Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

Sygn. akt.		VI U 2517/15
	WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia								18 grudnia 2015r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na rozprawie w składzie:
		Przewodniczący:			SSO Maciej Flinik
		Protokolant:			st. sekr. sądowy Agnieszka Kozłowska
po rozpoznaniu w dniu				14 grudnia 2015r.					w B.
odwołania		L. S.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
z dnia	21 lipca 2015 r.					Nr	(...)
w sprawie			L. S.
przeciwko:			Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
o emeryturę
oddala odwołanie

Sygn. akt VI U 2517/15 UZASADNIENIE

Decyzja z dnia 21 lipca 2015 r. (...) Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu L. S. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. W uzasadnieniu decyzji argumentował, iż do dnia 1 stycznia 1999 r. nie został udowodniony wymagany 15 - letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - brak świadectw na pracę w szczególnych warunkach.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył ubezpieczony L. S. domagając się uwzględnienia okresu swojego zatrudnienia w K. Przedsiębiorstwie (...) „ w S. w okresie od 13 sierpnia 1976 r. do 31 lipca 1993 r. , kiedy to wykonywał prace kwalifikowane jako prace w szczególnych warunkach , na stanowisku samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony .

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując dotychczasową argumentację.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Ubezpieczony L. S. 60 lat ukończył w dniu (...). ( urodził się dnia (...) ) Do dnia 1 stycznia 1999 r. w / w- ny wykazał łącznie 27 lat 4 miesiące i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W okresie od 13 sierpnia 1976 r. do 31 lipca 1993 r. ubezpieczony był zatrudniony w K. Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku kierowcy. Wykonywał prace polegające na przewożeniu należącymi do zakładu pojazdami osób towarów i materiałów . Początkowo pracował jako kierowca samochodu osobowego W. oraz dodatkowo Ż.. Z dniem 1 grudnia 1975 z ubezpieczonym , jako kierowcą samochodu (...) A -13 nr rej. (...) zawarto umowę , na mocy której zobowiżzywał się on do wykonywania dodatkowych czynnosic nie wchodzących w zakres normalnie wykonywanych obowiązków - załatwianie czynności spedycyjnych łącznie z przejęciem odpowiedzialności za konwojowanie przewożonych ładunków, odbiór, zdanie ładunku, załatwianie formalności dokumentacyjnych, nadzór nad ładunkiem , stały współudział przy załadunku i wyładunku. Z dniem 13 sierpnia 1976 ubezpieczony uzyskał uprawnienia na prowadzenie pojazdów ciężarowych ( C, E ). Od tego momentu pracował również na samochodzie ciężarowym marki S.. Od dnia 1 maja 1979 r. kiedy to ubezpieczony obok prowadzenia samochodu dostawczego Ż. zaczął jeździć pojazdem ciężarowym S. z przyczepą mu obok stałej stawki zaszeregowania i dodatku za rodzaj prowadzonego pojazdu , również dodatek godzinowy za prowadzenie przyczepy ( 1 zł za godzinę ) . W latach 80 – tych oprócz prowadzenia pojazdów ( dostawczych i ciężarowych ) ubezpieczonemu powierzono prace w magazynie , prace warsztatowe , przy przerobie zboża i inne za które w / w- ny otrzymał osobny dodatek godzinowy w wysokości wyższej od podstawowej stawki godzinowej.

/ dowód : umowa o prace dodatkowe z 1 grudnia 1975 r. , umowa o pracę na okres próbny z dnia 7 września 1974 r, zmiany zaszeregowania z 30 maja 1978 , 9 maja 1979, 17 stycznia 1980, 1 lipca 1980 , 29 października 1980, , z 28 lipca 1986 , 28 kwietnia 1987 , 25 lipca 1988 , 24 lutego 1988 , 14 lutego 1989 , 16 maja 1989 – w aktach osobowych ubezpieczonego , akta osobowe Z. K. (1) /

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, aktach ZUS oraz aktach osobowych ubezpieczonego, których prawdziwości i wiarygodności strony w toku procesu skutecznie nie zakwestionowały, jedynie częściowo w zakresie w jakim korespondowały z treścią dokumentów pracowniczych w aktach osobowych, na podstawie zeznań świadków i ubezpieczonego. Sąd nie dał wiary twierdzeniom w/w- nich zgodnie z którymi po 1976 r. ubezpieczony nie jeździł samochodem dostawczym. Po pierwsze bowiem zeznania te nie znajdują odzwierciedlenia w zgromadzonej dokumentacji pracowniczej, pod drugie natomiast są mało kategoryczne i wymijające ( co wskazuje na brak zdecydowania i wahanie świadków ) . W odpowiedzi na zadanie pytanie o wykonywanie przez ubezpieczonego pracy kierowcy Ż. również po 1976 r. świadek Z. K. (1) stwierdził mało zdecydowanie : „ raczej nie zdarzało się , aby po 1976 r. jeździł Ż. „ k. 24 akt sprawy, a świadek Z. M. : „ nie kojarzę aby S. jeździł Ż. „ , a dalej : „ raczej bym widział, gdyby ubezpieczony jeździł na ż. „, wreszcie „ nie pamiętam czy ubezpieczony jeździł na Ż. „.k. 25 akt sprawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2 ). Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż w oparciu o zebrany materiał dowodowy w sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, iż ubezpieczony wykazał minimum piętnastoletni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych. Sama , najmocniej eksponowania przez ubezpieczonego data nabycia przezeń uprawnień do prowadzenia samochodów ciężarowych ( powyżej 3, 5 tony – kategorie prawa jazdy C, E ) czyli w przypadku ubezpieczonego 13 sierpień 1976 roku nie oznacza bowiem automatycznie ( jak utrzymuje ubezpieczony ) , iż z tym dniem w/ w- ny przesiadł się ze ściśle oznaczonego i przypisanego mu pojazdu dostawczego Ż. ( którym dotąd jeździł - Ż. A – 13 o konkretnym numerze rejestracyjnym ) na samochód ciężarowy marki S.. W pierwszym rzędzie godzi się zauważyć , iż zgodnie z zeznaniami świadków ( ale i z zasadami doświadczenia życiowego ) zmiana stanowiska z kierowcy samochodu dostawczego na samochód ciężarowy ( jako wymagającego wyższych kwalifikacji - posiadania uprawnień - kategorii CE prawa jazdy oraz znacznie bardziej uciążliwego – co potwierdza kwalifikowanie wówczas prac kierowców samochodów ciężarowych jako prac w szczególnych warunkach ) powinna była łączyć się ze zmianą zaszeregowania ubezpieczonego - przyznaniem mu wyższej stawki godzinowej z tego tytułu . Tymczasem w okresie od 1 grudnia 1975 ( kiedy to pracodawca zawarł z ubezpieczonym jako kierowcą konkretnego pojazdu to jest Ż. A – 13 umowę o prace dodatkowe - chodziło o czynności związane z załadunkiem i rozładunkiem oraz konwojowaniem ładunku ) do 30 maja 1978 roku brak w jego przypadku jakiejkolwiek zmiany zaszeregowania( zmiany stawki, przyznania dodatku itp. zmian wysokości wynagrodzenia ). Co więcej w tej dacie to jest w angażu z dnia 30 maja 1978 wyszczególniono dopiero stawkę zasadniczą w wysokości 9, 30 i dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu w wysokości 2 zł. Nie ulega zatem wątpliwości sądu , iż do tego momentu w zakresie obowiązków ubezpieczonego nie doszło do jakiejkolwiek zmiany ( nadal jeździł samochodem dostawczym ). Wykazywany po tej dacie dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu również nie oznacza sam przez się, iż ubezpieczony przesiadł się , czy też zaczął od tego momentu jeździć (...). Taki sam dodatek ( za rodzaj prowadzonego pojazdu ) przysługiwał jego koledze Z. K. (1) w okresie , kiedy ten ( co przyznał ) jeździł głównie samochodem dostawczym ( co pozwala przyjąć, iż dodatek ten nie był dodatkiem za prowadzenie samochodu ciężarowego ) . Dopiero od maja 1979 przyznano ubezpieczonemu dodatek za prowadzenie przyczepy, co niewątpliwie potwierdza fakt, iż od tego momentu z pewnością część jego obowiązków stanowiła praca kierowcy samochodu ciężarowego z przyczepą. Ponownie nie oznacza to jednak, iż prace kierowcy samochodu powyżej 3, 5 tony wykonywał on stale . W przypadku Z. K. (1) dodatek taki ( za prowadzenie przyczepy ) przysługiwał mu bowiem w czasie, kiedy zajmował się on zaopatrzeniem jeżdżąc głównie samochodem dostawczym marki Ż., a jedynie czasami przesiadając się na Stara. Wymienione wyżej dodatki przysługiwały zatem za konkretnie przepracowane przez ubezpieczonego i zapewne skrupulatnie ewidencjonowane przez strony stosunku pracy godziny przepracowane przy prowadzeniu pojazdu ciężarowego bez lub z przyczepą , a nie były liczone wg normatywnego czasu pracy obowiązującego ubezpieczonego . Reasumując brak jest w aktach osobowych ubezpieczonego wyraźnego śladu zmiany samochodu dostawczego ( Ż. ) na samochód ciężarowy , co byłoby naturalne przy takiej, wiążącej się z przyznaniem wyższego wynagrodzenia zmianie stanowiska. W aktach osobowych nie znajdziemy również dokumentu potwierdzającego zakończenie ( rozwiązanie, wypowiedzenie ) umowy o pracę dodatkowe wykonywane przez ubezpieczonego jako kierowcę Ż.. Powyższe wskazuje zdaniem sądu na to , iż ubezpieczony po roku 1976 nadal jeździł samochodem dostawczym , a dodatkowo najwcześniej od maja również 1978 również ( obok prowadzenia Ż. ) samochodem ciężarowym. Jak wspomniano wyżej w niemal identycznej sytuacji znajdował się Z. K. (2), który również obok prowadzenia samochodu dostawczego Ż. ( który wykorzystywał przy wypełnianiu dodatkowych obowiązków zaopatrzeniowca ) jeździł również samochodami ciężarowymi ( marki S. ) . W jego angażach podobnie jak w angażach ubezpieczonego wśród składników wynagrodzenia obok stawki zasadniczej oraz dodatku za rodzaj samochodu wymieniano dodatek godzinowy za prowadzenie przyczepy. Co więcej , uznaniu , iż w spornym okresie ubezpieczony stale wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3, 5 tony przeczy okoliczność, iż w wielu angażach w/w – nego ( zmianach zaszeregowania ) z lat 80 – tych wśród składników jego wynagrodzenia wymienia się stawkę podstawową za czynności kierowcy oraz nieco wyższą stawkę za przerób zboża, prace magazynowe , warsztatowe i inne, co wydaje się jednoznacznie wskazywać na fakt, iż ubezpieczony nie jeździł stale i w pełnym wymiarze czasu pracy samochodem ciężarowym, tylko wykonywał obok kursów samochodem dostawczym i ciężarowym również prace w ogóle nie związane z prowadzeniem pojazdów - prace załadunkowe, prace w magazynie, prace w warsztacie czy bliżej nieokreślone przy przerobie zboża . I nie były to prace wykonywane po godzinach ( w nadgodzinach ) , albowiem do tych należałoby stosować stawkę zasadniczą podwyższoną, a nie odmienną stawkę jaką zastosowano ( nieznacznie wyższa od stawki kierowcy ). Samo wyszczególnienie takich składników wynagrodzenia sugeruje, iż nie były to jedynie incydentalne, czy okresowo ( w czasie przestojów ) wykonywane przez ubezpieczonego prace, a stały element jego zakresu obowiązków ( na ciągłe prowadzenie pojazdu czy to ciężarowego czy dostawczego ) nie było bowiem wystarczającego frontu robót .

Nawiązując do kwestii braku wiarygodności zeznań świadków, należy wskazać na stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 maja 2014 r. III AUa 1344/13 ( które Sąd Okręgowy w całości podziela ), gdzie sąd ten wskazał , iż prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi zostać udowodnione, a temu służą przede wszystkim dokumenty. Dlatego, w tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych z reguły byłyby niewystraczające do przyjęcia pracy w szczególnych warunkach. Powyższy pogląd dający w tego rodzaju sprawach prymat ( w stosunku do twierdzeń świadków ) dostępnej dokumentacji pracowniczej wydaje się ze wszech miar racjonalny, należy bowiem mieć na uwadze, iż ustalaniu podlega stan faktyczny często sprzed 20, 30 a nawet 40 i więcej lat , ujawniają się zatem mankamenty ludzkiej pamięci to jest tendencja do zapamiętywania ostatnio postrzeganych zjawisk oraz wypełnianie luk pamięciowym „ dopowiedzeniami „. Jeżeli dodać do tego często koleżeńskie relacji łączące stronę ze świadkami ( wynikające ze wspólnego wieloletniego wykonywania pracy w tym samym zakładzie ) do zeznań świadków należy podchodzić z ogromną ostrożnością. W sytuacji zaś, gdy nie korespondują one z dokumentami ( jak w niniejszej sprawie ) nie mogą zostać uznane za miarodajne dla ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy w latach 70- tych , 80 – tych czy 90 – tych.

W świetle powyższego ( treści akt osobowych ubezpieczonego, braku świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, wreszcie w świetle niekategorycznych zeznań świadków ( którzy albo zasłaniali się niepamięcią, albo używali nieostrego stwierdzenia : „ raczej nie … „ w odpowiedzi na pytanie o prace ubezpieczonego jako kierowcy samochodu dostawczego Ż. ) rzeczywisty charakter wykonywanej przez ubezpieczonego pracy budzi zbyt wiele wątpliwości, aby uznać, iż prace kwalifikowane jako prace w szczególnych warunkach ( wg poz. 2 działu VIII wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia ) ubezpieczony wykonywał stale . A jedynie takie ustalenie pozwalałoby przyjąć, iż ubezpieczony spełnił ostatni z warunków niezbędnych dla przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

SSO Maciej Flinik