Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Janusz Madej

Protokolant – st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2020 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: G. W.

od decyzji : Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 9 sierpnia 2019 r., znak: (...)

w sprawie: G. W.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania

1)  oddala odwołanie;

2)  wniosek ubezpieczonej G. W. z dnia 29 lipca 2019 r. o ponowne ustalenie wysokości emerytury, w którym ubezpieczona powołuje się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. ( sygn. akt P 20/16 ), przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B. w trybie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. 2018, poz. 1270 ).

Sygn. akt VIU 3097/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. w związku ze skargą ubezpieczonej G. W. z dnia 31 lipca 2019 roku oraz wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania z dnia 17 lipca 2019 r. na podstawie art. 59 § 1, art. 149 § 3 oraz art. 145a § 2 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego w zw. z art. 83b ust. 1 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonej przywrócenia terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania oraz odmówił wznowienia postępowania. W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 145a § 2 k.p.a. ubezpieczona mogła wnieść do organu rentowego skargę o wznowienie postępowania w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 roku, to jest do dnia 21 kwietnia 2019 r. Jednak, skoro dni 21 i 22 kwietnia 2019 r. były dniami ustawowo wolnymi od pracy (pierwszy i drugi dzień Świąt Wielkiej Nocy), to zgodnie z art. 57 § 3 i § 4 k.p.a. termin do zgłoszenia skargi o wznowienie postępowania upływał w dniu roboczym następującym po dniu wolnym od pracy - to jest 23 kwietnia. Organ rentowy w związku z tym wskazał, że skarga ubezpieczonej o wznowienie postępowania wpłynęła do zakładu 31 lipca 2019 roku - to jest po ustawowym terminie. W piśmie z dnia 31 lipca 2019 r. ubezpieczona zwróciła się z wnioskiem o przywrócenie terminu na złożenie skargi o wznowienie postępowania. Zgodnie z art. 58 § 1 i § 2 k.p.a. organ rentowy na prośbę osoby zainteresowanej przywraca termin na złożenie skargi, o ile uprawdopodobni ona, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy, a wniosek o przywrócenie terminu został złożony w terminie 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu. Organ rentowy dalej wskazał w motywach powyższej decyzji, że ponieważ ubezpieczona nie uprawdopodobniła, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy i nie zachowała siedmiodniowego terminu na złożenie wniosku, zakład odmówił przywrócenia terminu do wniesienia skargi i tym samym brak jest podstaw do wznowienia postępowania w sprawie.

[Ubezpieczona W. G. 00:13:30.432]

[ns 00:13:30.432]

[Sędzia Przewodniczący Madej Janusz 00:13:32.480]

Proszę Pani, Sąd teraz wygłasza ustne uzasadnienie wyroku. Odwołanie od tej decyzji wniosła ubezpieczona wskazując, że uchybienie..., w jej ocenie uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy, bo mieszka w małej miejscowości, do miasteczka dojeżdża PKS, co jest utrudnione dla osoby starszej i nie wiedziała o wyroku Trybunału Konstytucyjnego oraz o konieczności złożenia skargi w terminie jednego miesiąca. Ubezpieczona podnosiła, że nie posiada Internetu, prasę kupuje okazjonalnie, a jedyne źródło informacji to telewizja, z której dowiedziała się w programie o rocznikach 1953, które..., którym obliczono emeryturę niezgodnie z Konstytucją. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Sąd Okręgowy ustalił i rozważył co następuje. Ubezpieczona G. W. urodzona (...) nabyła prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na mocy decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 5 listopada 2008 r. Decyzją tą przyznano ubezpieczonej emeryturę od (...)roku, to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego. Następnie po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie emerytury, który..., wniosek z dnia 18 marca 2014 roku, który rozpoznany został decyzją z dnia 2 kwietnia 2014 r. przyznającą jej emeryturę od 1 marca 2014 roku, to jest od miesiąca, w którym złożono wniosek. Wyrokiem z dnia 6 marca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygnaturze akt P 20/16 orzekł, iż art. 25 ustęp 1b Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r. w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...) r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej Ustawy jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 2019 r. pod poz. 539 w dniu 21 marca 2019 r. Zgodnie z art. 145a § 1 k.p.a. można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. W § 2 art. 145a wskazano, że w sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Nie ulega zatem wątpliwości, że termin do złożenia skargi dla wszystkich zainteresowanych o wznowienie postępowania administracyjnego na podstawie art. 145a k.p.a. upływał z dniem 23 kwietnia - tak, jak wskazał to organ rentowy w zaskarżonej decyzji. Ubezpieczona w dniu 29 lipca 2019 r. (karta 27 akt emerytalnych ubezpieczonej z jej wniosku z dnia 18 marca 2014 roku) nadała w Urzędzie Pocztowym pismo dotyczące wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 roku, w którym wskazała, iż na podstawie art. 145a k.p.a. wnosi skargę o wznowienie postępowania i uchylenie decyzji o przyznaniu emerytury i jej obliczeniem z uwzględnieniem art. 25 ust. 1b Ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Oprócz tego w treści tego pisma wniosła także o wydanie nowej decyzji, w której emerytura zostanie obliczona bez zastosowania wyżej wskazanego przepisu. Jednocześnie z tym pismem ubezpieczona złożyła prośbę o przywrócenie terminu do złożenia skargi motywując tę prośbę tym, że nie wiedziała o całej sprawie. Wniosek o przywrócenie terminu został rozpoznany przez organ rentowy zaskarżoną decyzją, w której odmówiono ubezpieczonej przywrócenia terminu. Sąd Okręgowy wskazuje, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 grudnia 2017 r. III AUa 491/14 termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania administracyjnego z przyczyny orzeczenia przez Trybunału Konstytucyjny o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją określony w art. 145 litera a § 2 k.p.a. jest terminem o charakterze procesowym, wobec czego ma do niego zastosowanie instytucja przywrócenia terminu unormowana w art. 58 k.p.a. Zgodnie z § 1 tego przepisu - w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. W § 2 art. 58 wskazuje się, że prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu i jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, do której..., dla której określony był termin. Oceniając zatem powody opóźnienia się ze złożeniem skargi o wznowienie postępowania, na który powoływała się ubezpieczona, w szczególności brak wiedzy oraz dowiedzenie się o wyroku Trybunału Konstytucyjnego z audycji telewizyjnej, Sąd Okręgowy wskazuje, iż termin z art. 145a § 2 k.p.a. termin jednego miesiąca obowiązuje wszystkich ubezpieczonych. Okoliczności, na które powoływała się ubezpieczona nie usprawiedliwiały..., nie uprawdopodabniały tego, że do uchybienia w złożeniu skargi o wznowienie postępowania nastąpiło bez winy ubezpieczonej. Brak wiedzy o przepisach prawa nie jest okolicznością, która świadczy o braku winy strony. Jednocześnie wskazać należy, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego opublikowany był w Dzienniku Ustaw, a więc w publikatorze dostępnym w ujęciu teoretycznym wszystkim zainteresowanym. Dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ze znaczkiem 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej. Wydając rozstrzygnięcie zamieszczone w pkt. 2 wyroku Sąd Okręgowy miał jednak na uwadze, że pismo ubezpieczonej z dnia 29 lipca 2019 roku, które wpłynęło do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych 31 lipca 2019 roku, w którym ubezpieczona powoływała się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie zawierało w swojej treści jedynie skargi o wznowienie postępowania administracyjnego w poparciu art. 145a k.p.a., ale zawierało także wniosek o wydanie nowej decyzji, w której emerytura zostanie obliczona bez zastosowania przepisu art. 25 ust. 1b Ustawy emerytalnej. Ten wniosek ubezpieczonej nie został w ogóle rozpoznany przez organ rentowy, mimo, że powinien być w ocenie Sądu rozpoznany niezależnie od skargi o wznowienie postępowania administracyjnego. Skarga o wznowienie postępowania administracyjnego nie jest bowiem jedynym środkiem proceduralnym umożliwiającym przywrócenie stanu zgodnego z Konstytucją poprzez uchylenie lub zmianę decyzji administracyjnej opartej na przepisie uznanym przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją. Stanowisko takie utrwalone jest w orzecznictwie - przykładowo można tutaj wskazać wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 września 2013 r. III AUa 1750/12 LEX Nr 1386109, w którym wskazano m.in., iż pod pojęciem "okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji", o których mowa w art. 114 ust. 1 Ustawy emerytalnej rozumieć należy też niezgodność z Konstytucją danej normy prawnej, która stanowiła podstawę wydania decyzji (patrz też: Renata Babińska „Wzruszalność prawomocnych decyzji rentowych”, 2007 rok). W trybie art. 114 ust. 1 w/w Ustawy istnieje więc możliwość wzruszenia przez organy rentowe (na wniosek lub z urzędu) decyzji wydanych w sprawach emerytalnych i rentowych także w razie późniejszego uznania niezgodności z Konstytucją danej normy prawnej. Dlatego wniesienie ponownego wniosku, po uprawomocnieniu się decyzji w zwykły sposób, powinno uzasadniać badanie pod kątem przesłanek z art. 114 Ustawy emerytalnej. W wyniku zastosowania instytucji ponownego ustalania prawa od emerytur i rent następuje nadzwyczajna kontynuacja postępowania w tej samej sprawie. Wzruszalność prawomocnych decyzji uregulowana jest odrębnie w Ustawie o emeryturach i rentach z FUS niż w k.p.a. Wzruszalność na gruncie art. 114 Ustawy to szczególny sposób pozbawienia skutków prawnych prawomocnych decyzji emerytalno-rentowych, niweczący skutki obiektywnie wadliwych decyzji z mocą wsteczną - koniec cytatu. Pamiętać też należy, że przepisy art. 114 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewidują znacznie mniej sformalizowane przesłanki uchylenia lub zmiany decyzji i ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości od tych, które przewidziane zostały w przepisach k.p.a. Wynika to z unormowania art. 114 ust. 1f, który wyłącza stosowanie ust. 1e, m.in. w przypadku, gdy w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji z przyczyn wskazanych w art. 114 ust. 1 osoba zainteresowana nabędzie prawo do świadczenia lub świadczenie w wyższej wysokości. Nie mają bowiem wówczas zastosowania terminy ustanowione w art. 114 ust. 1e Ustawy emerytalnej, po upływie których nie może już nastąpić uchylenie lub zmiana decyzji, o której mowa w art. 114 ustępie 1. W związku z tym, iż wniosek ubezpieczonej o ponowne ustalenie wysokości emerytury nie został przez organ rentowy w ogóle rozpoznany występowała w sprawie czasowa niedopuszczalność drogi sądowej, albowiem odwołanie do Sądu przysługuje dopiero wtedy, gdy organ rentowy merytorycznie rozpozna daną sprawę odnosząc się do wniosku ubezpieczonej. Art. 464 § 1 stwierdza..., k.p.c. stwierdza, że odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania właściwy jest inny organ. W tym przypadku Sąd przekaże temu organowi sprawę..., w tym przypadku Sąd przekaże sprawę temu organowi. Odnośnie żądania ubezpieczonej wydania decyzji ponownie ustalającej wysokość jej emeryturę w oparciu o wydany 6 marca 2019 r. wyrok Trybunału Konstytucyjnego, Sąd zatem przekazał Pani wniosek nadany w Urzędzie Pocztowym 29 lipca 2019 r. i, który wpłynął do ZUS dwa dni później - organowi rentowemu, który w przypadku uprawomocnienia się tej części wyroku będzie obowiązany do rozpoznania tego wniosku w trybie art. 114 Ustawy emerytalnej. Na tym wygłoszenie uzasadnienia zakończono.