Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powód - (...)w W. - domagał się zasądzenia od pozwanego - Z. Z., kwoty 106 113,86 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 25 października 2021 r. do dnia zapłaty, a ponadto zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód podał, że w dniu 8 września 2020 r. zawarł z pozwanym umowę nr (...) (...) (...), z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej. Powód udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 144 000 zł, przy czym pożyczka objęta została gwarancją (...) w W. ( (...)), na podstawie wniosku pozwanego oraz umowy portfelowej linii gwarancyjnej (...) z dnia 22 czerwca 2018 r. z późniejszymi zmianami, łączącej powoda z (...). Z uwagi na brak spłaty pożyczki powód wypowiedział pozwanemu warunki spłaty pismem z 26 lipca 2021 r. W związku z niespłaceniem należności przez pozwanego powód wystąpił z wnioskiem do (...) o wypłatę kwoty gwarancji. (...) w dniu 25 października 2021 r. wypłacił powodowi kwotę 106 113,86 zł z tytułu udzielonej gwarancji. Powód podał, że wierzytelność przysługująca (...) względem pozwanego z tytułu kwoty wypłaconej z tytułu gwarancji została na mocy umowy cesji z 10 listopada 2021 r. przelana na powoda. Wraz ze scedowaną wierzytelnością na powoda miały przejść również prawa związane z tą wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek naliczanych od dnia wypłaty kwoty z gwarancji w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie, kosztów poniesionych przez (...) oraz przysługujące (...) zabezpieczenia. Powód podał, że roszczenie swoje wywodzi z treści w/w umowy cesji. Pismem z 29 listopada 2021 r. powód wezwał pozwanego do niezwłocznej spłaty zadłużenia, jednak bezskutecznie.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania. Pozwany podał, że nie był w stanie zweryfikować, czy istnieje należność żądana przez powoda, a to ze względu na swoją sytuację zdrowotną. Pozwany podał, że przeszedł operację kręgosłupa, której skutki odczuwa do dzisiaj, ma także problemy kardiologiczne, przyjmuje ponadto silne leki przeciwbólowe i przeciwdepresyjne, które wpływają negatywnie na jego zdolności poznawcze oraz pamięć. Sytuację pozwanego pogorszyła także recesja na rynku i spadek ilości zamówień, wynikający ze spowolnienia gospodarczego w związku z pandemią Covid - 19. Pozwany oświadczył, że jest w stanie spłacać zadłużenie względem powoda w kwocie 1000 zł tygodniowo, w związku z czym wnosi o rozłożenie przez Sąd zobowiązania na takie właśnie raty w oparciu o art. 320 kpc.

W piśmie z 10 października 2022 r. (k.78 akt) powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność bankową. W ramach tej działalności powód zawarł z (...)w W. w dniu 22 czerwca 2018 r. umowę portfelowej linii gwarancyjnej (...) z późn. zmianami, która określała zasady udzielania przez (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis - nieodwołalnych i płatnych na pierwsze żądanie gwarancji spłaty kredytów udzielanych przez bank kredytujący mikroprzedsiębiorcom oraz małym i średnim przedsiębiorcom. Gwarancje udzielane przez (...) miały stanowić pomoc de minimis w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis.

Dowód: umowa portfelowej linii gwarancyjnej (...)- k. 20 - 25 verte akt.

W dniu 8 września 2020 r. strony zawarły umowę nr (...) (...), na podstawie której powód (pożyczkodawca) udzielił pozwanemu (pożyczkobiorca), na warunkach określonych w umowie, pożyczki w kwocie 144 000 zł, z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności, z wyłączeniem spłaty zadłużenia z tytułu kredytów/pożyczek udzielonych przez (...) albo inny bank.

Pozwany zobowiązał się do spłaty całości wynikającego z umowy zadłużenia w terminie do 7 września 2025 r. (§ 2 ust 2).

W § 4 ust. 1 umowy wskazano, że kwota wykorzystanej pożyczki jest oprocentowana w stosunku rocznym, według zmiennej stopy procentowej. Stopa procentowa równa jest wysokości wskaźnika referencyjnego powiększonego o marżę Banku, z zastrzeżeniem, że nie może być ona niższa niż marża banku, jak również nie może być niższa niż zero.

Odsetki od wykorzystanej pożyczki są obliczane na bieżąco w okresach obrachunkowych i płatne w dniu zakończenia każdego okresu obrachunkowego, tj. 28 – ego dnia miesiąca (§ 5 ust. 1).

Za czynności związane z udzieleniem i obsługą pożyczki powód pobiera prowizję i opłaty bankowe w wysokości określonej w „Taryfie prowizji i opłat bankowych w (...) dla małych i średnich przedsiębiorstw” (§ 6 ust. 1).

Powód pobierze najpóźniej w następnym dniu roboczym pod dniu zawarcia umowy prowizję za udzielenie pożyczki w wysokości 2 % kwoty udzielonej pożyczki, co stanowi 2 880 zł (§ 7 ust. 1).

W § 8 ust. 1 umowy pozwany zobowiązał się do spłaty kapitału pożyczki w ratach rosnących, płatnych 28 dnia każdego miesiąca kalendarzowego, zgodnie z harmonogramem.

Niespłacenie w terminie pożyczki lub jej części spowoduje, że niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym (§ 12 ust. 1). Termin wypowiedzenia umowy przez powoda wynosi 30 dni, a w przypadku zagrożenia upadłością pożyczkobiorcy – 7 dni, licząc od dnia następującego po dniu doręczenia pożyczkobiorcy wypowiedzenia umowy (§ 12 ust. 5).

Po wypowiedzeniu umowy pożyczkobiorca zobowiązuje się spłacić:

1/ nieprzeterminowaną część pożyczki i naliczone bieżące odsetki od pożyczki, których umowny termin spłaty przypada w terminie wypowiedzenia,

2/ nieprzeterminowaną część pożyczki i naliczone bieżące odsetki od pożyczki, których umowny termin spłaty przypada po upływie terminu wypowiedzenia (§ 14 ust. 1).

Zadłużenie przeterminowane, o którym mowa w § 12 i 14 ust. 2 oraz zadłużenie z tytułu niespłaconych odsetek, o których mowa w § 13 i § 14 ust. 1 pkt 1 staje się wymagalne w dniu następującym po upływie umownych terminów spłaty. Zadłużenie przeterminowane, o którym mowa w § 14 ust. 3 oraz zadłużenie z tytułu niespłaconych odsetek, o których mowa w § 14 ust. 1 pkt 2 staje się wymagalne w dniu następującym po upływie terminu wypowiedzenia. W dniu następującym po upływie terminu, w którym zadłużenie stało się wymagalne, powód ma prawo do podjęcia działań zmierzających do odzyskania należności (...) (§ 15).

Spłata pożyczki została zabezpieczona m.in. gwarancją spłaty pożyczki udzieloną w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis(...) w wysokości stanowiącej 80 % kwoty pożyczki, tj. w kwocie 115 200 zł do dnia 7 grudnia 2023 r. (§ 19 ust. 1 pkt. 2).

Dowód: umowa wraz z załącznikami - k. 11 - 14 verte akt, 83 – 89 akt.

Przedmiotowa pożyczka została wypłacona pozwanemu jednorazowo na rachunek bankowy wskazany w umowie oraz została objęta gwarancją (...) z siedzibą w W..

Okoliczność bezsporna, a ponadto: wniosek o udzielenie przez (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis - k. 15 - 17 verte akt, dyspozycja wypłaty kredytu/pożyczki – k. 90 – 90 verte akt.

Pozwany nie dokonywał regularnych wpłat na poczet spłaty zobowiązania z tytułu umowy, co doprowadziło do powstania zadłużenia przeterminowanego.

Okoliczność bezsporna, a ponadto – historia operacji na kontrakcie kredytowym – k. 31 – 31 verte akt, zestawienie operacji na rachunku do spłaty – k. 32 – 35 akt.

Powód, w związku z zaległościami w spłacie, pismem z 26 lipca 2021 r., doręczonym w dniu 17 sierpnia 2021 r., wypowiedział pozwanemu przedmiotową umowę, jednocześnie wzywając do spłaty - w okresie wypowiedzenia umowy - zadłużenia. Powód wskazał, że na dzień sporządzenia przedmiotowego pisma przysługujące powodowi od pozwanego należności wynosiły 134 097,28 zł, w tym przeterminowane 8 123,90 zł.

Dowód: wypowiedzenie umowy wraz z elektronicznym potwierdzeniem odbioru - k. 18 -19, 104 - 105 akt.

Pismem z 26 października 2021 r. powód skierował do (...) wezwanie do zapłaty kwoty z tytułu gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. W wezwaniu tym wskazano, że (...) (powód) wzywa (...) do zapłaty z tytułu gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis kwoty 106 113,86 zł w związku z niewywiązaniem się przez Kredytobiorcę z obowiązku spłaty kredytu wynikającego z umowy kredytu nr (...) z 8 września 2020 r. pomiędzy (...) a pozwanym, objętej przez (...) gwarancją w ramach umowy portfelowej linii gwarancyjnej (...) z późn. zmianami z 22 czerwca 2018 r. Nadto powód oświadczył, że kredyt został uruchomiony w dniu 8 września 2020 r. Wskazano także, że należność z tytułu niespłaconego kapitału kredytu wynosi 132 642,33 zł, a należność z tytułu gwarancji, stanowiącą równowartość 80% (zgodnie ze wskaźnikiem procentowym gwarancji określonym przez Kredytobiorcę we wniosku o udzielenie gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis) kwoty niespłaconego kapitału kredytu prosi powód, aby (...) wpłacił na wskazany w umowie portfelowej linii gwarancyjnej rachunek. Jako załączniki do wezwania wymieniono: wyciąg z ksiąg (...) określający stan wymagalnego zadłużenia Kredytobiorcy, oryginał wniosku o udzielenie przez (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis wraz z oryginałem załącznika, kopię umowy kredytu objętego gwarancją w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis potwierdzoną przez pracownika (...) za zgodność z oryginałem, kopię weksla własnego in blanco Kredytobiorcy stanowiącego zabezpieczenie gwarancji potwierdzoną przez pracownika (...) za zgodność z oryginałem wraz z kopią deklaracji wekslowej do tego weksla potwierdzoną przez pracownika (...)za zgodność z oryginałem, informację o Kredytobiorcy, zgodnie z załącznikiem nr 8 do umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis, oryginały lub kopie dokumentów potwierdzających umocowanie osób podpisanych pod wezwaniem do zapłaty do działania w imieniu (...), kopię umowy majątkowej małżeńskiej.

Dowód: wezwanie do zapłaty kwoty z tytułu gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis - k. 26 - 26 verte akt.

W dniu 25 października 2021 r. (...)dokonał zapłaty na rzecz powoda kwoty 106 113,86 zł tytułem udzielonej gwarancji.

Okoliczność bezsporna, a ponadto: powtórny wydruk potwierdzenia wykonania przelewu - k. 27 akt.

W dniu 10 listopada 2021 r. powód zawarł z (...) w W. umowę przelewu wierzytelności. W § 1 umowy strony oświadczyły, że powód udzielił pozwanemu, kredytu na podstawie umowy kredytu nr (...) z dnia 8 września 2020 r. oraz, że kredyt ten objęty został gwarancją (...) na podstawie wniosku pozwanego i umowy portfelowej linii gwarancyjnej (...)z 22 czerwca 2018 r. z późn. zmianami. W punkcie 3 wskazano, że w związku z niewywiązaniem się kredytobiorcy z obowiązku spłaty kredytu, o którym mowa w pkt 1, w dniu 25 października 2021 r. wypłacił (...) z tytułu gwarancji, o której mowa w pkt 2, kwotę w wysokości 106 113,86 zł. Z kolei w punkcie 4 strony oświadczyły, że z chwilą wypłaty kwoty z gwarancji (...) stał się wierzycielem Kredytobiorcy o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu tej gwarancji i przysługuje mu w związku z tym wierzytelność względem Kredytobiorcy w wysokości dokonanej wypłaty, o której mowa w punkcie 3. Zgodnie z § 2 ust. 1 umowy cesji, w celu przeprowadzenia przez (...) windykacji, (...) przelał na (...) wierzytelność przysługującą mu względem Kredytobiorcy, o której mowa w § 1 pkt 4 wraz z należnościami ubocznymi, o których mowa w ust. 2, który stanowił, że wraz z przelaną wierzytelnością na (...) przechodzą prawa związane z tą wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek naliczanych od dnia wypłaty kwoty z gwarancji w wysokości aktualnie obowiązujących maksymalnych odsetek za opóźnienie oraz poniesionych przez (...) kosztów, a także przysługujące (...) zabezpieczenia wierzytelności. Zgodnie z ust. 3 (...) i powód potwierdzili, że przeniesienie praw z posiadanego przez (...) weksla in blanco oraz dołączonej do niego deklaracji wekslowej następuje ze skutkami przelewu w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. W § 3 powód oświadczył, że przyjmuje przelew wierzytelności, o której mowa w § 1 pkt 4 wraz z należnościami ubocznymi, o których mowa w § 2 ust. 2, w celu ich windykacji. Powód zobowiązał się do podjęcia windykacji równolegle z windykacją wierzytelności, która pozostała (...) do zaspokojenia po wypłacie przez (...) kwoty z gwarancji.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności wraz z pełnomocnictwami – k. 28 – 30, 96 – 98 akt.

Pismem z 29 listopada 2021 r., doręczonym pozwanemu w dniu 20 grudnia 2021 r., powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 107 443,96 zł (w tym 106 113,86 zł z tytułu kapitału i 1 330,10 zł tytułem odsetek) oraz dalszych odsetek naliczanych według zmiennej stopy procentowej wynoszącej na dzień sporządzenia wezwania 13,50 % w stosunku rocznym, w terminie 7 dni licząc od doręczenia wezwania. W wezwaniu wskazano też, że dotyczy ono zadłużenia z tytułu zrealizowanej gwarancji przez (...)

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 36 – 37 verte akt, 94 – 95 akt.

W dniu 30 maja 2022 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg banku, w którym wskazał, że w stosunku do pozwanego przysługuje mu wierzytelność z tytułu zrealizowanej w dniu 25 października 2021 r. gwarancji de minimis z tytułu udzielonej powodowi przez (...) gwarancji na podstawie umowy portfelowej linii gwarancyjnej (...) z 22 czerwca 2018 r. z późn. zmianami, w kwocie 106 113, 86 zł za zobowiązanie pozwanego z tytułu umowy pożyczki (...) nr (...) z 8 września 2020 r. W wyciągu wskazano, że na wymagalne zadłużenie składają się: należność główna w kwocie 106 113,86 zł, dalsze odsetki naliczone od dnia 25 października 2021 r. do dnia zapłaty od należności głównej w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie oraz opłaty i prowizje w kwocie 1 327 zł.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) – k. 6, 91 akt. Pozwany ma problemy zdrowotne, w 2006 r. przeszedł operację dotyczącą kręgosłupa, od 2019 r. stan jego zdrowia się pogorszył – choruje, od sierpnia do grudnia 2022 r. przebywał w szpitalu w związku z problemami z układem krążenia (sercem- chorobą zastawki aortalnej). Pozwany pomimo choroby i podjętego leczenia nie zaprzestał ani nie zawiesił prowadzonej działalności gospodarczej, której głównym przedmiotem jest transport ciężarowy. W działalności pozwany korzystał z pomocy innej osoby – jak nie mógł wykonywać czynności – był zastępowany przez inną osobę. Bezsporne, dodatkowo zeznania pozwanego k. 138v- protokół skrócony, nagranie rozprawy z 15.12.22 r., płyta k. 141; skierowanie – k. 111-112

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty złożone do akt sprawy, zeznania pozwanego i pozostawał zasadniczo niesporny między stronami.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd zważył, że powodowy Bank żądał w niniejszej sprawie zasądzenia od pozwanego kwoty 106 113,86 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od 25 października 2021 r. do dnia zapłaty, tytułem realizacji nabytej od (...)w W. wierzytelności względem pozwanego, ze względu na realizację na rzecz powoda udzielonej gwarancji w ramach umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. Strona powodowa domagała się również zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów postępowania.

Podkreślenia wymaga fakt, że stan faktyczny był w sprawie de facto bezsporny. Pozwany nie kwestionował bowiem tego, że w dniu 8 września 2020 r. zawarł z powodem umowę nr (...) (...), na podstawie której powód (jako pożyczkodawca) udzielił mu, na warunkach określonych w umowie, pożyczki w kwocie 144 000 zł, z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności ( Dowód: umowa wraz z załącznikami - k. 11 - 14 verte akt, 83 – 89 akt). Nie było ponadto wątpliwości co do tego, że pożyczka została wypłacona pozwanemu jednorazowo na rachunek bankowy wskazany w umowie oraz, że doszło do skutecznego i ważnego udzielenia powodowi gwarancji bankowej przez (...) w ramach tzw. umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr 4/ (...) z 22 czerwca 2018 r. ( dowód: umowa portfelowej linii gwarancyjnej de minimis - k. 20 - 25 verte akt, wniosek o udzielenie przez (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis - k. 15 - 17 verte akt, dyspozycja wypłaty kredytu/pożyczki – k. 90 – 90 verte akt). Ubocznie należy wskazać, że stosownie do treści art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Pozwany nie kwestionował również i tego, że nie dokonywał regularnych wpłat na poczet spłaty zobowiązania z tytułu umowy pożyczki, co doprowadziło do powstania zadłużenia przeterminowanego, a ostatecznie do wypowiedzenia umowy. Okoliczności te wynikają zresztą wprost z dokumentów w postaci historii operacji na kontrakcie kredytowym (k. 31 – 31 verte akt), zestawienia operacji na rachunku do spłaty (k. 32 - 35 akt) oraz wypowiedzenia umowy – pismo powoda do pozwanego z 26 lipca 2021 r. (k. 18 -19, 104 - 105 akt). Bezspornie ponadto, we wniosku o udzielenie gwarancji pozwany złożył oświadczenie o akceptacji warunków uzyskania gwarancji w (...) oraz zobowiązał się – w przypadku wypłaty na rzecz powoda gwarancji przez (...) do jej zwrotu wraz z należnościami ubocznymi, w tym odsetkami od zadłużenia przeterminowanego naliczonymi od dnia wypłaty kwoty z gwarancji i poniesionymi przez (...) kosztami ( dowód: wniosek o udzielenie przez (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis - k. 15 - 17 verte akt).

Pozwany nie kwestionował faktu wystąpienia przez powoda z wnioskiem do (...) SA, o którym mowa w § 10 umowy portfelowej linii gwarancyjnej (...) z 22 czerwca 2018 r. o wypłatę roszczeń powoda z tytułu gwarancji ( dowód: pismo powoda do (...) z 26 października 2021 r. stanowiące wezwanie do wypłaty gwarancji - k. 26 - 26 verte akt), faktu zachowania przez powoda wymaganych w tzw. umowie portfelowej warunków formalnych wspomnianego wyżej wniosku (wezwania) o wypłatę gwarancji, w tym faktu dołączenia do tego wniosku wszelkich wymaganych dokumentów, faktu wymagalności żądanych we wniosku o wypłatę gwarancji roszczeń powoda, faktu powstania po stronie powoda roszczenia wobec (...) o wypłatę gwarancji ani obowiązku dokonania takiej wypłaty na rzecz powoda przez (...) zgodnie z zapisami umowy portfelowej.

Wreszcie, niekwestionowany przez pozwanego był fakt dokonania w dniu 25 października 2021 r. przez (...) wypłaty na rzecz powoda kwoty 106 113,86 zł tytułem udzielonej gwarancji ( dowód: powtórny wydruk potwierdzenia wykonania przelewu - k. 27 akt) oraz powstania w związku z tą wypłatą wierzytelności wobec pozwanego – pozwany nie kwestionował bowiem w żaden sposób ważności ani skuteczności dokonania przelewu przedmiotowej wierzytelności z (...)powoda (zob. umowa przelewu wierzytelności z 10 listopada 2021 r. wraz z pełnomocnictwami – k. 28 – 30, 96 – 98 akt), ani też nie kwestionował wysokości wyliczonych i żądanych przez powoda odsetek. Pozwany nie przedstawił też żadnego dowodu, który podważałby okoliczności wskazane w wyciągu z ksiąg powodowego (...) z 30 maja 2022 r., w którym wskazano, że na wymagalne zadłużenie pozwanego składają się: należność główna w kwocie 106 113,86 zł, dalsze odsetki naliczone od dnia 25 października 2021 r. do dnia zapłaty od należności głównej w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie oraz opłaty i prowizje w kwocie 1 327 zł ( dowód: wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) – k. 6, 91 akt).

Nadmienić warto, że umowa gwarancji tworzy stosunek prawny (kreuje zabezpieczenie wierzytelności) o charakterze nieakcesoryjnym (autonomicznym). Treść tej umowy determinuje obowiązki gwaranta (w sposób oderwany od treści stosunku prawnego, który był podstawą udzielenia gwarancji). W istocie więc dla obowiązków gwaranta wobec beneficjenta gwarancji nie ma znaczenia treść umowy między nim i dłużnikiem zabezpieczanej wierzytelności. W niniejszej sprawie w § 9 ust. 1 umowy gwarancyjnej linii kredytowej gwarant zobowiązał się do zapłaty na rzecz beneficjenta "nieodwołanie i na pierwsze żądanie" "wykorzystanej i niespłaconej kwoty kredytu objętej gwarancją". Ze sformułowania obowiązku zapłaty "na pierwsze żądanie" wywodzić zatem należy, że gwarant nie był uprawniony do odmowy spełnienia świadczenia, na przykład, z powołaniem się na zarzuty wynikające z umowy pożyczki. Pozwany, w chwili kiedy ubiegał się o objęcie wierzytelności z umowy pożyczki gwarancją, oświadczył natomiast wyraźnie, że zna treść zasad udzielania gwarancji przez (...) i zobowiązał się (bez warunków) do zwrotu kwoty wypłaconej przez gwaranta w wykonaniu umowy gwarancji.

Sąd zważył, że przedmiotowego roszczenia powód dochodził jako nabywca wierzytelności od pierwotnego wierzyciela pozwanego – (...), na mocy umowy przelewu wierzytelności z 10 listopada 2021 r. prowadzącej do przelewu w rozumieniu art. 509 § 1 k.c. Wskutek tego przelewu powód jako cesjonariusz wszedł w ogół praw cedenta (pierwotnego wierzyciela) związanych z wierzytelnością będącą przedmiotem przelewu. Tym samym powód nabył wierzytelność w kwocie 106 113,86 zł (w zakresie kapitału) oraz prawo do odsetek umownych od tej kwoty w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie. Zgodnie bowiem z treścią art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Jak wynika z § 2 powołanego przepisu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Skutkiem przelewu wierzytelności jest zmiana wierzyciela przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowego kształtu zobowiązania.

Pozwany nie podważył w toku sporu tego, że powód uzyskał od gwaranta świadczenie wynikające z umowy gwarancji w części, w jakiej zabezpieczała ona wierzytelność powoda wobec pozwanego. W rezultacie nie można byłoby przyjąć, że umowa przelewu, z której powód wywodzi w niniejszej sprawie legitymację do dochodzenia roszczenia, nie wywołała skutków prawnych.

Sąd ponadto zważył, że pozwany na rozprawie wyraźnie oświadczył, że nie zaprzecza istnieniu ani wysokości przedmiotowego roszczenia oraz, że zobowiązanie chciałby spłacić w ratach (zob. protokół rozprawy – k. 138 verte akt). W ocenie Sądu, wniosek pozwanego o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty nie zasługiwał jednak na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Powołany przepis stanowi instrument pozwalający na wykonanie wyroku bez ponoszenia przez dłużnika (i ewentualnie jego rodzinę) szczególnie dotkliwych reperkusji. Wywołuje on jednak dla wierzyciela pewne negatywne konsekwencje w postaci rzeczywistego odroczenia bądź rozciągnięcia w czasie wykonania wyroku i pozbawia go w związku z tym określonych korzyści. Zakres, w jakim następuje ograniczenie prawa wierzyciela, winien być zaś minimalizowany do niezbędnych granic koniecznych z uwagi na wyjątkowe okoliczności, jakie uzasadniają odroczenie terminu płatności lub rozłożenie jej na raty. Dlatego komentowany przepis powinien być stosowany w szczególnie uzasadnionych wypadkach, gdy usprawiedliwia to sytuacja osobista i majątkowa dłużnika. Oceniając zasadność zastosowania art. 320 k.p.c., sąd powinien wziąć pod uwagę podobne przesłanki jak w przypadku stosowania art. 5 k.c., oceniając jednak sytuację związaną z wykonalnością ewentualnego wyroku od strony pozwanego (por. wyrok SN z 24.01.2019 r., II CSK 763/17, LEX nr 2615474).

W odpowiedzi na pozew pozwany podał, że możliwa do realizacji - w jego aktualnej sytuacji finansowej - jest cotygodniowa spłata na rzecz powoda raty wynoszącej 1000 zł, jednakże na rozprawie pozwany nie wskazał już żadnej konkretnej propozycji spłaty. Pozwany podał, że ma problemy zdrowotne i że de facto jest z działalności gospodarczej obecnie wyłączony – z przyczyn zdrowotnych. Ogólnikowo jedynie stwierdził, że po okresie zimowym, tj. na wiosnę, mógłby spłacać 3 - 4 tysiące, jednak dopiero w kwietniu pozwany miałby uzyskać orientację w tym zakresie (zob. protokół rozprawy – k. 138 verte akt).

Po pierwsze, nie negując przy tym problemów zdrowotnych pozwanego ( leczenia i pobytu w szpitalu – co nie było kwestionowane), pozwany nie przedłożył żadnych dokumentów finansowych związanych z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, w związku z tym brak jest możliwości zweryfikowania przez Sąd jego twierdzeń dotyczących możliwości spłacania przedmiotowego zobowiązania w ratach. Po drugie, pozwany nie przedłożył Sądowi żadnego szczegółowego projektu rozłożenia świadczenia na raty. Samo zaś złożenie wniosku o rozłożenie świadczenia na raty, bez wskazania konkretnej propozycji dotyczącej rat, jest niewystarczające. Ponadto, pozwany mimo deklarowanej możliwości spłaty strony powodowej w tygodniowych ratach nie dokonał żadnej dobrowolnej wpłaty, co czyni jego deklarację całkowicie gołosłowną i niewiarygodną. W ocenie Sądu, brak zapłaty przysługujących stronie powodowej od dawna wymagalnych należności oraz składanie propozycji rozłożenia ich na raty, za którymi nie idą jakiekolwiek działania celem zmniejszenia istniejącego zadłużenia, świadczy o tym, że wniosek o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty stanowi raczej próbę uzyskania odroczenia terminu płatności, co z pewnością nie zasługuje na ochronę, niż faktyczny zamiar spłacenia zadłużenia. Dodatkowo sam pozwany wskazał, że pomimo jego problemów zdrowotnych działalność gospodarcza jest kontynuowana, w której to prowadzeniu pozwany jest zastępowany przez inną osobę. Pozwany wiedząc o powstałym zadłużeniu nie dokonał spłaty w jakiejkolwiek części, wezwanie zostało skierowane przy tym ponad rok temu – z dnia 29.11.21 r., doręczone 20.12.21 r. (k.36). Ciężar wykazania zaistnienia przesłanek do zastosowania szczególnej, wyjątkowej instytucji rozłożenia na raty z art.320 k.p.c. spoczywał przy tym na pozwanym, czemu nie sprostał. Podkreślić należy, że rozłożenie na raty nie może prowadzić do sytuacji, gdzie wierzyciel nie będzie mógł uzyskać zaspokojenia w realnym terminie. Jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie również sama trudna sytuacja materialna ( czego zresztą pozwany nie wykazał) nie jest sama w sobie wystarczającą przesłanką do zastosowania wskazanej instytucji. Jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie ( vide wyrok SA w Katowicach z 12.11.21 r. VAga 192/19, Legalis)- Przy rozważeniu rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, należy rozważyć interesy obu stron, tak, by nie udzielić korzystnych warunków spłaty dłużnikowi kosztem statusu wierzyciela, który nie będzie mógł uzyskać zaspokojenia w realnym terminie. Dla zastosowania szczególnego rodzaju dobrodziejstwa dla dłużnika, jakim jest rozłożenie świadczenia na raty, nie jest wystarczająca trudna sytuacja materialna, uwzględnić bowiem należy także interes wierzyciela, którego takie orzeczenie pozbawiłoby części odsetek, a także inne towarzyszące okoliczności, w tym te dotyczące źródła zobowiązania i postępowania stron, a te z kolei przemawiają za odmową zastosowania tej szczególnej instytucji. Tymczasem w przedmiotowej sprawie nie tylko nie ma wykazano zaspokojenia w realnym terminie ale nie sposób nie zauważyć, że przecież pozwany to profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego – przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą a dochodzone pozwem roszczenie ma źródło w zaciągniętej przez pozwanego pożyczce jako przedsiębiorcy. Jeszcze raz należy przy tym podkreślić, że rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty uznać należy za celowe wyłącznie wtedy, gdy istnieją podstawy do stwierdzenia, że dłużnik będzie w stanie swoje zmodyfikowane w ten sposób zobowiązanie spełnić ( por. m.in. wyr. SA w Krakowie z 14.01.22 r., I ACa 1002/20). Takich podstaw ad casum, jak wskazano , nie ma. Zrozumiałe jest przy tym, że powód nie mógł zaaprobować wniosku pozwanego bez gwarancji, że wniosek - deklaracja pozwanego w zakresie dobrowolnej spłaty zadłużenia w ratach jest poważna, a nie nakierowane jedynie na odłożenie w czasie dochodzenia należności na drodze sądowej. Skoro pozwany nie zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej i jest zastępowany w niej przez inną osobę oznacza przy tym, że stan zdrowotny ( problemy zdrowotne, leczenie) nie uniemożliwił mu prowadzenia działalności. Dodatkowo słusznie w judykaturze wskazuje się (vide wyrok SA w Poznaniu z 23.04.21 r., I ACa 153/20, Legalis), że trudna sytuacja materialna (życiowa) kredytobiorcy mogłaby stanowić podstawę do zastosowania przepisu art. 320 k.p.c., ale jedynie w przypadku, gdyby była wynikiem okoliczności, które wystąpiły już po powstaniu zobowiązania kredytowego. Może tu wchodzić w grę choroba, niezawiniona utrata pracy bądź inne zdarzenia niezależne od dłużnika, zmniejszające z przyczyn obiektywnych jego możliwości płatnicze, ale pozwalające z wywiązywania się z umowy na bardziej korzystnych dla niego zasadach. Natomiast nie uzasadniają, per se, rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia okoliczności występujące już w dacie zaciągania zobowiązania z tytułu kredytu. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadzić bowiem musiałoby do wniosku, że już w momencie powstania zobowiązania dłużnik znajduje się w uprzywilejowanej w stosunku do wierzyciela sytuacji w przypadku powstania potencjalnego sporu sądowego w związku z niewykonywaniem (niewłaściwym wykonywaniem) umowy. Rozłożenie świadczenia na raty stanowi sądową modyfikację zobowiązania na niekorzyść wierzyciela, m.in. pozbawiając go prawa do bieżących odsetek za opóźnienie. Instytucja ta musi być zatem stosowana z należytą ostrożnością i powściągliwością, z ograniczeniem do sytuacji wyjątkowych, przede wszystkim takich, w których niemożność niezwłocznego wykonania przez dłużnika orzeczenia sądowego jest wynikiem okoliczności obiektywnych, których nie można było przewidzieć przy zaciąganiu zobowiązania. Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy ( poza wskazaną już kwestią kontynuowania działalności gospodarczej czy deklarowania przez pozwanego posiadania majątku- nieruchomość, pojazdy, maszyny) należy podać, że umowa pożyczki została zawarta przez pozwanego w dniu 8 września 2020 r., a jak podał w zeznaniach już przed tą datą borykał się z problemami zdrowotnymi – w 2006 r. miał operacją dotyczącą kręgosłupa, a ostatnio intensyfikacja problemów zdrowotnych występuje od 2019 r., czyli w dacie zaciągnięcia zobowiązania problemy te już istniały.

Powództwo podlegało zatem uwzględnieniu w całości na podstawie art. 509 § 1 kc. O wysokość odsetek orzeczono w myśl art. 481 § 1 i 2 k.c.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu (punkt 2 wyroku) stanowiły przepisy art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. Na ich wysokość (10 723 zł) złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 5 306 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego – 5400 zł, ustalone w oparciu o § 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 t.j. z dnia 2018.01.30).