Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania M. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 9 września 2013 r. znak (...)

w sprawie M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonej M. J. prawo do emerytury od dnia (...)

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 września 2013 roku (znak (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonej M. J. prawa do emerytury. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 roku, nr 153, poz. 1227) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.).

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż ubezpieczona nie spełnia wymogów określonych w/w przepisach ponieważ nie udokumentowała wymaganego 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczona M. J. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. Wskazała, że w warunkach szczególnych była zatrudniona w Zakładach (...) w Ś. oraz u następcy prawnego Zakładach (...) S.A. w Ś. na stanowisku krajacza papieru i tektury. Dodała, że wykonywała również pracę polegająca na układaniu pudeł o dużych formatach, gdzie praca odbywała się w dużym hałasie i na stojąco. Na tę okoliczność ubezpieczona wniosła o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, tj. osób, które pracowały z nią w spornym okresie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko. Nadto pozwany wskazał, iż nie uwzględnił ubezpieczonej, jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, zatrudnienia: od dnia 27 kwietnia 1977 roku do dnia 12 grudnia 1980 roku; od dnia 1 marca 1983 roku do dnia 6 lipca 1986 roku; od dnia 1 lipca 1988 roku do dnia 30 kwietnia 1998 roku z uwagi na fakt, iż podane w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych stanowisko „pudełkarz” nie jest zgodne z zarządzeniem Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku, na które powołuj się zakład pracy.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona M. J., ur. dnia (...), w dniu 5 sierpnia 2013 roku złożyła wniosek o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze: 22 lata, 3 miesiące i 4 dni. Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonej żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczona nie jest członkiem OFE.

- okoliczności bezsporne

Sporną pozostawała okoliczność czy ubezpieczona przez okres co najmniej 15 lat była zatrudniona w warunkach szczególnych, czy taki charakter miało zatrudnienie w Zakładach (...) w Ś. oraz u następcy prawnego Zakłady (...) S.A. w Ś. na stanowisku krajacza papieru i tektur we wskazanym przez nią okresie.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie, którego ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczona M. J. w okresie: od dnia 27 kwietnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku była zatrudniona w Zakładach (...) w Ś. oraz u następcy prawnego tych Zakładów - Zakładach (...) S.A. w Ś.. W dniu 25 maja 2010 roku (...) S.A. w Ś., jako następca prawny powyższego pracodawcy, wystawił ubezpieczonej świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wskazał w nim, że ubezpieczona w spornych okresach pracowała w warunkach szczególnych na stanowisku pudełkarz, zaś charakter pracy przez nią wykonywanej odpowiada pracy wymienionej w wykazie A, dziale XI, punkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz pracy wymienionej w wykazie A, dziale XI, poz. 5 punkt 5 wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

W okresie zatrudnienia od dnia 13 grudnia 1980 roku do dnia 28 lutego 1983 roku ubezpieczona korzystała z urlopu wychowawczego.

Ubezpieczona w okresach: od dnia 27 kwietnia 1977 roku do dnia 12 grudnia 1980 roku; od dnia 1 marca 1983 roku do dnia 6 lipca 1986 roku; od dnia 1 lipca 1988 roku do dnia 30 kwietnia 1998 roku stałe i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę na stanowisku pudełkarz w wydziale kartonażowi, wykonując pracę fizyczną polegająca na obsłudze maszyn i urządzeń wytwarzających pudła kartonowe, tj. maszyn krojących arkusze kartonu (maszyna marki (...)) i zaklejających (maszyna marki (...)). Ubezpieczona ręcznie załadowywała arkusze tektury do tekturnic i ręcznie odbierała gotowe produkty, co wiązało się z ręcznym noszeniem ok. 12-15 ton w ciągu 8 godzin. Produkowane były kartony do opakowywania ław, szaf, stołów, telewizorów. Ubezpieczona pracowała również przy obsłudze drukarek. Praca odbywała się w hałasie przekraczającym 82 decyble.

-dowód: zeznania ubezpieczonej zapis AV k. 40v akt sądowych, zeznania świadków: K. B., M. D., H. B. i A. S. zapis AV k. 40v akt sądowych; dokumentacja ubezpieczonej z okresu zatrudnienia w aktach osobowych

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dokonał oceny omówionego wyżej stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz.1440 ze zm. ) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43).

Zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa ( art. 184 ust. 2 ).

Zgodnie z treścią art.32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 7 lutego 1983 r., które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia z 1983 r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z ww. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Zaliczenie nie udokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Na podstawie powyższego nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia. Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.

Sąd w niniejszym postępowaniu dopuścił, na okoliczność pracy ubezpieczonej w szczególnych warunkach, dowody z zeznań świadków: K. B., M. D., H. B. i A. S.. Sąd uznał zeznania powyższych świadków za wiarygodne, logiczne i spójne z zeznaniami samej ubezpieczonej oraz z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, tj. aktami osobowymi ubezpieczonej z okresu jej zatrudnienia. Świadkowie dokładnie opisali charakter wykonywanej przez ubezpieczoną pracy, nadto w tym samym czasie świadkowie byli zatrudnieni również w/w zakładzie pracy, zatem widywali ubezpieczoną w trakcie wykonywanej przez nią pracy. Dodatkowo zeznania świadków i ubezpieczonej znalazły potwierdzenie w dokumentach składających się na akta osobowe z okresu zatrudnienia ubezpieczonej w spornym okresie czasu oraz w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez (...) S.A. w Ś..

Ustalony w sprawie stan faktyczny pozwala uznać, iż ubezpieczona w okresie od dnia 27 kwietnia 1977 roku do dnia 12 grudnia 1980 roku; od dnia 1 marca 1983 roku do dnia 6 lipca 1986 roku; od dnia 1 lipca 1988 roku do dnia 30 kwietnia 1998 roku, stałe i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę na stanowisku pudełkarza. Wykonywana przez nią praca była pracą w warunkach szczególnych w rozumieniu cytowanego przepisu art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca na stanowisku pudełkarz, które zostało wskazane w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie zostało wymienione wprost w wykazie A rozporządzenia z 1983 r., jednakże zważając na rodzaj i charakter wykonywanej pracy należało przyjąć, że prace wykonywane przez ubezpieczoną odpowiadały pracom, o jakich mowa w wykazie A, dziale XI, poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze („bezpośrednia obsługa maszyn i urządzeń do składania (łamania) arkuszy papieru, krajania papieru i wyrobów poligraficznych oraz do oprawy wyrobów poligraficznych w drukarniach”). Charakter wykonywanej przez ubezpieczoną pracy ponadto odpowiada pracom, o jakich mowa w zarządzeniu resortowym, któremu w okresie zatrudnienia ubezpieczonej podlegał pracodawca, tj. w zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego -wykaz A, dział XI, poz. 5 punkt 5 załącznika Nr 1 do zarządzenia („operator maszyn do krajania wzdłużnego-krajacz papieru, tektury”).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że ubezpieczona ma wymagany łączny ponad 15 letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, uprawniający do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na mocy cytowanego art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonej M. J. prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych od dnia (...), tj. od osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego 55 lat.

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 1a ustawy emerytalno-rentowej z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonej. Ubezpieczona za sporny okres zatrudnienia przedłożyła wprawdzie świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, które z przyczyn formalnych zostało zakwestionowane przez organ rentowy. Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym , jak również występujące ograniczenia dowodowe, do przyznania ubezpieczonej prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność świadczenia przez odwołującą zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Na oryginale właściwy podpis.