Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4.05.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonej – E. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z tego względu, że komisja lekarska ZUS nie uznała jej za niezdolna do pracy.

W odwołaniu wniesionym do tut. Sądu ubezpieczona opisała stan swojego zdrowia, który powoduje, że ta decyzja nie jest słuszna.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił mi zważył, co następuje:

Pobierająca rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy ubezpieczona – E. G. w dniu 2.03.2012r. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniosek o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia (k-37 ar). ). Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty jej powstania, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, czy celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, a po wniesieniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS (art. 14 ust. 1 i 2 e ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). W związku z tym – w dniu 6.04.2012r. – wydała ona stosowne orzeczenie, w którym nie uznała powódki za niezdolną do pracy (k-167 ar). Ubezpieczona w swoim odwołaniu zakwestionowała takie stanowisko komisji lekarskiej ZUS, które stało się podstawą do wydania zaskarżonej decyzji (k-171 ar).

Przedmiotem sporu pomiędzy stronami okazał się być stan zdrowia E. G.w kontekście jej zdolności, bądź niezdolności do pracy. Rzeczą Sądu było przeprowadzenie postępowania dowodowego i dlatego – postanowieniem z dnia 21 czerwca 2012r. – Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych o specjalnościach: neurologa, psychiatry, psychologa, ginekologa i specjalisty medycyny pracy w celu ustalenia, czy stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją nadal częściowo niezdolną do pracy zgodnej z kwalifikacjami i poziomem wykształcenia, czy też w stanie jej zdrowia nastąpiła poprawa pozwalająca na stwierdzenie, że niezdolność do pracy aktualnie nie występuje? Jaki jest stopień niezdolności, jej przyczyny oraz przewidywany okres? Jeżeli tak, to czy podstawą stwierdzonej niezdolności do pracy były te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, czy też dokumentacja medyczna złożona po wydaniu decyzji przez ZUS? Zadaniem biegłych było również ustosunkowanie się do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i komisji lekarskiej ZUS (k-5).

Zespół biegłych stwierdził u powódki zespół depresyjno-lękowy, upośledzający w sposób znaczny sprawność, niedoczynność tarczycy, stan po cholecystektomii, obserwację w kierunku zapalenia wielomięśniowego oraz chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa (k-11-12).

Dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonej biegli wyprowadzili zgodny wniosek o jej nadal trwającej częściowej okresowej niezdolności do pracy.

Pismem z dnia 18.09.2012r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do tej opinii wskazując, że ocena neurologa – biegłego lekarza sądowego istotnie odbiega od badań członków komisji lekarskiej ZUS o tej specjalności oraz lekarzy leczących ubezpieczoną. Nie mniej i tak te schorzenia nie ograniczają jej zarobkowania i wykonywania pracy biurowej (k-20).

W opinii uzupełniającej z dnia 3.12.2012r. zespół biegłych podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko (k-31).

W piśmie procesowym z dnia 18.02.2013r. organ rentowy zgłosił kolejne zastrzeżenia i wniósł o powołanie drugiego zespołu biegłych lekarzy sądowych (k-41).

Sąd uwzględnił ten wniosek i w dniu 16.05.2013r. zespół biegłych lekarzy sądowych w składzie: neurolog, endokrynolog i psychiatra wydał swoją opinię. Stwierdziwszy u ubezpieczonej neuroboreliozę z powikłaniami ze strony układu nerwowego, zaburzenia depresyjno-lękowe, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z wielopoziomową dyskopatią, przewlekły zespół bólowy szyjno-piersiowy i lędźwiowo-krzyżowy objawowy z okresami zaostrzeń oraz niedoczynność tarczycy wyrównaną, uznał ją za nadal częściowo okresowo niezdolną do pracy (k-54-55).

Pismem z dnia 18.06.2013r. organ rentowy zawnioskował o uchylenie zaskarżonej decyzji, przekazanie mu sprawy do rozpoznania i umorzenie postępowania w trybie art. 477 ¹⁴ § 4 kpc, albowiem rozpoznanie i leczenie neuroboreliozy nastąpiło po zakończeniu postępowania orzeczniczego ZUS (k-62).

Natomiast E. G., w swoim piśmie z dnia 15.07.2013r. sprzeciwiła się temu wnioskowi wskazując, że swoje dolegliwości zgłaszała na każdej komisji lekarskiej i bez względu na nazewnictwo, powodowały one jej niezdolność do pracy (k-69-70).

W opinii uzupełniającej z dnia 30.07.2013r. zespół biegłych kategorycznie stwierdził, że zgłaszane przez ubezpieczoną dolegliwości tj. zaburzenia depresyjne i dolegliwości bólowe mięśni, towarzyszą nieuleczalnej boreliozie i to one stanowiły podstawę uznanie ubezpieczonej za niezdolną do pracy, a nie rozpoznanie neuroboreliozy (k-72).

Pismem z dnia 20.09.2013r. organ rentowy podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko w przedmiocie zastosowania art. 477 ¹⁴ § 4 kpc (k-80).

Według Sądu, obie opinie biegłych lekarzy sądowych, łącznie z uzupełniającymi, zasługują na przyjęcie ich za wiarygodny dowód właściwej kwalifikacji zdrowotnej E. G.. Zostały sporządzone po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu. Opisy stanu narządów i układów ubezpieczonej świadczą o tym, że badania przeprowadzono rzetelnie. Zostały wydane przez specjalistów z dziedzin medycyny odpowiednich do jej schorzeń, którzy przekonywująco uzasadnili swoje stanowisko, a logiczne wnioski ich opinii oparte były na starannej ocenie dokumentacji lekarskiej i wynikach badań przedmiotowych.

Zarówno lekarz orzecznik ZUS, komisja lekarska ZUS, jak i zespoły biegłych lekarzy sądowych dokonali oceny własnej stanu zdrowia, przy czym ci ostatni dostrzegli znacznie większy stopień nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u powódki schorzeń.

Podkreślenia wymaga, że opinia biegłych, tak jak każdy inny dowód, podlega ocenie sądu orzekającego, tak, co do jej zupełności i zgodności z wymaganiami formalnymi, jak i co do jej mocy przekonywującej. Jeżeli jeden z tych punktów widzenia nie nasunie Sądowi zastrzeżeń, to może stanowić uzasadnioną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1974r. I CR 100/74 niepublikowany). Sąd jest powołany do kontrolowania logicznego biegu przesłanek opinii i do sprawdzenia jej wyników w oparciu o materiał dowodowy sprawy. Skoro jednak biegły wydaje opinię o takich dziedzinach życia, które wymagają wiadomości szczególnych, Sąd nie może postąpić z opinią biegłego w ten sposób, aby zastąpić pewne wnioski z tej opinii swoimi ustaleniami, opartymi nie na konkretnych faktach, lecz na rozumowaniu, które w oderwaniu od wiadomości fachowych może z łatwością przekształcić się w dowolność. Dlatego też opinia biegłych, może być analizowana i oceniana jedynie w zakresie jej fachowości, rzetelności i poprawności wnioskowania, a nie z pozycji wartościowania poglądów. Odmienne ustalenia mogą być w tej mierze dokonywane tylko na podstawie opinii innych biegłych, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1987r. II URN 228/87 PiZS 1988/7/62).

Trzeba zaznaczyć, iż przyjęcie opinii biegłego może nastąpić tylko przy spełnieniu podstawowych warunków, takich jak jasność, wewnętrzna niesprzeczność oraz naukowe i logiczne uzasadnienie, ścisły związek z realiami danej sprawy, a także nie naruszanie reguł proceduralnych przy jej uzyskiwaniu.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że kwestionowane przez pozwanego opinie biegłych lekarzy sądowych spełniają wszystkie powyższe kryteria.

Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wniosków biegłych i dlatego przyjął ich opinie za podstawę rozstrzygnięcia. Przy ich wydawaniu, biegli mieli na uwadze wszystkie niezbędne dane, których istnienie i ocena wynika zarówno z treści art. 13 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jak i z treści § 5 rozporządzania MPiPS z 8.08.1997r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych (Dz. U. Nr 99, poz. 612). Analiza tych danych pozwoliła biegłym lekarzom sądowym na uznanie powódki za częściowo niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 i 3 cyt. ustawy.

Z powyższych względów, Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanego o uchylenie zaskarżonej decyzji, przekazanie mu sprawy do merytorycznego rozpoznania i umorzenie postępowania, albowiem – jak wynika z opinii biegłych – jedyną podstawą stwierdzenia u ubezpieczonej niezdolności do pracy nie była neuroborelioza, lecz inne schorzenia, które istniały jeszcze przed rozpoznaniem u niej tej choroby.

Przepis art. 107 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego ustalono brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Skoro zespoły biegłych stwierdziły, że w stanie zdrowia ubezpieczonej nie nastąpiła poprawa skutkująca odzyskaniem zdolności do pracy, to należało uznać, że prawo do spornego świadczenia nadal jej przysługuje. Co ważne, organ rentowy nie wykazał, na czym miałaby polegać poprawa w stanie zdrowia ubezpieczonej w porównaniu do poprzedniego badania?

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał odwołanie E. G. za uzasadnione i – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc – orzekł, jak w pkt 1 sentencji.

W pkt 2 sentencji wyroku Sąd – zgodnie z treścią art. 118 1a cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS – z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Analiza porównawcza części medycznej akt rentowych z treścią opinii biegłych lekarzy sądowych pozwoliła Sądowi na wniosek, że zespół biegłych lekarzy sądowych nie dysponował żadnymi nowymi dowodami leczenia ubezpieczonej, mającymi wpływ na ustalenie jej niezdolności do pracy.

Oznacza to, że przyczyną, dla której uzyskała ona prawo do dochodzonego świadczenia dopiero w następstwie wyroku wydanego w niniejszej sprawie, nie były nowe dowody, nowe okoliczności, do których organ rentowy nie mógłby się ustosunkować, a jedynie odmienna ocena stanu zdrowia ubezpieczonej.

Cyt. przepis art. 118 ust. 1 ustawy z 17.12.1998r. określa moment, od jakiego organ rentowy musi wydać decyzję w sprawie o świadczenie. Jest nim wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Może nim być wpływ orzeczenia organu odwoławczego, ale tylko wówczas, gdy organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie tej ostatniej, niezbędnej do wydania decyzji okoliczności.

E. G. spełniała wszystkie warunki niezbędne do przyznania jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i dlatego – w ocenie Sądu – konsekwencje wydania decyzji z przekroczeniem w/w terminu pozwany musi ponieść.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2e cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, oceny niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS, a po złożeniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS w formie orzeczenia, które stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy (ust. 3).

Nieprawidłowe działanie komisji lekarskiej ZUS, wyrażające się w nietrafnym orzeczeniu o zdolności powoda do pracy zawodowej, jest okolicznością, za którą Zakład ponosi odpowiedzialność, skoro jedynie z tej przyczyny doszło do odmowy przyznania jej prawa do dochodzonego świadczenia.

SSO Ewa Krakowska-Krawczak