opinia wydana po przeprowadzeniu badania, przez zespół w którym znajdowali się zarówno lekarz kardiolog, psycholog, psychiatra, diabetolog i specjalista chorób wewnętrznych, jest wyczerpująca, merytoryczna i w kompleksowy sposób odnosi się do stanu zdrowia ubezpieczonej. Uzasadnienie opinii jest przystępne i zrozumiałe dla osób nie dysponujących wiedzą medyczną, zaś jej wnioski sformułowane zostały jasno, czytelnie i jednoznacznie. Zastrzeżenia organu rentowego sformułowane w piśmie z dnia 21.10.2015 r. są natomiast ogólnikowe, niekonkretne w odniesieniu zarówno do dokumentacji z leczenia jak i badania ubezpieczonej, bez wskazania jakich okoliczności nie uwzględnili biegli w opinii lub dlaczego jej wnioski nie zasługują na podzielenie. Z powyższych względów Sąd nie znalazł żadnych podstaw do poszukiwania kolejnych dowodów, tj. powoływania opinii uzupełniającej biegłych. Stosownie do art. 286 k.p.c. Sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Tak w piśmiennictwie jak i w judykaturze wskazuje się, że nie ma dowolności w powoływaniu kolejnych biegłych, a u podstaw takiej decyzji leżeć powinny racjonalne argumenty takie np. jak niejasność, niezupełność czy sprzeczności występujące w opiniach (por. np. T. Ereciński [w:] Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, tom I, Warszawa 2002, str. 567-568; czy wyroki SN z dnia 24 czerwca 2008 r., I UK 373/07, Lex nr 496398; z dnia 1 września 2009 r., I PK 83/09, Lex nr 550988; z dnia 16 września 2009 r., I UK 102/09, Lex nr 537027). Strona domagająca się powołania dowodu z kolejnej opinii winna wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w opinii biegłych, które dyskwalifikują istniejące orzeczenie. Takich okoliczności organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił, poprzestając na podważaniu opinii zespołu biegłych, z powołaniem się na własną, odmienną interpretację stanu zdrowia ubezpieczonej.

Zdaniem Sądu Okręgowego biegli wydali w sprawie orzeczenie, które zostało należycie uzasadnione (art.285 k.p.c.) a wnioski biegłych znajdują oparcie w dokumentacji lekarskiej zgromadzonej w sprawie. Podkreślić tez trzeba, że wnioski opinii biegłych są w pełni zgodne w wnioskami lekarza Orzecznika ZUS, zarówno co do istnienia u ubezpieczonej całkowitej niezdolności do pracy jak i czasookresu jej trwania.

Po doręczeniu odpisu opinii ubezpieczonej stwierdziła ona , że zgadza się z wnioskami opinii a na rozprawie przed Sądem Okręgowym ubezpieczona cofnęła, za zgodą pełnomocnika pozwanego, odwołanie od decyzji odmawiającej ubezpieczonej prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy; ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust. 1). W niniejszej sprawie poza sporem pozostawały okoliczności dotyczące spełnienia przez ubezpieczoną warunków określonych w punktach 2 i 3 ustępu 1 powołanego przepisu. Kwestią sporną natomiast stała się sama zdolność ubezpieczonej do pracy.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności po przekwalifikowaniu. Częściowo niezdolną do pracy jest zgodnie z ust. 3 cytowanego przepisu osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji. Oceniając stopień niezdolności do pracy należy, w myśl art. 13 wymienianej ustawy, uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zdaniem Sądu Okręgowego dokonana przez biegłych sądowych lekarzy ocena wpływu rozpoznanego u ubezpieczonej schorzenia na jej zdolność do pracy uwzględnia zarówno wymienione w art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z F.U.S. czynniki medyczne w postaci: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności organizmu w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i wymienione w pkt 2 czynniki zawodowe w postaci: możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Skoro biegli w swojej opinii, której wnioski Sąd Okręgowy w pełni podzielił, stwierdzili, że przyczyną całkowitej niezdolności do pracy powódki są schorzenia serca, wykluczające jakąkolwiek pracę, z uwagi na przebyte zawały serca, stan zmęczenia nawet po niewielkich wysiłkach, bóle w klatce piersiowej i szybkie bicie serca oraz mając na uwadze współistniejące schorzenia wymienione szczegółowo w rozpoznaniu, Sąd Okręgowy uznał, że zaistniały w niniejszej sprawie przesłanki do przyznania powódce dochodzonego świadczenia i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w wyroku.

W punkcie 2 wyroku stwierdzono, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Stosownie bowiem do art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, z uwzględnieniem tego, iż w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji; organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego (ust. 1a). Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów (ust. 3). Artykuł 118 ustawy o emeryturach i rentach dotyczy możliwości przesunięcia terminu do wydania decyzji wyłącznie w toku postępowania przed organem rentowym i to tylko wtedy, gdy decyzja nie może być wydana z powodu konieczności przeprowadzenia przez organ rentowy dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Taka sytuacja nie zachodziła jednakże w niniejszej sprawie, ponieważ opóźnienie w przyznaniu ubezpieczonej prawa do spornego świadczenia nie nastąpiło w konsekwencji przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego przez sam organ rentowy, lecz na skutek odwołania od wydanej przez organ decyzji odmownej i rozstrzygania wynikłego stąd sporu na drodze sądowej. Zdaniem Sądu Okręgowego, nie może w niniejszym sporze znaleźć zastosowania wyłączenie odpowiedzialności organu rentowego, określone w art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach. W szczególności nie można uznać, aby przyznanie ubezpieczonemu z opóźnieniem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, było następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Organ rentowy był bowiem zobowiązany przeprowadzić postępowanie w sposób zmierzający do terminowego i prawidłowego ustalenia – czy ubezpieczonemu przysługuje prawo, którego uzyskania się domaga (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 października 1997 r. III AUa 496/97, OSA 1998/11–12/45 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 kwietnia 2011 r., III AUa 1710/10, nie publ.). Zgodnie z art. 14 ustawy o emeryturach i rentach oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia: daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, celowości przekwalifikowania zawodowego – dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu (ust. 1). Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (ust. 3). Powyższe nie oznacza jednakże, aby błędne orzeczenie lekarza orzecznika i komisji lekarskiej było okolicznością, za którą organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy sprawuje bowiem Prezes Zakładu (art. 14 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach). Pozwala to na przyjęcie, że zarówno lekarz orzecznik, jak i komisja lekarska, są organami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zobowiązanym do ustalania niezdolności do pracy, jako przesłanki prawa do renty, a tym samym niewłaściwe działanie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej jest okolicznością, za którą odpowiedzialność ponosi organ rentowy. Skoro biegli sądowi w swych opiniach wydanych w niniejszej sprawie opierali się na identycznym materiale dowodowym, co lekarz orzecznik i komisja lekarska ZUS, to niewątpliwie organ ponosić musi z tego tytułu odpowiedzialność. Fakt, iż niezdolność ubezpieczonego do pracy ustalono dopiero w wyniku złożonego odwołania, w toku postępowania sądowego, oznacza że przyczyną, dla której uzyskał on prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie wyroku sądowego, były nie nowe dowody, nowe okoliczności, do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować, a jedynie odmienna ocena stanu zdrowia, dokonana przez z jednej strony komisję lekarską ZUS, a z drugiej strony przez biegłych sądowych, na podstawie opinii których przyznano ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W punkcie 3 wyroku Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w sprawie odwołania od decyzji odmawiającej ubezpieczonej prawa do dodatku pielęgnacyjnego z uwagi na cofnięcie odwołania w tym zakresie ( art.355§ 1 k.p.c. ).

SSO Ewa Milczarek