Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Janusz Madej

Protokolant – st.sekr.sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2020 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

odwołania: G. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia: 13 września 2019 r., znak: (...)

w sprawie: G. B.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej

G. B. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 28 czerwca 2019 r. na stałe,

2)  stwierdza odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 3429/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 września 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpatrzeniu wniosku G. B. z dnia 28 czerwca 2019 r. – odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy powołał się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018r., poz. 1270 ze zm.), wskazując iż orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 3 września 2019r. ustalono, iż G. B. nie jest całkowicie niezdolna do pracy i nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Jednocześnie organ rentowy wskazał, iż nadal będzie wypłacana ubezpieczonej renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Odwołanie od tej decyzji wniosła ubezpieczona G. B., domagając się przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu powyższego żądania podnosiła ona, iż stan jej zdrowia – dysfunkcja wzroku, jak i pozostałe schorzenia – wykluczają możliwość wykonywania przez nią jakiejkolwiek pracy, a nawet czynności dnia codziennego sprawiają jej sporo trudności.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, powołując argumentację przedstawioną uprzednio w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Decyzją z dnia 28 września 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczonej G. B. (urodz. (...)) rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 10 sierpnia 2018 r., t.j. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, do 31 grudnia 2020 r. W dniu 28 czerwca 2019 r. ubezpieczona złożyła wniosek o powtórne jej zbadanie prze organy orzecznicze ZUS w związku z pogorszeniem się jej stanu zdrowia. Orzeczeniem z dnia 9 sierpnia 2019 r. Lekarz Orzecznik ZUS ustalił, iż ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy oraz nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonej od tego orzeczenia Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 3 września 2019 r. również ustaliła, iż ubezpieczona nie jest całkowicie niedolna do pracy oraz nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie tej Komisji stanowiło podstawę do wydania przez organ rentowy zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji.

(dowody z dokumentów zżeranych w aktach rentowych ubezpieczonej – k: 49, 51 – 52 oraz 54.)

W celu weryfikacji stanowiska organu rentowego, opartego na orzeczeniu Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 3 września 2019 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: specjalisty chorób oczy i specjalisty medycyny pracy.

W opinii z dnia 16 stycznia 2020 r. biegła sądowa specjalista chorób oczu rozpoznała u ubezpieczonej następujące schorzenia:

- zwyrodnienie plamki obu oczu,

- praktyczną ślepotę obu oczu,

- pourazowe uszkodzenie nerwu wzrokowego oka lewego, pourazowe centralne zwyrodnienie siatkówki oka lewego.

Zdaniem biegłej sądowej w ocenie okulistycznej odwołująca z powodu rozpoznanych schorzeń ma znacznie upośledzoną funkcję wzrokową do poziomu praktycznej ślepoty. W dacie złożenia wniosku t.j. w czerwcu 2019 r. ostrość wzroku oka prawego wynosiła 0,2, a obecnie jest ograniczona do liczenia palców przed okiem. W polu widzenia oka prawego występuje mroczek centralny, natomiast ostrość wzroku oka lewego jest ograniczona do ruchów ręki przed okiem od 2016 r. W polu widzenia oka lewego występują znaczne obniżenie czułości siatkówki i centralny mroczek bezwzględny. W ocenie biegłej upośledzenie funkcji widzenia czyni odwołującą całkowicie niezdolną do pracy od daty złożenia wniosku – na stałe. Natomiast od daty badania przez biegłą odwołująca jest dodatkowo niezdolna do samodzielnej egzystencji na stałe z powodu obuocznej ślepoty.

(dowód: opinia specjalisty chorób oczu – k. 22 a.s.)

Biegła sądowa specjalista medycyny pracy w opinii z dnia 10 czerwca 2020 r. rozpoznała u ubezpieczonej :

- zwyrodnienie plamki obu oczu,

- praktyczną ślepotę obu oczu,

- pourazowe uszkodzenie nerwu wzrokowego oka lewego, pourazowe centralne zwyrodnienie siatkówki oka lewego,

- nadciśnienie tętnicze,

- pooperacyjną niedoczynność tarczycy leczoną substytucyjnie,

- stan po wypadku komunikacyjnym z urazem wielonarządowym w 1999 r.

- przebyte usunięcie macicy z przydatkami w przebiegu nowotworu złośliwego jajnika lewego z następowa chemioterapią.

Na podstawie dokumentacji medycznej zebranej w aktach sprawy, a zwłaszcza po analizie badania biegłej sądowej z dziedziny chorób oczu, biegła specjalista medycyny pracy stwierdziła, iż badana jest trwale całkowicie niezdolna do pracy od daty wystawienia wniosku o pogorszeniu stanu zdrowia, t.j. od 17 czerwca 2019 r. oraz trwale niezdolna do samodzielnej egzystencji od daty badania przez biegłą z dziedziny chorób oczu. Przyczyną stwierdzonych niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonej jest – w ocenie biegłej sądowej obuoczna ślepota, która nie rokuje poprawy. Jednocześnie wskazała ona, iż nie zgadza się z orzeczeniami Lekarza Orzecznika i Komisji Lekarskiej ZUS i przy opiniowaniu dysponowała tymi samymi dowodami co organ rentowy.

W uzasadnieniu zajętego stanowiska biegła specjalista medycyny pracy wskazała, iż biegła sądowa z dziedziny chorób oczy w badaniu narządu wzroku ubezpieczonej w dniu 16 stycznia 2020 r. opisała ostrość wzroku oka lewego ograniczoną do ruchów ręki przed okiem i stwierdziła, iż taki stan trwa od 2016 r. Z badania okulistycznego aktualnie wynika obuoczna ślepota. Ponadto ubezpieczona wymaga pomocy osoby drugiej w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych (na badanie sądowe okulistyczne zgłosiła się pod opieką męża).

(dowód: opinia biegłego specjalisty medycyny pracy – k.46 – 47 a.s._)

W piśmie procesowym z dnia 16 lipca 2020 r. (k.68 a.s.) organ rentowy wskazał, iż nie zgłasza zastrzeżeń do proponowanej przez biegłą sądową całkowitej niezdolności ubezpieczonej do pracy na stałe i niezdolności do samodzielnej egzystencji na stałe, jak również nie zgłasza zastrzeżeń do proponowanej daty powstania do samodzielnej egzystencji, t.j. od daty badania przez biegłą czyli od 16 stycznia 2020 r., to jest po badaniu przez Komisję Lekarską ZUS. Nie podziela on jednak opinii biegłej co do daty powstania całkowitej niezdolności ubezpieczonej do pracy. W ocenie organu rentowego postępowanie dowodowe przed sądem w sprawie o świadczenie uzależnione od niezdolności do pracy powinno zmierzać do ustalenia czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie ubezpieczonego występowały w tym zakresie wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia. Organ podnosił w związku z tym, iż Komisja Lekarska ZUS podczas badania rozpoznała zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (OP postać wysiękowa, Ol w stadium blizny) w trakcie programu lekowego. W badaniu okulistycznym na OL – 9 informacja od leczącego okulisty Vod 0.2, Vosin rrpo, co uzasadnia częściową niezdolność do pracy. Komisja Lekarska po bezpośrednim Badaniu ubezpieczonej i na podstawie analizy medycznej u orzekanej w wieku 58 lat, z orzeczoną częściową niezdolnością do pracy do 12.2020 r., nie stwierdziła pogorszenia stanu zdrowia, nie stwierdziła całkowitej niezdolności do samodzielnej egzystencji. Biegła sądowa w swojej opinii stwierdziła, że w dacie złożenia wniosku, t.j. czerwiec 2019 r. ostrość wzroku oka prawego wynosiła 0.2, a ostrość widzenia lewego oka jest ograniczona do ruchów ręki przed okiem od 2016 r., co zgodnie z zasadami orzecznictwa lekarskiego uzasadniało – w ocenie organu rentowego – częściową niezdolność do pracy w dacie badania przez Komisję Lekarską ZUS, t.j. 3 września 2-19 r. Orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS było zatem prawidłowe.

Ponadto organ rentowy podnosił, że w trakcie badania przez biegłą sądową z dziedziny okulistyki w dniu 16 stycznia 2020 r. Vodex 1.1.p.o. snp, Vosin r.r.p.o snp., pole widzenia OL występuje centralny mroczek bezwzględny, op mroczek centralny. Biegła sądowa stwierdziła praktyczną ślepotę. Zdaniem organu rentowego to w trakcie postępowania sądowego doszło do pogorszenia stanu narządu wzroku. Jeżeli doszło do pogorszenia stanu zdrowia w okresie późniejszym, t.j. po badaniu przez Komisję Lekarską – ubezpieczonemu przysługuje prawo wystąpienia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z nowym wnioskiem rentowym.

Powołując powyższe zastrzeżenia Zakład wskazywał, iż orzeczenie Komisji Lekarskiej w dacie badania, t.j. 3 września 2019 r. było prawidłowe i w związku z tym wnosił o oddalenie odwołania.

Dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy uznał, iż pozwalał na merytoryczne rozstrzygnięcie sporu bez potrzeby kontynuowania postępowania rozpoznawczego, o co zresztą nie wnosił organ rentowy w swoim piśmie procesowym, w którym podniósł zastrzeżenia do opinii biegłych sądowych. Zastrzeżenia t stanowiły jedynie polemikę z ustaleniami opinii powołanych w sprawie biegłych sądowych i opierały się na wybiórczej analizie wyników badania biegłej z zakresu chorób oczu. Formułując swoje zastrzeżenia do opinii biegłej z dnia 16 stycznia 2020 r. organ rentowy nie dostrzegał, iż biegła sądowa - opisując w treści opinii (patrz strona 1) chronologię rozwoju schorzeń obu oczu ubezpieczonej - wskazywała na wyraźne ich pogorszenie. W listopadzie 2018 r. ostrość wzroku oka prawego = 0,4 w korekcji, a w czerwcu 2019 r. = 0,2, a w dacie badania przez biegłą w dniu 16 stycznia 2020 r. ostrość wzroku tego oka ograniczona była do liczenia palców przed okiem. Jednak organ rentowy nie dostrzegał, iż według biegłej już w czerwcu 2019 r. (patrz str. pierwsza opinii) w oku prawym ubezpieczonej występował mroczek centralny i to właśnie ta okoliczność stanowiła dla biegłej podstawę do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonej od dnia złożenia wniosku o ustalenie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z powodu pogorszenie się jej stanu zdrowia.

Ponadto ustalenie co do istotnego pogorszenia stanu zdrowia ubezpieczonej już w czerwcu 2019 r. znajduje dodatkowe potwierdzenie w treści zaświadczenia o stanie zdrowia ubezpieczonej z dnia 17 czerwca 2019 r., wystawionego przez specjalistę chorób oczu leczącego ubezpieczoną ( k.25 dokumentacji lekarskiej ZUS). W treści tego dokumentu lekarz leczący wskazał na praktyczna ślepotę oka lewego oraz – przy Vod = 02 oka prawego „Vos = ruchy ręki przed okiem”. Zatem już w czerwcu 2019 r. ostrość wzroku oka prawego ograniczona była w stopniu stwierdzonym przez biegłą sądowa w opinii z dnia 16 stycznia 2020 r. Dostrzec w tym miejscu także należy – co powinno być pozwanemu organowi wiadome – iż ustawowe kryteria oceny niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji są odrębne, i wynikają z właściwych przepisów prawa materialnego. Ubezpieczona - jako osoba, która już w czerwcu 2019 r. miała na tyle ograniczoną funkcję wzroku, iż oko lewe dotknięte było całkowitą ślepotą, a ostrość widzenia oka prawego ograniczała się do dostrzegania ruchu ręki przed okiem ( poziom ostrości 0.2 z mroczkiem centralnym w polu widzenia) – była z całkowicie niezdolna do pracy od dnia złożenia wniosku o rentę, to jest od 28 czerwca 2019 r. – zgodnie z opinią biegłej sądowej specjalisty chorób oczu.

Przypomnieć w tym miejscu należy, iż stosownie do treści art. 57 ust. 1 ustawy z dia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 53) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: 1) jest niezdolny do pracy; 2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; 3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów; 4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania. W myśl art. 12 ustawy emerytalnej niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym za całkowicie niezdolną do pracy uznaje się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 tej ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Postępowanie dowodowe wykazało, iż od dnia 28 czerwca 2018 r. ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy i dlatego na podstawie powołanych wyżej przepisów prawa materialnego w związku z art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku. Wydając niniejszy wyrok Sąd uznał, iż zostały zachowane warunki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym, określone w art. 148 ¹ § 1 i § 3 k.p.c. W szczególności strony w swoich pierwszych pismach procesowych nie złożyły wniosku o przeprowadzenie rozprawy, a całokształt przytoczonych przez nie twierdzeń wskazywał, iż przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wydane na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno – rentowej rozstrzygnięcie uwzględniało to, iż opinie biegłych sądowych w niniejszej sprawie bazowały na materiale dowodowym dostępnym organom orzeczniczym ZUS, a zatem organy te miały pełną możliwość wydania obiektywnych orzeczeń, ustalających rzeczywisty stan zdrowia ubezpieczonej, kwalifikujący ją do osób całkowicie niezdolnych do pracy. Skoro Komisja Lekarska ZUS wydała w tej sytuacji błędne merytorycznie orzeczenie, to oczywistym jest poniesienie powyższej odpowiedzialności.

Na oryginale właściwy podpis.