Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

(...) w W. w pozwie przeciwko M. A. – wniesionym skutecznie w dniu 13 stycznia 2021 r. – domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty 100 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 81 075,74 zł od dnia 19 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając pozew powód podał, że jest w posiadaniu weksla wystawionego przez dłużnika P. A. i poręczonego przez pozwaną M. A. dnia 7 marca 2011 r., na kwotę 126 134,64 zł. Weksel został wystawiony jako zabezpieczenie roszczeń powoda wynikających z umowy pożyczki hipotecznej dla małych i średnich przedsiębiorstw z dnia 24 lipca 2020 r. udzielonej P. A.. Powód zaznaczył, że ograniczył żądanie pozwu do kwoty 100 000 zł, w związku z ograniczeniem odpowiedzialności poręczyciela wekslowego. Pomimo skierowania do poręczycielki wezwania do wykupu weksla, powód nie uzyskał zaspokojenia.

W piśmie przygotowawczym z dnia 22 marca 2021 r. – złożonym na wezwanie Sądu do podania wszystkich twierdzeń i dowodów (art. 458 ⁵ § 4 k.p.c.) – powód dodatkowo podniósł, że wypowiedział umowę pożyczki pismem skierowanym do pożyczkobiorcy z dnia 13 marca 2013 r., za 30-dniowym wypowiedzeniem. Powód prowadził następnie wobec pożyczkobiorcy bezskuteczne postępowanie windykacyjne, poprzedzone zawarciem ugody w dniu 4 czerwca 2013 r., która również pozostała bezskuteczna. Podał, że weksel został wypełniony z datą płatności na 19 sierpnia 2019 r. na sumę wekslową 126 134,64 zł, a wezwanie o wykup weksla zabezpieczającego spłatę pożyczki skierowano do pozwanej pismem z dnia 31 lipca 2019 r. Powód podniósł, że umowa pożyczki, jej wypowiedzenie i wezwanie do zapłaty, uzupełniony weksel i wezwanie do jego wykupu oraz deklaracje wekslowe stanowią łączną podstawę, na której powodowy bank opiera swoje roszczenie przeciwko poręczycielowi wekslowemu.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana powołując się na art. 10 prawa wekslowego podniosła zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym, tj. po przedawnieniu roszczenia ze stosunku podstawowego. Roszczenie z umowy pożyczki udzielonej P. A. stało się wymagalne najpóźniej w dniu 19 kwietnia 2013 r., skoro dłużnik odebrał wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie warunków spłaty umowy pożyczki w dniu 18 marca 2013 r. za 30-dniowym terminem wypowiedzenia. Zatem od dnia 19 kwietna 2013 r. rozpoczął zatem bieg trzyletni termin przedawnienia i zgodnie z art. 118 k.c. wierzytelność zabezpieczona wekslem przedawniła się w dniu 19 kwietnia 2016 r. Powód wypełnił weksel i opatrzył go datą płatności przypadającą po upływie terminu przedawnienia. Niezależnie od powyższego pozwana wskazała, że wypełnienie weksla opatrzonego datą płatności bardzo odległą od terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku umownego stanowiło nadużycie prawa. Zastrzeżenie w porozumieniu wekslowym, że weksel in blanco może być wypełniony w każdym czasie było sprzeczne z art. 65 k.c. i art. 58 § 1 i 2 k.c.

Powód w piśmie z 21 września 2021 r. powołując się na regulację art. 193 k.p.c. oświadczył, iż dokonuje zmiany powództwa w ten sposób, że zamiast dotychczasowego żądania zapłaty sumy wekslowej 100 000 zł wraz z dalszymi odsetkami od 20 sierpnia 2019 r. domaga się zapłaty kwoty 100 000 zł wraz z odsetkami jak od zobowiązań przeterminowanych od daty wytoczenia powództwa. Jako podstawę tego żądania wskazał odpowiedzialność pozwanej, jako dłużniczki rzeczowej z tytułu ustanowienia zabezpieczającej spłatę ww. pożyczki hipoteki umownej na nieruchomości stanowiącej współwłasność majątkową małżeńską pozwanej z P. A., położonej w I. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w I. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) – z prawem powoływania się przez pozwaną na etapie postępowania egzekucyjnego na ograniczenie jej odpowiedzialności do powyższej nieruchomości łącznie do kwoty 170 000 zł.

Powód powołał się na przepis art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej.

Postanowienie wydanym na rozprawie w dniu 8 października 2021 r. Sąd stwierdził niedopuszczalność zmiany powództwa, czego dotyczyło ww. pismo strony powodowej z dnia 21 września 2021 r. (art. 458 ⁸ § 1 k.p.c.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 marca 2011 r. P. A. wystawił na rzecz (...) w W. w I. weksel własny in blanco, na zabezpieczenie roszczeń powoda wynikających z umowy pożyczki hipotecznej dla małych i średnich przedsiębiorstw nr (...) udzielonej mu tego dnia przez powoda.

Weksel został na odwrocie poręczony przez pozwaną M. A..

Zgodnie z deklaracją poręczyciela weksla, poręczycielka wyraziła zgodę na treść deklaracji wystawcy weksla. Zobowiązanie pozwanej jako poręczycielki zostało ograniczone do kwoty 100 000 zł.

W deklaracji wekslowej z 7 marca 2011 r. podpisanej przez P. A. zaznaczono, że bank ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pożyczkobiorcy z tytułu wymienionej umowy, łącznie z odsetkami, prowizją i kosztami. Bank mógł opatrzyć ten weksel datą płatności według swego uznania, zawiadamiając dłużnika listem poleconym za zwrotnym poświadczeniem odbioru najpóźniej na 7 dni przed terminem płatności.

Fakty bezsporne; weksel wraz z poręczeniem – kopia na k. 7 i 8 akt, deklaracja poręczyciela – k. 14 akt, deklaracja wekslowa – k. 15 akt, umowa pożyczki z 7.03.2011 r. – k. 58-61 akt.

Wypowiedzenie ww. umowy pożyczki z terminem wypowiedzenia wynoszącym 30 dni powód zawarł w piśmie z dnia 13 marca 2013 r., odebranym przez pozwaną dnia 18 marca 2013 r.

W dniu 4 czerwca 2013 r. doszło do zawarcia ugody przez powoda z P. A. w której uznał on dług z tytułu wyżej wymienionej umowy pożyczki w kwocie 87 034,11 zł należności głównej, 577,03 zł z tytułu odsetek od zadłużenia i 160 zł z tytułu kosztów. Dłużnik P. A. zobowiązał się do spłaty ww. zadłużenia w ratach, nie wywiązał się jednak z warunków ugody.

Pismem z dnia 22 sierpnia 2014 r. powód oświadczył, iż wypowiada warunki spłaty ustalone w ww. ugodzie i wezwał dłużnika do spłaty całej kwoty zadłużenia, tj. kapitału w kwocie 81 075,74 zł, zaległych odsetek w kwocie 1 838,39 zł oraz prowizji i opłat w kwocie 95 zł.

Fakty bezsporne; wypowiedzenie umowy z dnia 13.03.2013 r. z dowodem doręczenia – k. 53-54 akt, ugoda z 4.06.2013 r. – k. 51-52 akt.

Pismem z dnia 31 lipca 2019 r. powód wezwał pozwaną M. A. do zapłaty do dnia 19 sierpnia 2019 r. sumy wekslowej w wysokości łącznie 126 134,64 zł, którą wypełnił poręczony przez pozwaną weksel in blanco, zabezpieczający udzieloną P. A. pożyczkę.

Powyższe wezwanie pozwana odebrała w dniu 19 sierpnia 2019 r.

Fakty bezsporne; wezwanie do zapłaty z dowodem doręczenia – k. 12-13 akt

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że w sprawie zastosowanie znajdowały przepisy działu IIa Tytułu VII Księgi pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego – regulującego postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych, skoro została ona wszczęta przeciwko pozwanej odpowiadającej za dług przedsiębiorcy, z mocy poręczenia wekslowego (art. 458 ² § 1 pkt 7 k.p.c.; zob. także uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 r., III CZP 51/11, OSNC 2012, nr 5, poz. 58). Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma wprawdzie charakter samodzielny (samoistny), polega ono jednak na przyjęciu odpowiedzialności za cudzy dług osoby podpisanej na wekslu (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 czerwca 2016 r., V ACa 960/15, LEX nr 2231714). Chociaż więc poręczenie wekslowe (aval), inaczej niż w przypadku poręczenia cywilnego, oznacza przyjęcie własnej odpowiedzialności, służy ono jednak zabezpieczeniu zapłaty weksla nie w ogólności, ale zapłaty długu konkretnego dłużnika wekslowego (art. 31 i art. 103 in fine ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe [tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 160 ze zm. – dalej „pr. weksl.”], zob. uzasadnienie wyrok SN z 23 października 2015 r., V CSK 713/14, LEX nr 1959498).

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy na podstawie opisanych wyżej dokumentów przedłożonych przez powoda dotyczących stosunku wekslowego, a także stosunku podstawowego między powodem a dłużnikiem. W ocenie Sądu nie budziły one zastrzeżeń co do ich prawdziwości i autentyczności. Nie były zresztą przez pozwaną kwestionowane.

Dokonaną przez pełnomocnika procesowego powoda w piśmie z dnia 21 września 2021 r. zmianę powództwa należało uznać za niedopuszczalną w świetle stosowanych w sprawie przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych.

Zgodnie bowiem z art. 458 ⁸ § 1 k.p.c., w toku postępowania nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Jedynie w przypadku zmiany okoliczności powód może żądać, zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego równowartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się może nadto rozszerzyć powództwo o świadczenia za kolejne okresy.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że w oparciu o powołany przepis nie może dochodzić do takich zmian, które byłyby podyktowane błędną oceną przez powoda podstawy faktycznej roszczenia (por. M. Manowska (red.), Komentarz do art. 458 ⁸ k.p.c., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1-477(16), wyd. IV, WKP 2021; także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 grudnia 2009 r., V CSK 180/09, LEX nr 551156.).

W rozpoznawanej sprawie zachodziła taka sytuacja, że to na skutek uznania zasadności zarzutu strony pozwanej podniesionego w odpowiedzi na pozew, powód zamierzał przekształcić (zmienić) powództwo poprzez wystąpienie z zupełnie innym roszczeniem (opartym na innej podstawie faktycznej) niż pierwotnie dochodzone w pozwie. Domagał się wprawdzie zapłaty przez pozwaną takiej samej kwoty co w pozwie, jednak odpowiadać ona miała tym razem jako dłużniczka rzeczowa ze stosunku hipoteki – a więc z zastrzeżeniem prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie jej odpowiedzialności do nieruchomości obciążonej (art. 319 k.p.c.). W istocie więc taka zmiana powództwa – co do zasady dopuszczalna w procesie zgodnie z art. 193 k.p.c. – miała polegać na wystąpieniu z nowym roszczeniem zamiast pierwotnego, co powodowałoby, że przedmiotem postępowania pozostałoby wyłącznie nowe roszczenie, a co do roszczenia dotychczasowego należałoby umorzyć postępowanie, wobec dorozumianego cofnięcia pozwu - na zasadzie art. 355 w zw. z art. 203 k.p.c. (zob. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2007 r., III CZP 165/06, LEX nr 230995, a także z dnia 13 kwietnia 1988 r., III CZP 24/88, OSNC 1989 nr 9, poz. 128).

Trzeba w związku z tym zwrócić uwagę, że reaktywując kodeksowe przepisy o odrębnym postępowaniu w sprawach gospodarczych, ustawodawca ponownie wprowadził rozwiązanie stosowane już w oparciu o poprzednio obowiązujący art. 479 ⁴ § 2 k.p.c. (który uchylony został z dniem 3 maja 2012 r., wraz z pozostałymi przepisami rozdziału o postępowaniu w sprawach gospodarczych). Aktualne pozostało jednak przyjęte w orzecznictwie, jeszcze na tle tej regulacji stwierdzenie, że w przypadku gdy na skutek niedozwolonej zmiany jakościowej żądania i jego podstawy zostaje zerwany związek między procesem poprzednim a obecnym, nowe roszczenie nie podlega rozpoznaniu ani wyłączeniu do osobnego postępowania. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 września 2009 r., V CZ 33/09 (LEX nr 627263) wyjaśnił przekonująco, że ze względu na imperatywny charakter powołanego przepisu nie ma podstaw do przekazywania zmienionego powództwa do rozpoznania w oddzielnej sprawie. Tę słuszną uwagę należy odnieść do obecnie stosowanego przepisu o zbieżnej treści - art. 458 ⁸ § 1 k.p.c. Na tle obowiązującej regulacji przyjmuje się w związku z tym, że w wypadku próby dokonania takiej zmiany przez powoda sąd powinien wydać postanowienie o uznaniu jej za niedopuszczalną (niezaskarżalne), przy czym nie ma podstaw do wyłączenia sprawy w zakresie rozszerzonym do odrębnego rozpoznania, powód ma bowiem możliwość wystąpienia z tym roszczeniem we właściwy sposób (zob. T. Szanciło (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1–505 ³⁹. Tom I, Warszawa 2019, nb 2 do art. 458 ⁸, str. 1576).

W tej sytuacji Sąd mógł rozpoznać wyłącznie zgłoszone pierwotnie żądanie ze stosunku wekslowego.

W tym zaś zakresie rację należało przyznać skarżącej, że wobec przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego, tj. z umowy pożyczki hipotecznej zawartej przez powoda z P. A., w świetle art. 10 pr. weksl. powód nie mógł w 2019 r. wypełnić weksla zgodnie z deklaracją wekslową wystawioną przez dłużnika.

Zgodnie z art. 32 pr. weksl. odpowiedzialność poręczyciela weksla za zobowiązanie wekslowe jest samoistna, niezależna od obowiązywania osoby, za którą poręczył.

Odnośnie odpowiedzialności poręczyciela weksla przyjmuje się, że udzielenie poręczenia na wekslu in blanco następuje w drodze umowy, a jej treścią jest zobowiązanie się poręczającego do spełnienia świadczenia z weksla wypełnionego przez wierzyciela w określony sposób w sytuacji, gdy nie spełni tego świadczenia wystawca weksla. Elementem treści tego porozumienia jest więc upoważnienie dla wierzyciela do wypełnienia weksla. Warunki i sposób wypełnienia mogą być określone pośrednio, przez odwołanie się do treści porozumienia wekslowego zawartego przez wystawcę. W braku wyraźnych oświadczeń woli poręczyciela i wierzyciela treść ich porozumienia wekslowego odpowiada treści porozumienia zawartego przez wystawcę (zob. uzasadnienie wyroku SN z 23 października 2015 r., V CSK 713/14, LEX nr 1959498). Nie oznacza to jednak, że poręczyciel zawsze związany jest treścią umowy zawartej przez wystawcę. Łączy go z wierzycielem stosunek prawny odrębny od zobowiązania wystawcy i powstający z odrębnej czynności prawnej. Możliwe jest zatem autonomiczne określenie przez poręczyciela i wierzyciela warunków i sposobu wypełnienia weksla, nieodpowiadające treści porozumienia pomiędzy wystawcą a wierzycielem. Wówczas, w granicach określonych przez art. 10 pr. weksl., każdy z dłużników może powoływać się na treść własnego porozumienia wekslowego i zakres ich odpowiedzialności może być zróżnicowany (wyrok SN z 22 października 2020 r. I CSK 238/19, LEX nr 3119811). Poręczyciel może podnosić wobec remitenta zarzut wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z deklaracją wekslową, tak samo jak wystawca weksla, gdyż ich ograniczenia z art. 10 prawa wekslowego nie mają zastosowania wobec wystawcy (poręczyciela), gdy z żądaniem występuje remitent (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 marca 2019 r., V ACa 27/18, LEX nr 2775754).

Powołany art. 10 pr. weksl. stanowi, że jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.

Zarzut wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z zawartym porozumieniem może być zatem skuteczny tylko wobec osoby, która otrzymała weksel bezpośrednio od wystawcy i uzupełniła go albo nabyła weksel niewypełniony (orzeczenie SN z dnia 11-25 czerwca 1931 r., I C 606/31, OSP 1932, poz. 445), albo nabyła weksel wystawiony in blanco już po jego wypełnieniu, jednakże wiedziała o tym, iż weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem (zob. I. Heropolitańska, Komentarz do ustawy - Prawo wekslowe, [w:] Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, LEX 2011).

Jak wskazuje się w orzecznictwie, zobowiązanie wekslowe z weksla własnego, niezupełnego, wypełnionego zgodnie z porozumieniem, powstaje, w zakresie wyznaczonym treścią nadaną mu wskutek jego uzupełnienia, z chwilą jego wręczenia wystawcy do wykupu, a więc z tą chwilą należy łączyć termin jego przedawnienia, a nie z wymagalnością roszczenia ze stosunku, w związku z którym zawarto porozumienie wekslowe. Czym innym jest bowiem termin przedawnienia roszczenia ze stosunku, którego realizację weksel miał zabezpieczyć,
a czym innym termin przedawnienia zobowiązania wekslowego.

Dla porządku wyjaśnić więc trzeba, że zobowiązanie wekslowe przedawnia się w terminie określonym w prawie wekslowym, a nie w terminie ustalonym dla zobowiązania, które zabezpiecza. Przedawnienie roszczenia z weksla własnego skierowane przeciwko wystawcy, zgodnie z art. 70 w zw. z art. 103 i 104 pr. weksl., liczy się od dnia płatności weksla. Roszczenie z weksla in blanco, nie rozpoczyna zatem biegu do czasu wypełnienia weksla. W konsekwencji, przedawnienie roszczenia z weksla in blanco wręczonego bez wypełnienia daty płatności i bez zastrzeżeń, co do tej daty, rozpoczyna się z dniem płatności wpisanym na wekslu przez wierzyciela wekslowego. Zasady te dotyczą także roszczenia przeciwko poręczycielowi wekslowemu (art. 32 pr. weksl.).

Natomiast, jak to już wyżej zaznaczono, uzasadniony okazał się podniesiony przez pozwaną zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową. Zasadne jest ponadto w tym przypadku – wobec lakoniczności oświadczenia pozwanej zawartej w jej deklaracji ( zob. k. 14 akt) – odwołanie się także do postanowień deklaracji wekslowej dłużnika głównego za którego poręczyła pozwana (zob. uzasadnienie wyroku SN z 23 października 2015 r., V CSK 713/14, LEX nr 1959498).

Użycie w deklaracji wekslowej dłużnika P. A. zwrotów wskazujących na możliwość wypełnienia weksla w każdym czasie oraz opatrzenia go datą płatności według uznania wierzyciela ( zob. k. 15 akt), nie mogło oznaczać pozostawienia wierzycielowi w tym zakresie pełnej dowolności. Weksel mógł więc zostać uzupełniony w dowolnej chwili, ale tylko przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu; mógł również zostać opatrzony dowolną datą płatności, ale mieszczącą się w okresie od dnia wymagalności zabezpieczonego roszczenia do dnia upływu terminu jego przedawnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2018 r., IV CSK 333/17, LEX nr 2539869). Przedawnienie roszczenia ze stosunku podstawowego miało w tym wypadku znaczenie w chwili uzupełnienia weksla; mimo zawarcia w deklaracji wekslowej, na której treść poręczycielka wyraziła zgodę, zwrotu o możliwości wypełnienia weksla w każdym czasie. Treścią upoważnienia do uzupełnienia weksla in blanco jest bowiem objęte jedynie uzupełnienie weksla przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu. Zarzut uzupełnienia weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego przysługuje także poręczycielowi (wyrok SN z 3 listopada 2010 r., V CSK 142/10, LEX nr 737290).

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 września 2020 r., II CSK 758/18 (LEX nr 3080634), także potwierdził, że przedawnienie roszczenia ze stosunku podstawowego w odniesieniu do weksli in blanco łączone jest z upoważnieniem do wypełnienia weksla, a treścią tego upoważnienia (deklaracji wekslowej) jest uzupełnienie tego weksla przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu. Przedawnienie praw z weksla nie rozpoczyna biegu do czasu jego wypełnienia, przy czym dla odpowiedzialności wekslowej wystawcy weksla niezupełnego i poręczyciela wobec remitenta decydujące jest jego wypełnienie przed upływem terminu przedawnienia zabezpieczonego roszczenia ze stosunku podstawowego.

Roszczenie banku dotyczące zwrotu udzielonej pożyczki, tak jak w przypadku umowy kredytu, wiąże się z prowadzoną przez bank działalnością gospodarczą. Stanowisko, że w myśl art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń banku do kredytobiorcy zarówno o zwrot udzielonego kredytu jak również roszczeń o zwrot poszczególnych jego rat wynosi trzy lata wyrażone zostało zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie (por. np. Prawo umów w obrocie gospodarczym pod red. Stanisława Włodyki, Kraków 1995, s. 256; a także wyroki SN z 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/01, OSNC 2004, nr 7-8, poz. 117 i z 2 października 2008 r., II CSK 212/08, M.Prawn. 2009/12/671-673). Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 grudnia 2008 r., I CSK 243/08 (OSNC 2010, nr 1, poz. 16) wyjaśnił ponadto, że przy uwzględnieniu uregulowania przyjętego w art. 120 § 1 zd. 2 k.c. – zgodnie z którym, jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie – początek biegu przedawnienia należy łączyć z chwilą, z upływem której wierzyciel może domagać się od dłużnika spełnienia świadczenia.

W rozpoznawanej sprawie powód nie zakwestionował ostatecznie stanowiska pozwanej, że 3-letni termin przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego upłynął jeszcze przed wypełnieniem weksla (zob. protokół rozprawy – k. 150, 151 akt). Należy w tej kwestii wyjaśnić, że w roku 2013 złożono najpierw oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki hipotecznej, za 30-dniowym wypowiedzeniem (doręczone w dniu 18 marca 2013 r. – k. 53-54 akt), ale też w dniu 4 czerwca 2013 r. zawarta została pomiędzy powodem i dłużnikiem – P. A. ugoda, w której ten ostatni uznał dług ( zob. k. 51-52 v. akt), co doprowadziło do przerwania biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.). Kierując się postanowieniem § 11-13 ugody – przewidującym prawo banku rozwiązania ugody w przypadku gdyby nie była ona realizowana, a w związku z tym natychmiastową wymagalność niespłaconego zadłużenia (§ 13 ust. 1 ugody; k. 52 akt) – powód wystąpił z takim oświadczeniem, a także żądaniem zapłaty w piśmie z dnia 22 sierpnia 2014 r., podnosząc, iż wymagalność roszczenia nastąpiła w związku z tym w dniu 2 października 2014 r. ( k. 107, 142-144 akt). Wystawiony następnie – w dniu 16 lipca 2015 r. (k. 145 akt) – bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), został natomiast, jak wyjaśnił to powód, uchylony na skutek powództw przeciwegzekucyjnych P. A. oraz pozwanej (pismo powoda z dnia 21 września 2021 r. - k. 107 akt).

Przy braku zatem innych twierdzeń i wniosków strony powodowej mogących wskazywać na przerwanie biegu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego, nie powinno budzić żadnych wątpliwości, że wypełnienie weksla przez powoda w dniu 31 lipca 2019 r. nastąpiło bezsprzecznie już po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego. Natomiast sam tylko fakt zniweczenia – na skutek powództw przeciwegzekucyjnych – egzekucji prowadzonej na podstawie ww. bankowego tytułu egzekucyjnego, co miałoby usprawiedliwiać opóźnienie powoda w wytoczeniu przedmiotowego powództwa z powołaniem się na weksel, nie pozwala jednak w żadnym razie na uznanie żądania pozwu za zasadne.

Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności powództwo podlegało oddaleniu (art. 32 pr.weksl a contrario).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 w zw. z art. 99 k.p.c., tj. w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Na rzecz pozwanej należało zasądzić poniesione przez nią koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w kwocie 5 400 zł (§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł.

Na oryginale właściwy podpis