Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Wojciech Wołoszyk

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2022 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. Ś. (1) oraz (...)

przeciwko (...) w B. , A. D. oraz A. N. (1)

o nakazanie i zapłatę

I.  oddala powództwo ,

II.  zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanych kwotę 30.816,50 zł ( trzydzieści tysięcy osiemset szesnaście złotych 50/100 ) tytułem zwrotu kosztów procesu ,

III.  nakazuje pobrać od powodów solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 1.975 zł ( tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych ) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa.

Wojciech Wołoszyk

Sygn. akt VIII GC 274/18

UZASADNIENIE

Powodowie - J. Z. i M. Ś. (1), prowadzący w B. działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą (...) J. Z. M. Ś. (1), w pozwie skierowanym przeciwko pozwanym: 1/ (...) w B., 2/ A. D. i 3/ A. N. (1) domagali się:

1/ nakazania pozwanej spółce ad. 1 zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji polegających na wykorzystywaniu przez nią technologii pomiarów i analiz stanu walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M., suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych, objętej tajemnicą przedsiębiorstwa powodów;

2/ zobowiązania pozwanej spółki jawnej „(...)" do złożenia wobec kontrahentów powodów, których wykaz stanowi załącznik do niniejszego pozwu, pisemnego oświadczenia o następującej treści: „Niniejszym oświadczamy, iż w okresie od dnia 1 czerwca 2010 roku dopuściliśmy się jako spółka wobec Panów J. Z. oraz M. Ś. (1) prowadzących działalność gospodarczą pod (...) J. Z. i M. Ś. (1) czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na wykorzystywaniu w prowadzonej działalności gospodarczej wiedzy stanowiącej tajemnicę ich przedsiębiorstwa, to jest informacji o charakterze technicznym technologicznym i organizacyjnym w zakresie badania i analizy stanu technicznego obiektów: walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M., suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych oraz wykorzystywania w prowadzonej działalności gospodarczej informacji o klientach przedsiębiorstwa powodów zgromadzonych w bazie danych ( (...)) powodów. Niniejszym wyrażamy ubolewanie z powodu naszego bezprawnego działania, o którym mowa wyżej i zobowiązujemy się do zaniechania w przyszłości naruszeń tajemnicy przedsiębiorstwa (...) oraz M. Ś. (1)",

3) Usunięcia ze strony internetowej pozwanej spółki jawnej „(...)" treści: "Inżynierowie (...) bazując na wieloletnim doświadczeniu oraz zdobytej wiedzy w zakresie budowy wielkogabarytowych maszyn przemysłowych i wymogów ustawienia ich podzespołów, opracowali procedury i techniki pomiarowe pozwalające pozycjonować te elementy z dokładnościami przekraczającymi 0,lmm.", i zamieszczenia w to miejsce sprostowania o następującej treści: "Przepraszamy potencjalnych klientów za próbę wprowadzenia ich w błąd stwierdzeniem sugerującym jakoby wieloletnie doświadczenie oraz wiedza zdobyta w zakresie budowy wielkogabarytowych maszyn przemysłowych składała się na dorobek spółki (...). W rzeczywistości nasze doświadczenie jest wynikiem wieloletniej pracy w firmie (...). Z. i M. Ś.. Nie jest również prawdą, że procedury i techniki pomiarowe pozwalające pozycjonować elementy z dokładnościami przekraczającymi 0,l mm zostały opracowane przez naszą firmę, lecz stanowią własność spółki (...) a spółka (...) wykorzystywała je bez wiedzy i zgody Autorów. Składamy z tego powodu wyrazy ubolewania i odżegnujemy się od stosowania podobnych praktyk w przyszłości.",

4/ Usunięcia ze strony internetowej pozwanej spółki jawnej „(...)" informacji świadczących o wykonywaniu przez nią usług: "pomiary maszyn papierniczych, pomiary pieców M.",

5/ Zobowiązania pozwanego A. D. do złożenia wobec kontrahentów powodów, których wykaz stanowi załącznik do niniejszego pozwu, pisemnego oświadczenia o następującej treści: „Niniejszym oświadczam, iż w okresie od dnia 01 czerwca 2010 roku dopuściłem się wobec Panów J. Z. oraz M. Ś. (1) prowadzących wspólnie działalność gospodarczą pod (...) J. Z. M. Ś. (1) czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na wykorzystywaniu w prowadzonej działalności gospodarczej wiedzy stanowiącej tajemnicę ich przedsiębiorstwa, to jest informacji o charakterze technicznym technologicznym i organizacyjnym w zakresie badania i analizy stanu technicznego obiektów: walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M., suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych. Niniejszym wyrażam ubolewanie z powodu mojego bezprawnego działania, o którym mowa wyżej i zobowiązuję się do zaniechania w przyszłości naruszeń tajemnicy przedsiębiorstwa (...) oraz M. Ś. (1)".,

6/ Zobowiązanie pozwanego A. N. (1) do złożenia wobec kontrahentów powodów, których wykaz stanowi załącznik do pisemnego oświadczenia o następującej treści: „Niniejszym oświadczam, iż w okresie od dnia 01 czerwca 2010 roku dopuściłem się wobec Panów J. Z. oraz M. Ś. (1) prowadzących wspólnie działalność gospodarczą pod (...) J. Z. M. Ś. (1) czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na wykorzystywaniu w prowadzonej działalności gospodarczej wiedzy stanowiącej tajemnicę ich przedsiębiorstwa, to jest informacji o charakterze technicznym technologicznym i organizacyjnym w zakresie badania i analizy stanu technicznego obiektów: walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M., suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych. Niniejszym wyrażam ubolewanie z powodu mojego bezprawnego działania, o którym mowa wyżej i zobowiązuję się do zaniechania w przyszłości naruszeń tajemnicy przedsiębiorstwa (...) oraz M. Ś. (1)".,

7/ Zasądzenia od pozwanej spółki jawnej „(...)" z siedzibą w B., pozwanego A. D. oraz pozwanego A. N. (1) solidarnie na rzecz powodów kwoty 73.000,00 (słownie: siedemdziesiąt trzy tysiące 00/100 zł) z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty tytułem naprawienia szkody wyrządzonej powodom czynami nieuczciwej konkurencji,

8/ zasądzenia od pozwanych A. D. i A. N. (1) solidarnie kwoty 30 000 PLN na rzecz powodów tytułem naprawienia szkody wynikłej z formatowania dysku pozwanego D., na którym zgromadził on wyniki prac "'zleconych przez powodów dotyczących rozeznania potrzeb i analizy rynku specjalistycznych usług związanych z obsługą maszyn papierniczych (w znaczeniu pomiarów oraz kompletacji części) jak również stworzonej dokumentacji konstrukcyjnej przyrządów i uchwytów specjalnych wspomagających pomiary tych obiektów,

9/ zasądzenia od pozwanej spółki jawnej „(...)" z siedzibą w B. kwoty 20000,00 zł (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych) na rzecz Fundacji (...) z siedzibą w W. ul. (...),

10/ zasądzenia od pozwanego A. D. kwoty 20.000 zł (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych) na rzecz Fundacji (...),

11/ zasądzenie od pozwanego A. N. (1) kwoty 20.000 zł (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych) na rzecz Fundacji (...),

Ponadto powodowie domagali się zasądzenia od pozwanych solidarnie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej opracowali oryginalną metodę określania lokalizacji przestrzennej elementów maszyn papierniczych, pieców M. oraz sposób określania stanu technicznego walczaków obrotowych, które stanowią tajemnicę prowadzonego przez nich przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Tajemnica ta nie została nigdy ujawniona publicznie w szczegółach umożliwiających jej odtworzenie lub skopiowanie, a powodowie podjęli niezbędne działania polegające na zachowaniu jej poufności.

Pozwani A. D. i A. N. (1) byli pracownikami przedsiębiorstwa powodów, nabyli duże umiejętności manualne związane z techniką obsługi przyrządów pomiarowych, byli jednocześnie doświadczonymi analitykami potrafiącymi sprawnie posługiwać się instrumentami technologii opracowanej przez powodów. Pozwani zajmowali się działalnością obejmującą usługi świadczone przez spółkę w zakresie pomiarów i analiz stanu obiektów: walczaków obrotowych, pieców szybowych, maszyn papierniczych oraz konstrukcji stalowych, w tym suwnic i ich podtorzy.

Powodowie zlecili także pozwanemu A. D. dokonanie gruntownej analizy rynku oraz modyfikacji opracowanej przez powodów technologii świadczenia usług pomiarowych na rzecz maszyn papierniczych; wyników tych prac pozwany nie przedstawił powodom.

Pod koniec 2009 r. pozwani A. D. i K. N. prowadzili rozmowy z pracownikami powodów A. K. i R. P. na temat rozpoczęcia wspólnej działalności gospodarczej, zwłaszcza w zakresie świadczenia usług na rynku pomiarów maszyn papierniczych. W kwietniu 2010r. A. K. i R. P. rozwiązali umowy o pracę zawarte z powodami, rozpoczynając działalność gospodarczą jako spółka (...), która reklamowała się jako prowadząca pomiary geometrii maszyn papierniczych i konstrukcji stalowych, audyty walczaków obrotowych oraz pomiary suwnic. Oferty reklamowe spółka skierowała od razu do klientów poprzedniego pracodawcy

W dniu 30 czerwca 2010 r. pozwani A. D. i A. N. (1) wypowiedzieli powodom umowy o pracę i podjęli działalność konkurencyjną dla powodów w spółce (...) (...) w B..

Pozwani w odpowiedzi na pozew domagali się oddalenia powództwa i zasądzenia od powodów solidarnie na swoją rzecz kosztów postępowania, podnosząc zarzut braku legitymacji biernej pozwanych A. D. i A. N. (1), skoro roszczenia dotyczą działalności (...) (...) w B..

Pozwani wskazali także, że nie wiadomo, na czym polega „oryginalność" stosowanej przez powodów metody określania lokalizacji przestrzennej elementów maszyn papierniczych, pieców M. i stanu technicznego walczaków obrotowych oraz zaprzeczyli, by metody stosowane przez powodów były innowacyjne w takim stopniu, aby mogły stanowić wyłącznie „owoce" ich dotychczasowej pracy naukowej i zawodowej. Pozwani podkreślili, że także sami powodowie rozpowszechniali wyniki swoich prac i badań naukowych, publikując różnego rodzaju artykuły naukowe w literaturze i czasopismach branżowych, zaś wykorzystanie przez pracownika doświadczenia i umiejętności w obsłudze urządzeń produkowanych przez pracodawcę, nabytych podczas zatrudnienia, nie przesądza o wykorzystaniu tajemnic przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Pozwani zaprzeczyli ponadto, aby w sposób nieuczciwy nakłaniali pracowników i kontrahentów powodów, do nawiązania z nimi współpracy w ramach prowadzonej działalności.

Podnosząc zarzut przedawnienia roszczeń powodów pozwani wskazali także, że powodowie nie wykazali wysokości szkody oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniami pozwanych a wynikłą stąd dla powodów szkodą.

Wyrokiem z 8 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił powództwo oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania (sygn. akt VIII GC 280/13).

Sąd Okręgowy ustalił, że powodowie prowadzą w B. działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. Z. M. Ś. (1), której przedmiotem jest świadczenie wysoko specjalistycznych usług polegających m.in. na audytowaniu stanu maszyn i urządzeń, w tym maszyn papierniczych. Podstawowym przedmiotem działalności firmy powodów są badania i analizy techniczne obiektów przemysłowych, zwłaszcza maszyn typu walczaki obrotowe i urządzenia wirnikowe. Powód M. Ś. (1) posiada stopień naukowy doktora nauk technicznych, zaś powód J. Z. - doktora habilitowanego nauk technicznych. Wyniki swoich prac i badań naukowych powodowie rozpowszechniają poprzez publikowanie ich w literaturze i czasopismach branżowych. Informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa powodów są chronione przed dostępem osób trzecich. Do informacji objętych tajemnicą handlową należą w szczególności informacje dotyczące najważniejszych algorytmów, do których dostęp zabezpieczony jest poprzez hasło i login. Pozwani A. D. i A. N. (1) byli pracownikami powodów, zatrudnionymi na stanowisku specjalistów do spraw pomiarów i analiz w dziale audytów walczaków obrotowych (dział (...)). Pozwany A. N. (1) dodatkowo pełnił funkcję głównego informatyka w przedsiębiorstwie powodów.

Sąd Okręgowy ustalił także, że w trakcie zatrudnienia u powodów pozwani nabyli wysokie specjalistyczne umiejętności związane z techniką obsługi urządzeń pomiarowych. Pozwani wykonywali usługi świadczone przez spółkę powodów w zakresie pomiarów i analiz stanu walczaków obrotowych, pieców szybowych, maszyn papierniczych oraz konstrukcji stalowych, w tym suwnic i podtorzy. W dniu 30 czerwca 2010 r. pozwani A. N. (1) i A. D. wypowiedzieli powodom umowy o pracę, ujawniając że zamierzają prowadzić działalność gospodarczą konkurencyjną dla spółki powodów. W dniu 30 sierpnia 2010 r. powodowie rozwiązali umowy o pracę zawarte z A. N. (1) i A. D. na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., wskazując m.in. podjęcie przez pozwanych działań mających znamiona nieuczciwej konkurencji, nakłanianie do takich działań innych pracowników powodów, niszczenie danych stanowiących własność spółki powodów. Prawomocnym wyrokiem z dnia 24 września 2012 r. w sprawie sygn. akt VII P 750/10 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwa pozwanych o przywrócenie do pracy.

Z dalszych ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy wynika, że obecnie pozwani są wspólnikami spółki prowadzącej działalność pod firmą (...) (...) w B.. Obok pozwanych wspólnikami tej spółki są R. P. i A. K. - byli pracownicy powodowego przedsiębiorstwa, którzy zrezygnowali z pracy w spółce powodów z dniem 31 maja 2010 r. Przedmiotem działalności pozwanej spółki jest m.in. naprawa i konserwacja maszyn, instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia, pozostałe badania i analizy techniczne, obsługa geodezyjna maszyn papierniczych.

Sąd Okręgowy ustalił, że zakres działalności gospodarczej prowadzonej przez pozwanych pokrywa się w części z zakresem działalności prowadzonej przez powodów. Metodologia pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych wykorzystywana przez pozwanych jest oparta na technologii stosowanej przez powodów. Pomiary maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych wykonywane przez pozwanych realizowane są z wykorzystaniem wiedzy, pomiarów i doświadczeń nabytych w czasie pracy w spółce powodów. Poprzez ogólnodostępną literaturę branżową, elementy programu nauczania na studiach wyższych, analizę prac doktorskich, rozpraw habilitacyjnych oraz literatury krajowej i zagranicznej, można opracować metody oraz algorytmy obliczeń pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych. Metodologia pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych wykorzystywana przez powodów oparta jest na założeniach ogólnie dostępnych, uzupełniona o elementy wynikające z prac naukowych i badawczych powodów oraz doświadczeń, uwag i spostrzeżeń przy prowadzonych pomiarach, analizach i opracowaniu wyników pomiarów przez pracowników zatrudnionych u powodów, a także wykorzystaniu nowoczesnych instrumentów geodezyjnych i dokładniejszych metodach pomiarów geodezyjnych.

Sąd Okręgowy wskazał, że stan faktyczny w sprawie ustalony został na podstawie zaoferowanych przez strony dokumentów, zeznań świadków A. B., P. K., R. B., T. Ł., P. J. oraz przesłuchania stron, któremu Sąd Okręgowy dał wiarę w zakresie w jakim było ono zgodne z ustalonym stanem faktycznym. Nadto, Sąd Okręgowy uwzględnił opinię biegłego geodety R. K. (1), której ustalenia podzielił, gdyż były one jasne i stanowcze. Sąd Okręgowy oddalił złożony dopiero przed zamknięciem rozprawy wniosek powodów o przeprowadzenie dowodu z opinii kolejnego biegłego geodety jako spóźniony i zmierzający do przedłużenia postępowania.

Powództwo, w ocenie Sądu Okręgowego, nie zasługiwało na uwzględnienie. Wskazując na przepis art. 442 ¹ k.c. Sąd Okręgowy zważył, że niezasadny jest zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia, albowiem powodowie twierdzili, że dopiero w sierpniu 2010 r. powzięli wiedzę (a nie jedynie podejrzenia) odnośnie działań pozwanej spółki i pozwanych A. D. i A. N. (1), zaś pozew wpłynął w dniu 28 czerwca 2013 r., a zatem w tej dacie nie upłynął jeszcze trzyletni okres przedawnienia.

Odnosząc się natomiast do żądania powodów nakazania stronie pozwanej zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji polegających na wykorzystywaniu przez nią technologii pomiarów i analiz stanu walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M., suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych objętej tajemnicą przedsiębiorstwa powodów, stosowanej przez powodów do dnia 10 sierpnia 2010r., Sąd Okręgowy uznał, że przedstawiony przez powodów materiał dowodowy nie dawał dostatecznych podstaw do kategorycznego uznania, że strona pozwana w ramach swojej działalności gospodarczej wykorzystuje tajemnice przedsiębiorstwa powodów.

Sąd Okręgowy zważył, że poza sporem w sprawie niniejszej pozostaje fakt, że pozwani A. N. (1) i A. D. w trakcie zatrudnienia u powodów nabyli wysokie specjalistyczne umiejętności związane z techniką obsługi urządzeń pomiarowych, zapoznali się z problematyką rozwoju technik pomiarowych w maszynach papierniczych i, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, byli zaufanymi pracownikami powodów, okoliczności te nie pozwalają jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, na wyprowadzenie wniosku, że strona pozwana w ramach swojej działalności gospodarczej wykorzystuje tajemnice przedsiębiorstwa powodów. Samo wykorzystywanie przez pozwanych nabytych u powodów umiejętności praktycznych oraz doświadczenia zawodowego w nowej działalności nie jest zabronione i nie pozostaje działaniem bezprawnym

Metodologia pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych wykorzystywana obecnie przez pozwanych w ich działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki (...) (...) w B. jest oparta na technologii stosowanej przez powodów; pomiary te realizowane są przez pozwanych z wykorzystaniem wiedzy, pomiarów i doświadczeń nabytych przez nich w czasie pracy u powodów. Jak wynika jednakże z ustaleń biegłego geodety R. K. (1) metody oraz algorytmy obliczeń pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych można opracować poprzez ogólnodostępną literaturę branżową, elementy programu nauczania na studiach wyższych, analizę prac doktorskich, rozpraw habilitacyjnych oraz opracowań zawartych w literaturze krajowej i zagranicznej. Metodologia tych pomiarów opracowana przez powodów oparta została bowiem na założeniach ogólnie dostępnych, uzupełnionych o elementy wynikające z prac naukowych i badawczych powodów (publikowanych zresztą przez samych pozwanych) oraz doświadczenia, uwagi i spostrzeżenia przy prowadzonych pomiarach, analizach i opracowaniu wyników pomiarów pracowników zatrudnionych u powodów, a także przy wykorzystaniu nowoczesnych instrumentów geodezyjnych i dokładniejszych metod pomiarów geodezyjnych.

Metodologia tych pomiarów, funkcjonująca w ogólnie dostępnej przestrzeni publicznej, nie jest zastrzeżona ani chroniona patentem, czy prawami autorskimi na rzecz powodów. Brak jest zatem, w ocenie Sąd Okręgowego, podstaw prawnych do zakazania jej wykorzystywania przez inne podmioty.

Wskazując na treść art. 3 ustęp 1 i 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Sąd Okręgowy stwierdził, że celem tej ustawy jest zabezpieczenie istnienia prawidłowej konkurencji oraz nadanie jej charakteru uczciwego, a tym samym wyeliminowanie takich praktyk stosowanych w działalności gospodarczej, które prowadzą do nadużycia konkurencji oraz jej deformacji i zafałszowania.

W ocenie Sądu Okręgowego, przyjęta przez powodów ocena zachowania pozwanych, nie znajduje oparcia w zebranych dowodach. Ogólnikowe twierdzenia powodów, iż dotychczasowe działania pozwanych świadczą o tym, że ich działalność gospodarcza nie opiera się na ich własnej pracy, wiedzy i osiągnięciach, lecz na bezprawnym przejmowaniu bądź kopiowaniu oryginalnej technologii opracowanej przez powodów, nie mogą zostać uwzględnione w przedmiotowym stanie faktycznym.

Konstruując roszczenia o zaniechanie oparte na bezprawnym wykorzystaniu tajemnic przedsiębiorstwa powodów powodowie twierdzą, że pozwani dopuścili się przeciwko nim czynów nieuczciwej konkurencji zakazanych normą art. 11 wskazanej ustawy. Analizując definicję legalną tajemnicy przedsiębiorstwa zawartą w art. 11 ust. 4 powołanej ustawy, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, aby pozwani bezprawnie wykorzystali poufne informacje dotyczące stosowanej przez powodów technologii pomiarów i analiz stanu walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M., suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych.

Sąd Okręgowy wskazał także, że wynik postępowań Sądu Rejonowego w Bydgoszczy sygn. akt VII P 751/10 i VII P 750/10 z uwagi na przedmiot sporu (roszczenie o przywrócenie do pracy) nie ma wpływu na przedmiotowe postępowanie. Fakt, że pozwani odeszli z firmy powodów i podjęli działalność gospodarczą konkurencyjną w stosunku do działalności prowadzonej przez powodów, nie może ponadto świadczyć automatycznie o popełnieniu przez pozwanych czynów nieuczciwej konkurencji i uzasadniać żądania pozwu.

W ocenie Sądu Okręgowego, powodowie nie wykazali, aby pozwani przywłaszczyli cudzą własność intelektualną, a następnie, aby z tak pozyskanej wiedzy w sposób bezprawny korzystali, godząc jednocześnie w interes powodów.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika ponadto, aby pozwani w sposób bezprawny namawiali klientów powodów do zaprzestania korzystania z ich oferty. Powodowie zarzucili, że po odejściu pozwanych z ich przedsiębiorstwa, odnotowali spadek realizacji usług w zakresie maszyn papierniczych o jedną trzecią, jednak samo odejście pracowników i wynikający z tego możliwy spadek obrotów należy traktować jako ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być zresztą wiele i nie sposób, w ocenie Sądu Okręgowego, na obecnym etapie ocenić, które z nich miały dominujące znaczenie. Podkreślił także Sąd Okręgowy, że zarówno zmiany kadrowe wewnątrz struktur organizacyjnych przedsiębiorstw, jak i zmiany kontrahentów wynikają z różnych czynników, zaś decyzje w zakresie tych zmian nie są szkodliwe.

Także oferowanie korzystnych warunków i poszukiwanie lepszych ofert oraz zachęcanie do podjęcia współpracy nie jest nieuczciwe, bowiem dopiero okoliczności towarzyszące takim działaniom mogą przesądzić o takiej ocenie; uczciwe przejmowanie klientów powinno być wynikiem atrakcyjności własnej oferty.

Odnośnie zakazu podejmowania zatrudnienia w podmiotach prowadzących działalność konkurencyjną wobec powodów Sąd Okręgowy podkreślił, że zgodnie z umową o pracę pozwanych A. D. i A. N. (1) zakaz ten obowiązywał jedynie przez czas zatrudnienia u powodów, za wyjątkiem zakazu dotyczącego ujawniania informacji dotyczących spraw objętych tajemnicą usługową powodów lub innych poufnych wiadomości związanych z interesami powodów uzyskanych w okresie wykonywania pracy, a na takie „ujawnianie" powodowie nawet nie wskazywali. Wykorzystywanie własnych pomysłów czy przymiotów, a także doświadczeń zawodowych lub kontaktów towarzyskich w celu pozyskania klienteli nie przesądza także o łamaniu klauzul generalnych, których powinien przestrzegać uczciwy kupiec.

Sąd Okręgowy stwierdził, że powodowie nie podołali obowiązkowi procesowemu udowodnienia zarzutów nieuczciwych konkurencyjnych działań pozwanych, które w myśl art. 3 i art. 11 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, uzasadniałyby udzielenie im ochrony prawne, wobec czego powództwo oddalił.

Powodowie w apelacji zaskarżyli w/w wyrok w całości, domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

Powodowie zarzucili wyrokowi:

1) naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie: a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności bezkrytyczne oparcie się na opinii biegłego R. K. (1), b) naruszenie art. 231 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, c) naruszenie art. 227 k.p.c. poprzez nie przeprowadzenie dowodów niezbędnych dla ustalenia istotnych okoliczności sprawy, d) naruszenie art. 207 § 6 k.p.c. poprzez bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego powodów złożonego na rozprawie w dniu 8 czerwca 2016r. o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny geodezji na okoliczność ustalenia, czy procedury pomiarów maszyn papierniczych, walczaków obrotowych, pieców M. stosowane przez powodów są ogólnie znanymi i dostępnymi procedurami geodezyjnymi, w oparciu o przedstawione przez powodów procedury pomiarowe, stosowane narzędzia oraz obserwację przez biegłego sposobów pomiaru i analizy wyników pomiaru przez powodów;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest a) art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, b) art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, c) art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w związku z art. 39 ust. 2 Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (tzw. (...)) poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podkreślili między innymi, że biegły, na opinii którego Sąd Okręgowy oparł zaskarżony wyrok, nie wykazał, że wiedza odnośnie pomiarów maszyn papierniczych, walczaków obrotowych, pieców M., zawarta w dostępnych opracowaniach literaturowych była rzeczywiście przydatna i posłużyła powodom do opracowania specjalistycznej metodologii oceny stanu mechanicznego maszyn w takim zakresie, aby można odmówić powodom jej autorstwa. Sąd I instancji zaakceptował opinię biegłego pomimo wskazania przez powodów jej wadliwości, polegającej na braku oparcia w wymaganych przepisami prawa wiadomościach specjalnych biegłego oraz pominięciu wykonania nakazanych obserwacji podczas wykonywania przez pozwanych pomiarów. Opinia biegłego jest ponadto sprzeczna z zeznaniami świadków R. B., P. K. oraz przesłuchaniem pozwanego A. N. (1), który to materiał Sąd Okręgowy uznał za wiarygodny.

Skarżący wskazali, że nie można przyjąć, że skoro pracownik przedsiębiorstwa ma dostęp do jego tajemnic, to może tymi tajemnicami rozporządzać w innym stopniu niż osoba niezwiązana z przedsiębiorstwem. Skarżący zarzucili, że Sąd I instancji nie ustalił w jakiej proporcji uzupełnienia metodologii pomiarów o elementy wynikające z prac naukowych i badawczych, które nadto nie były upubliczniane, wbrew ogólnym stwierdzeniom biegłego, miały wpływ na ostateczny kształt opracowanych przez nich metod. Stwierdzenie biegłego, że pozwani posługują się takimi samymi metodami jakimi posługują się powodowie nie ma żadnych podstaw, albowiem biegły nie ustalił jaka jest metodologia powodów. Powodowie wskazali także, że ich metodologia oceny stanu mechanicznego obiektów jest daleka od metodologii używanej w geodezji.

W ocenie skarżących, przebieg postępowań w sprawach Sądu Rejonowego w Bydgoszczy sygn. akt VII P 751/10 i VII P 750/10 wskazuje na łańcuch zdarzeń inicjowanych przez pozwanych, a zmierzających do podjęcia działalności konkurencyjnej wobec powodów, z wykorzystaniem informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa powodów. Skarżący podkreślili, że pozwani wystąpili z wnioskiem o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego obejmującej badanie metod jakimi posługują się obie strony postępowania, przy czym w tezie dowodowej nie wskazano na konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego geodety, zaś powodowie nigdy nie byli przeciwni dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, który posiada wiedzę o przedmiocie zagadnienia, wnioskowali o to zarówno na rozprawie, jak i w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 8 października 2014r.

Zdaniem skarżących, nie można zgodzić się z argumentacją Sądu Okręgowego, że wniosek powodów o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego złożony na rozprawie w dniu 8 czerwca 2016 r. był spóźniony, skoro został on złożony po zapoznaniu się z opinią biegłego innej specjalności i dotyczącej tylko częściowo zagadnień, będących przedmiotem wniosków dowodowych o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego zawartych w odpowiedzi na pozew, a nadto za uwzględnieniem wniosku przemawiały wyjątkowe okoliczności. Skarżący podkreślili, że prawidłowa wykładnia przepisu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji powinna uwzględniać treść art. 39 ust. 2 Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej; tajemnicą przedsiębiorstwa mogą być objęte też takie informacje, których poszczególne elementy są ogólnie znane i powszechnie dostępne, ale nie są takimi jako całość lub w szczególnym zestawie i zespole elementów.

Pozwani w odpowiedzi na apelację wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2018 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku (sygn. akt V AGa 21/18) uchylił w/w wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego (na podstawie 386 § 4 k.p.c. i art. 108 §2 k.p.c.)

Sąd Apelacyjny zważył, że roszczenia, jakie zostały zgłoszone przez powodów w pozwie dotyczyły czynów nieuczciwej konkurencji, których dopuścić się mieli pozwani, przy czym wbrew ustaleniom poczynionym przez Sąd I instancji, pismo procesowe powodów z dnia 18 lipca 2014r. (k.227 -240) precyzowało jedynie roszczenie powodów zawarte w punkcie 1. złożonego przez nich pozwu. Powodowie wskazywali zatem, że pozwani dopuścili się czynów nieuczciwej konkurencji poprzez: 1. wykorzystywania technologii pomiarów i analiz walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M., suwnic, podtorzy i konstrukcji stalowych, w tym : algorytmu dyskretnej transformaty F. (wykorzystanie jej do pomiaru obiektów o
średnicy kilku metrów), metody MES do określenia sztywności elementów cylindrycznych, wykorbienia ukrytego, koncepcji urządzenia S., kilkudziesięciu pomocniczych elementów pomiarowych, dzięki którym możliwe jest zastosowanie do pomiaru lokalizacji przestrzennej maszyn powszechnie dostępnych instrumentów geodezyjnych i osiągnięcie dokładności pomiarów 0,01 mm, sprawna i szybka realizacja pomiarów oraz pomiar pozycji elementów wirujących podczas ruchu, licznych procedur opisujących tok postępowania podczas pomiarów poszczególnych typów maszyn, licznych algorytmów obliczeniowych umożliwiających diagnozowanie stanu maszyn w języku V. B. z wykorzystaniem modułu (...) (robocze nazwy algorytmów: (...), T., V. (...), (...)), algorytmu do analizy promieniowego i osiowego bicia rur, wałów i cylindrów); 2/ umieszczenie na stronie internetowej pozwanej informacji, że to pozwana opracowała procedury i techniki pozwalające pozycjonować wielkogabarytowe podzespoły maszyn przemysłowych z dokładnością przekraczającą 0.1 mm; 3/ umieszczenie na stronie internetowej pozwanej informacji, że wykonuje ona usługi w zakresie pomiarów maszyn papierniczych i pieców M., 4/ wykorzystywanie informacji o klientach powodów zgromadzonych w ich bazie danych.

Przy tak sprecyzowanym żądaniu pozwu w odniesieniu do roszczenia opartego na przepisie art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji konieczne, w ocenie Sądu Apelacyjnego, pozostawało wyjaśnienie czy te urządzenia i metody pomiarów, które zostały w piśmie procesowym powodów z dnia 18 lipca 2014 r. wskazane w sposób wystarczająco precyzyjny i umożliwiający identyfikację, mają charakter tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a następnie ustalenie, które z metod pomiarów i urządzeń wskazanych przez powodów, a mających ewentualny charakter tajemnicy przedsiębiorstwa są wykorzystywane przez pozwanych. Dla wniosku w tym zakresie nie jest przy tym wystarczająca, zdaniem tego Sądu, opinia biegłego geodety R. K. (2), nie tylko z tej przyczyny, że nie odnosi się ona do poszczególnych metod pomiarów i urządzeń, ale przede wszystkim w związku z wyjaśnieniem biegłego złożonym przed Sądem Apelacyjnym, że analiza dokumentu z Inspekcji geometryczno - mechanicznej z 17 kwietnia 2012 r. wykonanej przez pozwaną spółkę prowadzi do wniosku, że zawiera ona również metody, które wykraczają poza zakres geodezyjny, których biegły geodeta, jako wykraczających poza jego specjalność, nie analizował.

Słusznie też, zdaniem Sądu Odwoławczego, skarżący zarzucili, że z opinii biegłego wynika, że metodologia pomiarów maszyn stosowana przez pozwanych jest oparta na technologii stosowanej przez powodów, przy czym jest to metodologia opracowana na założeniach ogólnie dostępnych, uzupełniona o elementy wynikające z prac naukowych i badawczych powodów, jednakże nie jest wiadomym jaki jest stopień tego uzupełnienia i czy w istocie nie prowadzi ono do opracowania takiego sposobu realizacji pomiarów, który nie funkcjonuje w przestrzeni publicznej i może być traktowany jako tajemnica przedsiębiorstwa powodów. Nie jest również należycie wyjaśniony i sam wniosek biegłego, że metodologia pomiarów maszyn stosowana przez pozwanych jest oparta na technologii stosowanej przez powodów, skoro brak jest podstaw do twierdzenia, że biegły badał metodologię pomiarów stosowaną przez powodów, poza jednym raportem z wykonanych przez nich pomiarów walczaka obrotowego. Jednocześnie skoro badane przez biegłego raporty dotyczyły jedynie badań suszarni obrotowych, nie można traktować wniosku biegłego jako zasadnie odnoszącego się i do pomiarów innych urządzeń, w tym maszyn papierniczych. Zważyć także należy, że teza dowodowa dowodu z opinii biegłego wskazywała nadto na konieczność badania metod pracy pozwanych, podczas gdy biegły od tego badania odstąpił wskazując, że metody wynikające z dokumentu z Inspekcji geometryczno - mechanicznej wykonanej przez pozwanych w dniu 17 kwietnia 2012 r. oparte są na metodach, które można opracować w oparciu o wiedze ogólnodostępną, podczas gdy wniosek ten dotyczyć może zasadnie co najwyżej metod geodezyjnych zastosowanych przez pozwanych w tym konkretnym badaniu.

Zatem co najmniej we wskazanym zakresie zasadny pozostaje obecnie zarzut skarżących w zakresie naruszenia art. 233 § k.p.c. w zakresie oceny opinii biegłego geodety.

Zasadniczą kwestią przy rozstrzyganiu przedmiotowego sporu pozostawać może też szczegółowe ustalenie, na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów, jaki jest przedmiot działalności powodów i pozwanych oraz określenie zakresu działalności dla nich wspólnej, w ramach której mogą być ewentualnie wykorzystywane wskazywane przez powodów urządzenia i metody pomiarów. Wedle ustaleń poczynionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przedmiotem działalności powodów jest badanie i analiza techniczna obiektów przemysłowych, zwłaszcza maszyn typu walczaki obrotowe i urządzenia wirnikowe, a również audyt stanu maszyn papierniczych, zaś pozwanych naprawa i konserwacja maszyn, instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu, wyposażenia, pozostałe badania i analizy techniczne, obsługa geodezyjna maszyn papierniczych. Wobec twierdzenia pozwanych, że nie prowadzą oni pomiarów walczaków obrotowych w ruchu - bez zatrzymania do ich pomiaru oraz przeprowadzili jedynie kilka pomiarów tych urządzeń w najprostszej wersji -dwupodporowych, konieczna pozostaje ocena wiarygodności tych twierdzeń, a następnie ewentualna ocena znaczenia poczynionych ustaleń dla rozstrzygnięcia sporu.

Sąd Apelacyjny podkreślił, że z przesłuchania powoda J. Z. wynika, że „pozwani wykorzystują wszystkie procedury, które powstały do momentu ich zwolnienia, przynajmniej w zakresie pomiarów walczaków obrotowych. Algorytmy (...), które zostały zawłaszczone ze spółki wprowadzają dziesiątki parametrów, które należy uwzględnić podczas pomiaru walczaka, nie tylko w ruchu", zaś powód M. S. podczas przesłuchania wskazał, że „większość technik pomiarowych i procedur (..) .została opracowana (...) dla I potrzeb pomiarów walczaków obrotowych oraz stwierdził, że brak jest możliwości pomiarów walczaków obrotowych przez pozwanych bez zastosowania wcześniej przygotowanych algorytmów". Powód M. S. dostrzegł jednocześnie niewielką różnicę pomiędzy pomiarem walczaka obrotowego w ruchu i na postoju oraz pomiędzy pomiarem obiektów trzypodporowych i dwupodporowych.

Z dokumentu w postaci analiza ekonomiczno - finansowa dotyczącej spółki powodów (k. 192) wynika nadto, ze podstawowy przedmiot ich działalności dotyczy walczaków obrotowych i urządzeń wirnikowych, zaś rozprawa doktorska powoda M. S. „Analiza zjawisk determinujących stabilny ruch osiowy walczaków obrotowych" określona została w piśmie procesowym powodów z 18 lipca 2014r. jako kompendium unikatowej wiedzy na temat pomiarów i diagnozowania maszyn typu walczaki obrotowe, na której bazował personel spółki powodów. Jednocześnie w piśmie procesowym z 2 września 2015r. \ powodowie, odnosząc się do dowodu z opinii biegłego, wskazali że konieczne jest poddanie ocenie biegłego wszystkich raportów z pomiarów walczaków obrotowych wykonanych przez pozwaną spółkę w latach 2010-2015r. w celu porównania ich z raportami opracowanymi przez powódkę dla obiektów o zbliżonych cechach. Z opinii prywatnej B. J., złożonej przez powodów już na etapie postępowania apelacyjnego, wynika że opiniujący po zapoznaniu się z dokumentem powodów „Pomiar, analiza i ocena stanu technicznego typowego walczaka obrotowego" stwierdził, że „nieporozumieniem jest traktowanie metod pomiaru i analizy walczaków obrotowych stosowanych przez powoda jako typowych metod geodezyjnych, do oceny stanu maszyn spółka wykorzystuje własne procedury zawierające algorytmy obliczeniowe (o fakcie ich oryginalności decyduje pomysł wykorzystania określonych działań matematycznych do analizy zagadnień metrologicznych i fizycznych)".

O ile wyniki postępowania dowodowego pozwolą na wniosek, że pozwani nie prowadzą pomiarów walczaków obrotowych w ruchu, ocenie, zdaniem Sądu Apelacyjnego, powinno podlegać także twierdzenie pozwanego A. D., że „procedury i algorytmy pomiarów walczaków obrotowych w ruchu nie są (...) ani konieczne, ani przydatne przy pomiarach takich urządzeń jak maszyny papiernicze, konstrukcje stalowe i piec M.", zaś dokładność pomiarów 0,1 mm uzyskiwana jest przez pozwanych nie dzięki dokładności technik pomiaru, a dzięki odpowiedniemu przygotowaniu maszyn. Jednocześnie skoro powodowie twierdzą, że przypadek, gdy obiekt pozostaje w spoczynku nie wyklucza stosowania technik pomiarowych i algorytmów obliczeniowych wskazywanych przez nich jako tajemnica ich przedsiębiorstwa, koniecznym może być wyjaśnienie również i tej okoliczności.

Odnosząc się zaś do podnoszonego przez skarżących zarzutu naruszenia art. 227 i art. 207 § 6 k.p.c. Sąd Apelacyjny stwierdził, że pełnomocnicy stron na rozprawie w dniu 6 marca 2015 r. wnieśli o przesłuchanie stron przed sformułowaniem tezy dowodowej dla biegłego, zaś po przesłuchaniu stron na rozprawie w dniu 8 lipca 2015 r. Sąd Okręgowy nie zobowiązał pełnomocników stron do przedstawienia wskazywanych tez dowodowych, a postanowieniem z 5 sierpnia 2015 r., którego odpis został doręczony pełnomocnikowi powodów w 17 sierpnia 2015r. dopuścił dowód z opinii biegłego geodety, pomimo że strony nie wskazywały na konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego tej specjalności, zaś z przesłuchania pozwanego A. D. wynika, że na metodę geodezyjną stosowaną przez pozwaną spółkę wskazał on w odniesieniu do pomiarów maszyn papierniczych. Opinia biegłego złożona została w dniu 15 kwietnia 2016 r., a już pismem procesowym z 2 września 2015 r. powodowie wskazali na konieczność poddania ocenie biegłego wszystkich raportów z pomiarów walczaków obrotowych wykonanych przez pozwaną spółkę w latach 2010-2015r. w celu porównania ich z raportami opracowanymi przez powódkę dla obiektów o zbliżonych cechach.

Słusznie też, zdaniem Sądu Apelacyjnego, skarżący podnoszą, że teza dowodowa postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego dotyczyła badania metod pracy pozwanych, podczas gdy biegły oparł się tylko na jednym dokumencie dotyczącym pomiarów przez nich wykonywanych.

W toku ponownego rozpoznawania sprawy , postanowieniem z dnia 10 maja 2019 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z dziedziny budowy i technologii oraz pomiarów maszyn na okoliczność ustalenia :

- jaki jest szczegółowy przedmiot działalności prowadzonej przez powodów oraz przez pozwanych ,

- czy istnieje wspólny zakres działalności prowadzonej przez powodów i przez pozwanych a jeżeli tak , to czego on dotyczy ,

- w przypadku ustalenia, że istnieje wspólny zakres działalności prowadzonej przez powodów i przez pozwanych – ustalenia jakie metody pomiarów maszyn i urządzeń stosują powodowie oraz pozwani w ramach owego wspólnego zakresu działalności , czy owe metody są tożsame czy też różne a jeśli są różne , to na czym polegają różnice w tych metodach , w przypadku zaś ustalenia , że metody pomiarów maszyn i urządzeń stosowane przez powodów i pozwanych są tożsame – należy wyjaśnić czy metody pomiarowe stosowane przez pozwanych oparte są na unikatowej wiedzy wynikającej z prac badawczych prowadzonych przez powodów i wiedzę tą można było uzyskać tylko i wyłącznie podczas pracy w przedsiębiorstwie powodów , jak też przy dostępie do opracowanych przez nich technik pomiarowych , w szczególności opisanych w pracy doktorskiej powoda M. Ś. (1) dotyczącej walczaków obrotowych , czy też metody pomiarowe stosowane przez pozwanych można było opracować na podstawie ogólnie dostępnych materiałów badawczych , publikacji i wiedzy nabytej podczas studiów i dalszej nauki a także w jakim stopniu stosowane przez pozwanych metody pomiarowe oparte są na wiedzy , na której opierają się powodowie oraz ich pracownicy i czy pozwani – bez wcześniejszej pracy w przedsiębiorstwie powodów – mieli możliwość opracowania takich technik pomiarowych jakimi posługują się powodowie.

Sąd zobowiązał biegłego do wydania opinii wyłącznie w oparciu o materiał dowodowy znajdujący się w aktach sprawy, (z wyłączeniem dokumentów dołączonych do pisma powodów z dnia 24 kwietnia 2019 r.) oraz na podstawie udostępnionych biegłemu przez powodów dokumentów, w zakresie wymienionym w zarządzeniu z dnia 13 lutego 2019 r. ( k. 1210 ), pochodzących wyłącznie od podmiotów wymienionych w tym zarządzeniu, na rzecz których pozwani świadczyli usługi pomiarowe i analityczne.

Postanowienie to zostało następnie zmienione (postanowieniem z dnia 14 sierpnia 2019 r.) poprzez wyznaczenie do sporządzenia opinii Stowarzyszenia (...) (k. 2147 akt).

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd ustalił, co następuje:

Powód M. Ś. (1) posiada stopień naukowy doktora nauk technicznych, zaś powód J. Z. - doktora habilitowanego nauk technicznych.

okoliczności bezsporne.

Powodowie - J. Z. i M. Ś. (1) prowadzą w B. działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. Z. M. Ś. (1). Firma zajmuje się kompleksową obsługą remontów i modernizacją obejmującą takie czynności jak: przeprowadzanie audytów, wykonywanie ekspertyz technicznych. Powodowie oferują dokonywanie oceny parametrów uzyskanych na drodze audytów i ekspertyz, określenie newralgicznych punktów obiektu i kolejności ich eliminacji z uwzględnieniem możliwości ekonomicznych inwestora, wskazanie drogi przywrócenia pierwotnego stanu lub ulepszenia stanu bieżącego obiektu, wykonanie kalkulacji kosztów wskazanych możliwości zaradczych. Powodowie oferują także zaprojektowanie niezbędnych elementów maszyny, zgodnie z obraną koncepcją zaradczą, ocenę możliwości wykonawczych poddostawców. Firma (...) oferuje zaprojektowanie niezbędnych elementów procesów technologicznych, zgodnie z obraną koncepcją realizacji remontu, opracowuje, z uwzględnieniem potencjału ludzkiego i sprzętowego wybranej firmy, technologię - harmonogram remontu modernizacji, ze szczególnym aspektem optymalizacji czasu przestoju obiektu i czasu wykorzystania tzw. sprzętu ciężkiego, dokonuje także nadzoru inżynierskiego nad realizacją całości zadania, służy stosownym sprzętem i procedurami kontrolno - pomiarowymi w trakcie montażu elementów, opracowuje i kompletuje dokumentację zdawczo - odbiorczą. Powodowie świadczą również usługi w zakresie serwisu powykonawczo - gwarancyjnego,.

Firma (...) posiada świadectwo podwykonawcy Urzędu Dozoru Technicznego, co daje możliwość wykonywania badań w zakresie metody ultradźwiękowej i magnetyczno - proszkowej przy naprawach oraz modernizacji urządzeń, podlegających dozorowi technicznemu.

Działalność firmy powodów koncentruje się w obszarze serwisu walczaków obrotowych oraz maszyn papierniczych. Firma specjalizuje się gównie w badaniach nieniszczących ich elementów składowych. Przeprowadzane są również badania wałów maszyn wirnikowych, tj. wentylatorów, pomp, kruszarek. W odniesieniu do pozostałych obiektów technicznych wykonywane są m.in. badania wałów różnego typu przenośników. W ofercie firmy znajdują się również badania struktury materiału.

Oprócz badań defektoskopowych oraz metalograficznych na specjalne zamówienie powodowie podejmują się również wykonania symulacji komputerowych oraz numerycznego modelowania dowolnych obiektów technicznych.

W zakresie specjalistycznych usług świadczonych od wielu lat powodowie oferują diagnostykę maszyn wirnikowych.

Usługi dynamicznego wyważania kruszarek, wentylatorów i separatorów oraz innych urządzeń obrotowych firma świadczy od 1986 r. W zakresie działań dotyczących walczaków obrotowych powodowie wykonują regenerację bieżni rolek i pierścieni walczaków obrotowych poprzez szlifowanie bez demontażu (w tym podczas normalnego ruchu), audyty i ekspertyzy walczaków obrotowych. Firma (...) wykorzystując specjalistyczne urządzenia realizuje osiowanie wałów sprzęganych z dokładnością umożliwiającą wyznaczenie nastaw korekcyjnych położenia punktów regulacyjnych, do setnych części milimetra, zarówno w przypadku osiowania wałów sprzęganych, jak również wałów przekładni pasowej.

Powodowa firma posiada specjalistyczne oprogramowanie w opracowaniu własnym. Do obróbki wyników pomiarów służy 20 grup algorytmów. Każda grupa algorytmów zawiera od 1 do 9 algorytmów. Firma (...) oferuje również do sprzedaży produkty.

dowód: analiza ekonomiczno-finansowa za lata 2008-2013 firmy powodów, k. 191-196, opinia Stowarzyszenia (...) sporządzona przez A. P. (1) oraz J. S. (1) z dnia 30 września 2019 r., k. 2163 -2168 akt.

Metodologia pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych wykonywana przez powodów oparta została na założeniach ogólnie dostępnych, uzupełniona o elementy wynikające z prac naukowych i badawczych powodów oraz doświadczeń, uwag i spostrzeżeń przy prowadzonych pomiarach, analizach i opracowaniu wyników pomiarów zatrudnionych pracowników w (...) J. Z., M. Ś. (1), a także wykorzystaniu nowoczesnych instrumentów geodezyjnych i dokładniejszych metodach pomiarów geodezyjnych.

dowód: opinia pisemna biegłego R. K. (1), k. 693-699 akt, artykuły naukowe powodów publikowane w Przeglądzie Mechanicznym i w internetowej bazie danych o zawartości polskich czasopism technicznych (...), k. 102-125 akt.

Informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa powodów są chronione przed dostępem osób trzecich. Do informacji objętych tajemnicą handlową należą w szczególności informacje dotyczące najważniejszych algorytmów, do których dostęp zabezpieczony jest poprzez hasło i login, które zna każdy pracownik firmy powodów. Dostęp do plików związanych z realizacją zleceń jest wolny, nie zabezpieczony hasłem.

dowód: zeznania A. B., k. 493 akt, P. K., k. 493-494 akt, przesłuchanie powodów - M. Ś. (1), k. 554-557 akt, J. Z., k. 603 – 607 akt, przesłuchanie pozwanego A. N. (1), k. 615 – 616 akt.

Powodowie corocznie zajmują się projektami inwestycyjno - rozwojowymi związanymi z tworzeniem nowych metod pomiarowych. Za prowadzenie jednego z takich projektów w roku 2009 odpowiedzialny był pozwany A. D.. W momencie odejścia pozwanych z firmy powodów, powodowie odnotowali spadek realizacji usług w zakresie maszyn papierniczych o jedną trzecią.

dowód: zeznania P. K., k. 493-494 akt, R. B., k. 553-554 akt, przesłuchanie powodów - M. Ś. (1), k. 554-557 akt, J. Z., k. 603-607 akt.

Wyniki swoich prac i badań naukowych powodowie rozpowszechniają poprzez publikowanie ich w literaturze i czasopismach branżowych. Artykuły te są dostępne w Internecie.

okoliczności bezsporne, a ponadto: artykuły naukowe powodów publikowane w Przeglądzie Mechanicznym i w internetowej bazie danych o zawartości polskich czasopism technicznych (...), k. 102 - 125 akt.

Pozwani A. D. i A. N. (1) byli pracownikami powodów. Obaj zatrudnieni byli na stanowisku specjalistów do spraw pomiarów i analiz w dziale audytów walczaków obrotowych (dział (...)). Pozwany A. N. (1) dodatkowo pełnił funkcję głównego informatyka w przedsiębiorstwie powodów.

W § 6 „Umowy o pracę i o zakaz konkurencji” z dnia 1 października 2002 r. pozwany A. N. (1) zobowiązał się do przestrzegania zakazu prowadzenia działalności sprzecznej z interesami powodów, a w szczególności do: a) niepodejmowania zatrudnienia w podmiotach prowadzących działalności konkurencyjną wobec powodów na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, b) nieprowadzenia działalności gospodarczej na własny lub cudzy rachunek, jeżeli jest ona konkurencyjna dla powodów, c) niepodejmowania funkcji w organach podmiotów konkurencyjnych dla powodów, a także funkcji doradczych w tych podmiotach, d) nieuczestniczenia w przedsięwzięciach podmiotów konkurencyjnych dla powodów, w szczególności poprzez wnoszenie wkładów, nabywania lub obejmowanie udziałów lub akcji, z wyjątkiem nabywania lub obejmowania w celu lokaty kapitału akcji oferowanych w publicznym obrocie papierami wartościowymi, e) powiadomienia powodów o działalności prowadzonej przez najbliższych członków rodziny pozwanych, jeżeli jest ona konkurencyjna dla powodów, f) nieujawnienia jakichkolwiek informacji dotyczących spraw objętych tajemnicą usługową powodów lub innych poufnych wiadomości związanych z interesami powodów, uzyskanych w okresie wykonywania pracy (§ 6 umowy).

Powyższy zakaz obowiązywał pozwanego A. N. (1) przez czas zatrudnienia w firmie powodów, z wyjątkiem § 6 pkt f, który obowiązywał go także po rozwiązaniu umowy o pracę.

W pkt 6 umowy o pracę z dnia 27 grudnia 2005 r. pozwany A. D., a w pkt 4 umów o pracę z dnia 12 listopada 2007 r. obaj pozwani zobowiązali się do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, w których posiadanie weszli w czasie obowiązywania umów, a których ujawnienie mogłoby narazić powodów na szkody. W momencie ustania stosunku pracy zawartego z powodami pozwani zobowiązali się zwrócić wszelkie posiadane przez siebie dokumenty i materiały związane z działalnością spółki powodów.

dowód: umowa o pracę i zakazie, k. 11-15 akt, przesłuchanie powodów - M. Ś. (1), k. 554 - 557 akt, J. Z., k. 603 - 607 akt.

W trakcie zatrudnienia u powodów pozwani nabyli wysokie specjalistyczne umiejętności związane z techniką obsługi urządzeń pomiarowych. Pozwani przeszli odpowiednie szkolenia, awansując od stanowiska asystenta do spraw pomiarów, poprzez specjalistę do spraw pomiarów, do stanowiska specjalisty do spraw pomiarów i analiz. Pozwani wykonywali usługi świadczone przez spółkę (...) w zakresie pomiarów i analiz stanu walczaków obrotowych, pieców szybowych, maszyn papierniczych oraz konstrukcji stalowych, w tym suwnic i podtorzy.

okoliczności bezsporne, a ponadto: zeznania A. B., k. 493 akt, P. K., k. 493 - 494 akt, R. B., k. 553 - 554 akt, T. Ł., k. 557 - 558 akt, przesłuchanie powodów - M. Ś. (1), k. 554 - 557 akt, J. Z., k. 603 - 607 akt.

W dniu 30 czerwca 2010 r. pozwani A. N. (1) i A. D. wypowiedzieli powodom umowy o pracę. Pozwani ujawnili, że zamierzają prowadzić działalność gospodarczą konkurencyjną dla spółki powodów. W dniu 30 sierpnia 2010 r. powodowie rozwiązali umowy o pracę zawarte z A. N. (1) i A. D., powołując się na regulację art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, jako przyczynę wskazując m.in. podjęcie przez pozwanych działań mających znamiona nieuczciwej konkurencji, nakłanianie do takich działań innych pracowników powodów, niszczenie danych stanowiących własność spółki powodów.

okoliczności bezsporne.

Przed Sądem Rejonowym w Bydgoszczy VII Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych toczyło się postępowanie w sprawie z powództwa A. N. (1) przeciwko J. Z. i M. Ś. (1) (powodom w przedmiotowej sprawie) o przywrócenie do pracy (sygn. akt VII P 751/10) oraz z powództwa A. N. (1) i A. D. przeciwko J. Z. i M. Ś. (1) o przywrócenie do pracy (sygn. akt VII P 750/10). Prawomocnym wyrokiem z dnia 24 września 2012 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił powództwa powodów (pozwanych w przedmiotowej sprawie) o przywrócenie do pracy (sygn. akt VI Pa 167/12).

dowód: protokół posiedzenia sądu, k. 16 - 21, 25 - 41.

Obecnie pozwani są wspólnikami spółki prowadzącej działalność pod nazwą (...) (...) w B.. Obok pozwanych wspólnikami tej spółki są R. P. i A. K. - byli pracownicy powodowego przedsiębiorstwa, którzy zrezygnowali z pracy w spółce powodów od dni 31 maja 2010 r.

okoliczności bezsporne, a ponadto: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, k. 98-100 akt, aneks nr (...), k. 101 akt, zeznania P. J., k. 558-559 akt, przesłuchanie powodów - M. Ś. (1), k. 554-557 akt, J. Z., k. 603-607 akt.

Przedmiotem działalności pozwanej spółki są głównie pomiary, które dotyczą: precyzyjnego pomiaru odległości liniowych, których określenie metodami tradycyjnymi jest niemożliwe, wyznaczenie odchyłek od równoległości lub prostopadłości wybranych elementów konstrukcji, określenie kąta pochylenia poszczególnych elementów względem siebie lub osi konstrukcji, pomiary geometrii podtorzy suwnicy jak i geometrii poszczególnych jego elementów. Pozwani dokonują pomiarów w dwóch płaszczyznach poziomej oraz pionowej z dokładnościami rzędu 0,1 mm.

W zakresie maszyn papierniczych pozwani oferują inspekcje oraz regulacje dokonywane na ich podstawie, wszystkich sekcji maszyny papierniczej. Pozwani oferują kompleksową obsługę pomiarową przy budowie lub modernizacji maszyn papierniczych. Firma pozwanych dzięki własnym wyspecjalizowanym rozwiązaniom w zakresie metod pomiarowych oraz oprzyrządowania, oferuje działania szybsze i dokładniejsze w porównaniu do konkurencji geodezyjnej. Usługi pomiarowe świadczone przez pozwanych obejmują: wytyczanie osi głównej maszyny, pozycjonowanie płyt fundamentowych, pozycjonowanie poszczególnych części maszyny, pozycjonowanie różnego rodzaju urządzeń peryferyjnych.

W zakresie pieców M. pozwani dzięki wyspecjalizowanym rozwiązaniom w zakresie metod pomiarowych oraz oprzyrządowania, oferują właściwe wyznaczenie osi filarów, ewentualnych osi pomiędzy filarowych oraz naniesienie znaczników właściwych wysokości wewnątrz pieca.

Pozwani oferują także dokonanie pomiarów objętości składowisk w zakładach produkujących lub przetwarzających materiały sypkie.

Pozwani przyjmują zlecenia na pomiary wyłącznie walczaków dwupodporowych na postoju. Wszystkie pomiary w takich zleceniach mogą wykonać posiadanym sprzętem.

dowód: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, k. 98-100 akt, aneks nr (...), k. 101 akt, opinia Stowarzyszenia (...) sporządzona przez biegłych A. P. (1) oraz J. S. (1) z dnia 30 września 2019 r., k. 2169 – 2171 akt.

Poprzez ogólnodostępną literaturę branżową, elementy programu nauczania na studiach wyższych, analizę prac doktorskich, rozprawy habilitacyjne oraz opracowania zawarte w literaturze krajowej i zagranicznej, można opracować metody oraz algorytmy obliczeń pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych.

Wiedzę potrzebną do realizacji prac pozwani mogli uzyskać również poprzez samodzielne studiowanie literatury tematycznej, na kursach podyplomowych na uczelniach zajmujących się tematyką pomiarów kształtu i powierzchni.

dowód: opinia pisemna biegłego R. K. (1), k. 693-699 akt, opinia Stowarzyszenia (...) sporządzona przez biegłych A. P. (1) oraz J. S. (1) z dnia 30 września 2019 r., k. 2174 – 2176 akt.

Pozwani nie mają dostępu do pracy doktorskiej powoda M. Ś. (1). Praca ta została utajniona po momencie obrony , choć nie wskazano na jakiej podstawie to uczyniono a podlegała publicznej , jawnej obronie.

okoliczność bezsporna.

Do wspólnego zakresu działalności powodów i pozwanych należą pomiary liniowe maszyn i urządzeń podczas ich wyłączenia z ruchu, pomiary metodami badań nieniszczących: a) ultradźwiękowe ((...)), b) magnetyczno - proszkowe (MT). Poza zakresem działalności pozwanych są prowadzone przez powodów pomiary walczaków obrotowych wielopodporowych w czasie ich ruchu roboczego. Duże podobieństwo odnośnie tematyki i zakresu posiadają prace dotyczące pomiarów geometrycznych walczaka dwupodporowego. Metody pomiarowe stosowane przez pozwanych ( chociaż bazujące na technologii stosowanej przez powodów ) nie są oparte na unikatowej wiedzy wynikającej z prac badawczych prowadzonych przez powodów, lecz na możliwościach pomiarowych zakupionego przez pozwanych sprzętu pomiarowego i kompatybilnego ze sprzętem oprogramowania typu (...).

dowód: opinia Stowarzyszenia (...) sporządzona przez biegłych A. P. (1) oraz J. S. (1) z dnia 30 września 2019 r., k. 2173 - 2177 akt.

Pismem z dnia 9 sierpnia 2010 r. pełnomocnik powodów wezwał pozwanego A. N. (1) do zaprzestania prowadzenia działalności konkurencyjnej względem powodowej firmy.

dowód: wezwanie, k. 126-127 akt.

Stan faktyczny w sprawie ustalono na podstawie zaoferowanych przez strony powołanych wyżej dokumentów, zwłaszcza, że żadna ze stron nie wnosiła zastrzeżeń co do ich autentyczności, a ponadto w oparciu o zeznania świadków : A. B., P. K., R. B., T. Ł., P. J. oraz zeznania stron, którym Sąd dał wiarę w zakresie w jakim ich zeznania były zgodne z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym. Nadto, Sąd uwzględnił opinię Stowarzyszenia (...) sporządzoną przez biegłych A. P. (1) oraz J. S. (1), dodatkowo uzupełnioną, w której biegli odnieśli się do zastrzeżeń stron.

Sąd , postanowieniem z dnia 10 maja 2019 r. , oddalił wnioski dowodowe pozwanych zawarte w piśmie z 7 marca 2019 r. dotyczące złożenia przez wskazane w tym piśmie podmioty wykazu prac świadczonych przez powodów na rzecz owych przedsiębiorstw , jak też o wydanie opinii przez Wydział Geodezji Górniczej i (...) w K.. Wniosek ten był niewątpliwie spóźniony w rozumieniu ówcześnie obowiązującego art. 217 § 2 kpc oraz art. 207 § 6 kpc a ponadto powodowie deklarowali , iż są gotowi udostępnić biegłemu stosowną dokumentację. Należy także wskazać , iż jednym z głównych powodów uchylenia zaskarżonego wyroku było wydanie opinii przez biegłego geodetę , w sytuacji gdy do wydania opinii niezbędna była wiedza z zakresu budowy maszyn a nie tylko z zakresu geodezji. Spóźnione niewątpliwie były także wnioski dowodowe powodów zawarte w piśmie z 24 kwietnia 2019 r. Powodowie przedkładając owe dokumenty uczynili to po blisko 3 miesiące po złożeniu pisma z 25 stycznia 2019 r. , w którym podtrzymywali i precyzowali swoje wnioski i twierdzenia. Wniosek dowodowy był zatem w oczywisty sposób spóźniony. Ponadto powodowie w żaden sposób nie uprawdopodobnili aby zostały spełnione przesłanki wynikające z art. 217 § 2 kpc oraz art. 207 § 6 kpc , które pozwalałyby na dopuszczenie spóźnionych dowodów. Z brzmienia zaś art. 207 § 6 kpc oraz art. 217 § 2 kpc jednoznacznie wynika , iż to strona powinna uprawdopodobnić , iż dowodów nie zgłosiła we właściwym czasie bez swej winy lub wykazać , iż zachodzą pozostałe okoliczności wskazane w wyżej wskazanych przepisach. Powodowie zaś w ogóle nie wskazali z jakich przyczyn składają kolejne wnioski dowodowe. Z tego też względu , w postanowieniu z 14 czerwca 2019 r. zastrzeżono , iż opinia ma być wydana z wyłączeniem dokumentów dołączonych do pisma powodów z 24 kwietnia 2019 r. oraz z dnia 30 maja 2019 r. ( co do których w ogóle nie złożono wniosku dowodowego ).

Po sporządzeniu opinii przez Stowarzyszenie (...) , powodowie ponowili w piśmie z 4 lutego 2020 r. , wniosek dowodowy dotyczący biegłego z dziedziny mechaniki i budowy maszyn. Sąd oddalił ten wniosek na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 kpc jako zmierzający do przedłużenia postepowania , gdyż zdaniem sądu zebrany został wystarczający materiał dowodowy do rozstrzygnięcia sprawy a dalsze sporządzanie opinii zmierzałoby jedynie do przedłużenia postepowania , o czym mowa będzie szerzej w dalszej części uzasadnienia. Sąd oddalił także , jako zmierzający do przedłużenia postępowania a także nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 kpc ) , dowód z opinii biegłego z dziedziny rachunkowości na okoliczność ustalenia wysokości szkody poniesionej przez powodów , co do którego wniosek został złożony w piśmie z dnia 5 października 2018 r. gdyż powództwo zostało oddalone z przyczyn wskazanych w dalszej części uzasadnienia , a zatem zbędne i przedłużające postepowanie byłoby ustalanie wysokości szkody powodów. Skoro przesądzone zostało, że zachowanie pozwanych nie mogło zostać zakwalifikowane jako czyn nieuczciwej konkurencji, bezprzedmiotowym było prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność ustalenia wysokości szkody powodów.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do postawionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia dochodzonego roszczenia, Sąd zważył, że nie jest on zasadny. Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji przedawniają się z upływem lat trzech, przy czym początek ich biegu przedawnienia jest wyznaczany treścią przepisu art. 442 ¹ kc. Przedawnienie rozpoczyna zatem swój bieg od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Jakkolwiek wspólnicy pozwanej spółki - (...) i K. zrezygnowali z pracy w powodowej spółce z dniem 31 maja 2010 r., zaś pozwani - N. i D. złożyli powodom wypowiedzenia z końcem czerwca 2010 r., to jednak powodowie - jak konsekwentnie twierdzili, dopiero w sierpniu 2010 r. powzięli wiedzę (a nie jedynie podejrzenia) odnośnie działań pozwanej spółki i pozwanych D. i N. i podjęli decyzję o rozwiązaniu z nimi stosunku pracy. Słuszne zatem, w ocenie Sądu, jest stanowisko powodów co do tego, że ich powództwo nie jest przedawnione. Przedmiotowy pozew wpłynął bowiem do sądu w dniu 28 czerwca 2013 r., a zatem w tej dacie nie upłynął jeszcze trzyletni okres przedawnienia (liczony od sierpnia 2010 r.).

Odnosząc się natomiast do żądania powodów nakazania stronie pozwanej zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji polegających na wykorzystywaniu przez nią technologii pomiarów i analiz stanu walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M.’a, suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych objętej tajemnicą przedsiębiorstwa powodów, stosowanej przez powodów do dnia 10 sierpnia 2010 r., Sąd zważył, że brak jest na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego podstaw do uznania, że pozwani w ramach swojej działalności gospodarczej wykorzystują tajemnicę przedsiębiorstwa powodów.

Poza sporem w sprawie niniejszej pozostaje fakt, że pozwani A. N. (1) i A. D. przez około siedem lat byli pracownikami merytorycznymi powodowej firmy, uczestniczącymi w realizacji usług pomiarowych wykonywanych przez firmę (...). W trakcie zatrudnienia u powodów pozwani nabyli wysokie specjalistyczne umiejętności związane z techniką obsługi urządzeń pomiarowych. Pozwani przeszli odpowiednie szkolenia w firmie powodów, awansując od asystenta do spraw pomiarów do specjalisty do spraw pomiarów i analiz. Pozwani wykonywali tam pomiary i analizy stanu walczaków obrotowych, pieców szybowych, maszyn papierniczych oraz konstrukcji stalowych, w tym suwnic i podtorzy. Pozwany A. D. dodatkowo, choć temu zaprzeczył, w roku 2009 zajmował się prowadzeniem projektu związanego z tworzeniem nowych metod pomiarowych ( dowód: zeznania R. B., k. 553-554 akt, przesłuchanie powodów - M. Ś. (1), k. 554-557 akt, J. Z., k. 603-607 akt).

Udział pozwanych w funkcjonowaniu firmy powodów nie budził zatem żadnych wątpliwości Sądu. Pozwani niewątpliwie w czasie trwania stosunku pracy u powodów zapoznali się z problematyką rozwoju technik pomiarowych w maszynach papierniczych i, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, byli pracownikami zaufanymi powodów, uczestniczyli w spotkaniach firmowych przeznaczonych dla ścisłego grona. Okoliczności te, a w szczególności fakt, że pozwany A. N. (1) dodatkowo pełnił funkcję głównego informatyka w przedsiębiorstwie powodów, nie pozwalają jednak, w ocenie Sądu, na wyprowadzenie wniosku, że strona pozwana - już w ramach prowadzenia własnej działalności gospodarczej - wykorzystała tajemnicę przedsiębiorstwa powodów.

Analizując podstawę prawną roszczenia powodów należy, w ocenie Sądu, wskazać, że celem ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest zabezpieczenie istnienia prawidłowej konkurencji oraz nadanie jej charakteru uczciwego, a tym samym wyeliminowanie takich praktyk stosowanych w działalności gospodarczej, które prowadzą do nadużycia konkurencji oraz jej deformacji i zafałszowania. Konkurencję sprowadza się do współzawodnictwa, rywalizacji samodzielnych podmiotów o dostęp do zasobów dóbr materialnych, technologii i wiedzy lub innych wartości mających tę cechę, że występują w ograniczonych ilościach (zasobach). Konkurencja, co należy podkreślić, jest dozwolona i jest czynnikiem pozytywnym, stymulującym rozwój we wszystkich sektorach gospodarki, ale zakazane są takie działania, które naruszają lub zagrażają interesom innego przedsiębiorcy (art. 3 ust. 1 ustawy), przy czym ocenie działań konkurencyjnych pod kątem sprzeczności z dobrymi obyczajami podlega sposób rywalizacji pomiędzy konkurentami. Sposób ten powinien być weryfikowany każdorazowo w okolicznościach konkretnego miejsca i czasu, przy uwzględnieniu zasługujących na aprobatę norm moralnych i etycznych, zwyczajów dochodzenia przez przedsiębiorcę do osiągania korzyści gospodarczych.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. W myśl natomiast ust. 2 powołanego przepisu, czynem nieuczciwej konkurencji jest w szczególności naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa.

Przepis art. 3 ust. 1 ustawy ustanawia granice pomiędzy działaniem dozwolonym w ramach swobody działalności gospodarczej i swobody konkurowania, a działaniami niedozwolonymi. Aby doszło do popełnienia czynu niedozwolonego niezbędne jest kumulatywne spełnienie przesłanek: działanie poddane ocenie musi dotyczyć obrotu gospodarczego, czyn musi być sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami oraz działanie to musi co najmniej zagrażać interesom innego przedsiębiorcy lub klienta (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 1995 r., sygn. akt III CZP 12/95).

W orzecznictwie przyjmuje się, że aby konkretne zachowania zakwalifikować jako czyny nieuczciwej konkurencji muszą być one sprzeczne z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub normami moralnymi. Taka sytuacja wystąpi na przykład, gdy dany pracownik wykorzystując wiedzę zdobytą u poprzedniego pracodawcy, przekaże kontrahentom informacje oczerniające go, wskazujące na niską jakość oferowanych usług czy produktów, bądź też trudną sytuację ekonomiczną (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 6 czerwca 2018 r., I ACa 309/18). Nie każde więc działanie konkurencji w sferze oddziaływania na klientelę może być oceniane jako bezprawne, mimo że z reguły prowadzi do strat w dochodach innego przedsiębiorcy, ale jedynie takie, które narusza określone, ogólnie respektowane normy.

Działanie sprzeczne z prawem ma miejsce, gdy naruszenie określonej normy pozostaje w związku ze stosunkami rynkowymi powstałymi w wyniku podjęcia takich działań - czyn ten ma miejsce w przypadku, gdy dzięki temu naruszeniu dopuszczający się go przedsiębiorca uzyskuje w sposób nieuczciwy korzyści w sferze gospodarczej.

Naruszenie dobrych obyczajów odnosi się z kolei do wartości, jakimi kierować się powinni przedsiębiorcy w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym są to istniejące i akceptowane normy społeczne, w tym gospodarcze, jak i obyczaje, które jeszcze nie są powszechnie w obrocie, ale powinny w ocenie sądu stanowić jego element. Uczciwa konkurencja zgodna z dobrymi obyczajami polega przede wszystkim na zabieganiu o klienta jakością oferty i ceną. Odwołanie się do dobrych obyczajów stanowi przy tym klauzulę generalną, która ma charakter ogólny i w konkretnym przypadku ustalić należy, jaki dobry obyczaj został naruszony (wymaga konkretyzacji). Za naruszające dobre obyczaje czyny uznaje się m. in. pasożytnicze naśladownictwo, czy wykorzystanie cudzej pozycji rynkowej oraz renomy. Naruszeniem dobrych obyczajów może być także przejęcie charakterystycznych elementów wyglądu zewnętrznego produktu szczególnie w sytuacji, gdy kolejny producent ma do wyboru wiele różnych możliwości jego kształtowania. Niewątpliwie przez nawiązywanie do oferty konkurenta, przedsiębiorca szybciej uzyskuje korzystną pozycję na rynku, bez mozolnego budowania własnej i bez ponoszenia znaczących nakładów na reklamę i promocję towarów czy usług. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami należy uznać również wprowadzanie do obrotu wyrobu rodzajowo tożsamego z istniejącym na rynku jedynym tego rodzaju wyrobem innego producenta, jeżeli przyciągniecie uwagi klientów nastąpiło w wyniku podobieństwa opakowań wywołującego pozytywne skojarzenia z utrwalonym w świadomości klientów wizerunkiem wyrobu wcześniej wprowadzanego.

W ocenie Sądu, przyjęta przez powodów ocena zachowania pozwanych, nie znajduje oparcia w zebranych dowodach. Twierdzenia powodów, iż dotychczasowe działania pozwanych świadczą o tym, że ich działalność gospodarcza nie opiera się na ich własnej pracy, wiedzy i osiągnięciach, lecz na bezprawnym przejmowaniu bądź kopiowaniu oryginalnej technologii opracowanej przez powodów, nie mogą zostać uwzględnione w przedmiotowym stanie faktycznym.

Konstruując roszczenia o zaniechanie oparte na bezprawnym wykorzystaniu tajemnic przedsiębiorstwa powodów (art. 18 ust. 1 pkt. 1 powołanej ustawy) powodowie twierdzą, że pozwani dopuścili się przeciwko nim czynów nieuczciwej konkurencji zakazanych normą art. 11 ustawy, zgodnie z którym czynem nieuczciwej konkurencji jest wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.

Legalną definicję pojęcia „tajemnicy przedsiębiorstwa” zawiera natomiast art. 11 ust. 4 w/w ustawy wskazując, że przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Ustawodawca pozostawił uznaniu przedsiębiorcy ocenę, czy z uwagi na charakter informacji podejmie on działania w celu zachowania ich w poufności. W rezultacie tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi poufna informacja posiadająca wartość gospodarczą, a w szczególności informacja techniczna, technologiczna lub organizacyjna. Tajemnicę przedsiębiorstwa należy przy tym odróżnić od specjalistycznej wiedzy, chociaż granica pomiędzy taką wiedzą dostępną określonemu kręgowi osób a tajemnicą jest nieostra (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2003 r., sygn. akt IV CKN 211/01).

Tajemnicę przedsiębiorcy stanowią informacje znane jedynie określonemu kręgowi osób i związane z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich poufności. Informacja staje się "tajemnicą", kiedy przedsiębiorca przejawi wolę zachowania jej jako niepoznawalnej dla osób trzecich. Utrzymanie danych informacji jako tajemnicy wymaga więc podjęcia przez przedsiębiorcę działań zmierzających do wyeliminowania możliwości dotarcia do nich przez osoby trzecie w normalnym toku zdarzeń, bez konieczności podejmowania szczególnych starań. Wśród tych działań wymienia się konieczność poinformowania pracownika o poufnym charakterze wiedzy, techniki, urządzenia. Informacja staje się "tajemnicą", kiedy przedsiębiorca przejawia wolę zachowania jej jako niepoznawalnej dla osób trzecich. Nie traci swojego charakteru przez to, że wie o niej pewne ograniczone grono osób zobowiązanych do dyskrecji (np. pracownicy przedsiębiorstwa). Nie mogą stanowić tajemnicy przedsiębiorstwa takie informacje, które osoba zainteresowana może uzyskać w zwykłej i dozwolonej drodze (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 października 2019 r., I AGa 41/19). Na tajemnicę przedsiębiorcy składają się dwa elementy: materialny - sprowadzający się do posiadania przez informację określonej wartości dla przedsiębiorcy oraz formalny - wola utajnienia danych informacji.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że nie wystarczy samo przekonanie podmiotu dysponującego informacją o działalności przedsiębiorcy, że posiadane przez niego dane mają charakter poufny. Poufność danych musi być wyraźnie lub w sposób dorozumiany zamanifestowana przez samego przedsiębiorcę. To na nim spoczywa w razie sporu ciężar wykazania, że określone dane stanowiły tajemnicę przedsiębiorcy. Ponadto musi zostać spełniona przesłanka materialna, tzn. aby określone informacje mogły zostać objęte tajemnicą przedsiębiorcy muszą ze swojej istoty dotyczyć kwestii, których ujawnianie obiektywnie mogłoby negatywnie wpłynąć na sytuację przedsiębiorcy (informacje takie muszą mieć choćby minimalną wartość) z wyłączeniem informacji, których upublicznienie wynika np. z przepisów prawa.

Ponadto zgodnie z art. 11 ust. 1 w/w ustawy czynem nieuczciwej konkurencji godzącym w prawo podmiotowe do tajemnicy przedsiębiorstwa jest "przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji (...) albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej". Ujawnienie sprowadza się do publicznego zakomunikowania tajemnicy przedsiębiorstwa osobom trzecim w sposób prowadzący do ustania stanu poufności, co jest synonimem rozpowszechnienia tajemnicy przedsiębiorstwa. Naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa będzie również wykorzystanie informacji we własnym przedsiębiorstwie naruszyciela, czyli zastosowanie informacji w celu osiągnięcia zysku. Zakres działań objętych art. 11 ustawy pokrywa wszystkie postacie naruszenia chronionej informacji. Innymi słowy naruszenie prawa podmiotowego do tajemnicy przedsiębiorstwa polega nie tylko na przekazaniu (ujawnieniu) nielegalnie zdobytej informacji, ale także na nabyciu takiej informacji albo na jej wykorzystaniu w działalności gospodarczej bez podstawy prawnej. Przepis ten wymaga nadto, aby wskazane wyżej działania zagrażały interesowi przedsiębiorcy lub naruszały ten interes. Pojęcie interesu należy zawęzić do interesu majątkowego. Ustalenie naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa nie jest uzależnione od winy sprawcy, lecz od stwierdzenia bezprawności działania naruszyciela, tj. od jego sprzeczności z prawem lub dobrymi obyczajami.

W ocenie Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że pozwani bezprawnie wykorzystali poufne informacje dotyczące stosowanej przez powodów technologii pomiarów i analiz stanu walczaków obrotowych, maszyn papierniczych, pieców M.’a, suwnic i podtorzy oraz konstrukcji stalowych.

Jak wynika z zeznań świadków, informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa powodów były chronione faktycznie jedynie przed dostępem osób trzecich. O ile bowiem do informacji objętych tajemnicą handlową w przedsiębiorstwie powodów należały te dotyczące najważniejszych algorytmów, to dostęp do nich poprzez hasło i login miał każdy pracownik firmy (...). Z kolei dostęp do plików związanych z realizacją zleceń był wolny, nie zabezpieczony hasłem (dowód: zeznania A. B., k. 493 akt, P. K., k. 493-494 akt, pozwanego A. N. (1), k. 615-616 akt).

Sąd zważył, że w trakcie przedmiotowego procesu powodowie konsekwentnie odwoływali się do przebiegu postępowań pracowniczych z udziałem pozwanych A. N. (1) i A. D. w sprawach o sygnaturach akt VII P 751/10 i VII P 750/10. Tymczasem wynik owych postępowań, z uwagi na przedmiot sporu (roszczenie o przywrócenie do pracy), nie ma, w ocenie Sądu, wpływu na przedmiotowe postępowanie. Fakt, że pozwani odeszli z firmy powodów i podjęli działalność gospodarczą konkurencyjną w stosunku do działalności prowadzonej przez powodów, nie może ponadto świadczyć automatycznie o popełnieniu przez pozwanych czynów nieuczciwej konkurencji i uzasadniać żądania pozwu.

W ocenie Sądu, powodowie w trakcie przedmiotowego procesu nie wykazali w żaden sposób, aby pozwani przywłaszczyli cudzą własność intelektualną, a następnie, aby z tak pozyskanej wiedzy w sposób bezprawny korzystali, godząc jednocześnie w interes powodów.

Istotnie, metodologia pomiarów maszyn papierniczych, pieców M.’a i walczaków (pieców) obrotowych wykorzystywana obecnie przez pozwanych w ich działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki (...) (...) w B., bazuje na technologii stosowanej przez powodów. Pomiary maszyn papierniczych, pieców M.’a i walczaków (pieców) obrotowych wykonywane przez pozwanych realizowane są z wykorzystaniem wiedzy, pomiarów i doświadczeń nabytych przez nich w czasie pracy w (...) J. Z., M. Ś. (1). Jak wynika jednakże z opinii Stowarzyszenia (...) sporządzonej przez biegłych - A. P. (1) oraz J. S. (1), wiedzę potrzebną do realizacji przez firmę (...) pozwani, mający wyższe techniczne wykształcenie, mogli uzyskać także poprzez samodzielne studiowanie literatury tematycznej, w ramach kursów podyplomowych na uczelniach zajmujących się tematyką pomiarów kształtu i powierzchni. Biegli podkreślili, że pozwani metodą dalszego kształcenia się poprzez studiowanie publikacji technicznych oraz instrukcji zakupionego sprzętu pomiarowego i oprogramowania (...) kompatybilnego z zakupionym sprzętem, znacznie pogłębili swoją wiedzę w zakresie pomiarów. Nie można wykluczyć, że podobny stan wiedzy potrzebny do realizacji świadczonych usług, wyspecyfikowanych w aktach przedmiotowej sprawy, pozwani zdobyliby całkowicie samodzielnie na podstawie ogólnie dostępnych materiałów badawczych, wiedzy nabytej podczas studiów i dalszej nauki. Biegli podkreślili, że do realizacji prac świadczonych przez pozwanych nie jest potrzebna unikalna wiedza, którą posiedli powodowie w wyniku przeprowadzonych przez siebie prac naukowych i badawczych (dowód: opinia (...) sporządzona przez A. P. (1) i J. S. (1), k. 2174 - 2176 akt).

Podobne wnioski płyną z ustaleń biegłego R. K. (1), który stwierdził, że metody oraz algorytmy obliczeń pomiarów maszyn papierniczych, pieców M.’a i walczaków (pieców) obrotowych można opracować poprzez ogólnodostępną literaturę branżową, elementy programu nauczania na studiach wyższych, analizę prac doktorskich, rozprawy habilitacyjne oraz opracowania zawarte w literaturze krajowej i zagranicznej. Metodologia pomiarów maszyn papierniczych, pieców M.’a i walczaków (pieców) obrotowych wykonywana przez powodów oparta została bowiem na założeniach ogólnie dostępnych, uzupełniona o elementy wynikające z prac naukowych i badawczych powodów (publikowanych zresztą przez samych pozwanych w artykułach naukowych i w internetowej bazie danych o zawartości polskich czasopism technicznych (...), dowód: k. 102-125 akt) oraz doświadczeń, uwag i spostrzeżeń przy prowadzonych pomiarach, analizach i opracowaniu wyników pomiarów zatrudnionych pracowników w (...) J. Z., M. Ś. (1), a także wykorzystaniu nowoczesnych instrumentów geodezyjnych i dokładniejszych metod pomiarów geodezyjnych ( dowód: opinia pisemna biegłego R. K. (1), k. 693-699 akt).

Metodologia pomiarów maszyn papierniczych, pieców M.’a i walczaków obrotowych wykorzystywana przez powodów, funkcjonująca - jak wynika z analizy akt - w ogólnie dostępnej przestrzeni publicznej, nie jest zastrzeżona ani chroniona świadectwem ochronnym (patentem), czy prawami autorskimi na rzecz powodów. Brak jest zatem, w ocenie Sądu, podstaw prawnych, do zakazania jej wykorzystywania przy wykonywaniu prac w zakresie pomiarów maszyn papierniczych, pieców M.’a i walczaków obrotowych przez inne niż powodowie - podmioty. Zaznaczyć przy tym trzeba, że jeśli chodzi o unikalną, zdaniem powodów, wiedzę dotyczącą walczaków obrotowych opisanych w pracy doktorskiej powoda M. Ś. (1), to pozwani nie mogli jej pozyskać bezpośrednio z wymienionej pracy, ponieważ nie mają do niej dostępu. Fakt ten potwierdzili zresztą sami powodowie, którzy podali, że praca została utajniona od momentu jej obrony. Powód M. Ś. (1) udostępnił zaś biegłym podczas ich wizytacji w firmie (...) jedynie spis jej treści. Biegli zapoznali się zaś jedynie z informacją na temat pracy doktorskiej dostępną w systemie informacji naukowej (zob. pismo biegłych do powodów z dnia 25 sierpnia 2019 r., k. 2271 akt, opinia (...) sporządzona przez A. P. (1) i J. S. (1), k. 2175 akt).

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika ponadto, aby pozwani w sposób bezprawny namawiali klientów powodów do zaprzestania korzystania z oferty firmy (...). Świadek P. J. podał, że jakkolwiek pozwana spółka sama zgłosiła się do niego z prezentacją handlową, to firma (...), w której świadek pracuje naprzemiennie korzysta z oferty powodów i pozwanych, w zależności od oferowanej ceny. Świadek podał przy tym, że pomiędzy rokiem 2010 a 2014 firma powodów nie świadczyła wprawdzie dla (...) Polska usług, gdyż jej oferta była droższa od oferty pozwanych, jednak już w 2014 r. powodowie otrzymali „duże zlecenie przy remoncie maszyny w K.; to było jedno z największych zleceń w ostatnich latach (…)” (k.569). Ubocznie jedynie wypada wskazać, że samo wewnętrzne przekonanie powodów, że pozwani dopuścili się czynów nieuczciwej konkurencji skoro „przejęli” klientów powodów, nie jest wystarczające, a zwłaszcza nie wypełnia normy art. 3 w zw. z art. 11 powołanej ustawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 kwietnia 2008 r., sygn. akt I ACa 1467/07).

Powodowie zarzucili także, że po odejściu pozwanych z ich przedsiębiorstwa, odnotowali spadek realizacji usług w zakresie maszyn papierniczych o jedną trzecią. Tymczasem samo odejście pracowników i wynikający z tego możliwy spadek obrotów należy traktować jako ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które uwzględniać winien każdy przedsiębiorstwa. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być zresztą wiele i nie sposób, w ocenie Sądu, na obecnym etapie ocenić, które z nich miały decydujące znaczenie.

Sama okoliczność, iż na skutek prowadzenia działalności przez pozwanych zmalały przychody powodów, nie daje żadnych podstaw do oceny tej działalności jako nieuczciwej konkurencji. Gdyby mieć na uwadze tylko tę przesłankę, wówczas każde pojawienie się na rynku nowego podmiotu - w sposób naturalny wywołujące spadek obrotów dotychczasowych przedsiębiorców - oznaczałoby nieuczciwą konkurencję. Przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie mogą być wykorzystywane jako narzędzie zmierzające do wyeliminowania potencjalnych konkurentów z rynku. Nie sam fakt zagrożenia lub powstania straty po stronie przedsiębiorcy, lecz sposób realizacji mechanizmu rywalizacji pomiędzy konkurentami, podlegać musi rozważeniu przy ocenianiu działań konkurencyjnych pod kątem sprzeczności z określonymi normami (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 października 2019 r., I AGa 41/19).

W ocenie Sądu, kwestia „przejmowania pracowników i klientów” wiąże się immanentnie z obrotem profesjonalnym. Zarówno zmiany kadrowe wewnątrz struktur organizacyjnych przedsiębiorstw, jak i zmiany kontrahentów wynikają z różnych czynników (np. sytuacji rynkowej, warunków finansowych, środowiskowych). Zresztą decyzje w zakresie zmian we wskazanym przedmiocie nie są szkodliwe. Można nawet stwierdzić, że wywołują one zjawiska korzystne dla rynku (np. zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, które dążą do poprawienia własnej pozycji rynkowej w celu przyciągnięcia wykwalifikowanych pracowników oraz istotnych kontrahentów). Wskazane sytuacje wpływają także korzystnie na różne sektory gospodarki. Problem natomiast pojawia się wówczas, gdy przejmowanie pracowników i klientów jest nieuczciwe, czyli odbywa się przy wykorzystaniu nieuczciwych praktyk. Przejawem takiego nieuczciwego działania jest nakłanianie osób świadczących na rzecz przedsiębiorcy pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego do niewykonania lub nienależytego wykonania umowy w określonym celu, którym jest przysporzenie korzyści sobie lub osobom trzecim albo szkodzenie przedsiębiorcy. Czynem nieuczciwym jest także nakłanianie klientów oraz innych osób do niewykonania lub nienależytego wykonania, a także rozwiązania umowy.

Oferowanie korzystnych warunków i poszukiwanie lepszych ofert oraz zachęcanie do podjęcia współpracy nie jest per se nieuczciwe, bowiem dopiero okoliczności towarzyszące takim działaniom mogą przesądzić o takiej ocenie. Przykładem nieuczciwości będzie odejście od przedsiębiorcy pracownika, który podjął działalność gospodarczą na własny rachunek, kierując swoje oferty do klientów byłego pracodawcy. Jeśli temu działaniu towarzyszy pewien nacisk i zniechęcanie innych osób do dotychczasowego kontrahenta, to można uznać, że został popełniony czyn z art. 12 ust. 2 ustawy. Należy zatem wyraźnie odróżnić uczciwe przejmowanie klientów od nieuczciwego. Uczciwe przejmowanie klientów powinno być wynikiem atrakcyjności własnej oferty. Dlatego też za niedopuszczalne należy uznać zniechęcenie klientów do poprzedniego kontrahenta. Wykorzystanie prawa podmiotowego przedsiębiorcy jest tylko wtedy sprzeczne z dobrym obyczajem, gdy przybiera postać nadużycia prawa. Na płaszczyźnie działań konkurencyjnych o nadużyciu prawa możemy mówić, gdy będzie ono wykonywane przez wprowadzenie w błąd klientów w celu wykorzystania cudzej renomy lub jej dyskredytacji, poprzez stosowanie sprzecznych z prawem nacisków lub zachęt. W przedmiotowej sprawie powodowie nie wykazali jednak powyższych okoliczności.

Odnośnie natomiast zakazu podejmowania zatrudnienia w podmiotach prowadzących działalność konkurencyjną wobec powodów należy podkreślić, że ów zakaz obowiązywał pozwanych jedynie przez czas zatrudnienia w firmie powodów, za wyjątkiem § 6 pkt f dotyczącego nie ujawnienia jakichkolwiek informacji dotyczących spraw objętych tajemnicą usługową powodów lub innych poufnych wiadomości związanych z interesami powodów uzyskanych w okresie wykonywania pracy, a na takie „ujawnianie” powodowie nawet nie wskazywali. Działalność konkurencyjną wobec powodów pozwani podjęli zaś już po rozwiązaniu umowy o pracę z powodami. Samo zaś wykorzystywanie przez pozwanych nabytych u powodów umiejętności praktycznych oraz doświadczenia zawodowego w nowej firmie nie jest zabronione. Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 2007 r., sygn. akt II PK 45//07, okoliczność, że każdy pracownik nie tylko w handlu podczas pracy doskonali i nabywa wiedzę oraz doświadczenie zawodowe nie oznacza jeszcze, że nie może zmienić miejsca pracy, albo rozpocząć prowadzenia działalności konkurencyjnej, zwłaszcza gdy były pracodawca nie zawarł z nim odpowiedniej umowy w tym zakresie. Nie jest to działanie bezprawne. Sam fakt konieczności przestrzegania przez byłego pracownika przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) nie jest równoznaczna z zakazem konkurencji po ustaniu stosunku pracy, o którym mowa w art. 101 ² § 1 k.p.

Ponadto, wykorzystywanie własnych pomysłów czy przymiotów, a także doświadczeń zawodowych lub kontaktów towarzyskich w celu pozyskania klienteli nie przesądza ipso iure o łamaniu klauzul generalnych, których powinien przestrzegać uczciwy kupiec. Wykorzystywanie przez pracownika we własnej działalności gospodarczej informacji, co do których pracodawca nie podjął działań niezbędnych w celu zachowania ich poufności, należy traktować jako wykorzystywanie wiedzy powszechnej, co do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień” (por. Sąd Najwyższy w wyroku z 3 października 2000 r. (I CKN 304/00), czy Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 22 kwietnia 2008 r. I ACa 1467/07. Należy także mieć na uwadze wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 marca 2000 r. I ACa 900/99, gdzie wskazano, iż „w sprawie tej doszło do wykorzystania „generalnej wiedzy, co do której pracodawca nie może zgłaszać ustawowych roszczeń”, „nie mogą być uznane za tajemnicę w rozumieniu ustawowym, lecz za doświadczenie, wiedzę zdobytą w trakcie zatrudnienia, które nie podlegają ochronie na rzecz pracodawcy”.

Sąd zważył, że powodowie złożyli zastrzeżenia w stosunku do opinii sporządzonej przez (...), która była jednym z istotnych elementów postepowania dowodowego. W ocenie Sądu, przedstawione przez powodów w tym zakresie zarzuty nie są uzasadnione merytorycznie. Zauważyć należy, że powodowie w piśmie z dnia 5 października 2018 r. sami wskazali - jako potencjalnego biegłego kompetentnego do sporządzenia opinii w przedmiotowej sprawie - A. P. (1) a opinia została sporządzona zgodnie z zaleceniami Sądu. Powodowie, podważając moc dowodową sporządzonej przez biegłych A. P. i J. S. opinii, zarzucili w szczególności, że nie został zachowany w przedmiotowej sprawie status instytutu naukowego lub naukowo – badawczego.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono rangę i przesłanki dopuszczenia dowodu z opinii instytutu naukowego lub naukowo-badawczego. W szczególności wyjaśniono, że jest to kwalifikowany dowód z opinii biegłego, o randze wyższej w stosunku do zwykłego dowodu opinii biegłego - co m.in. wynika z tego, iż korzysta on z autorytetu naukowego tego instytutu - że jego przeprowadzenie jest celowe jedynie w wyjątkowych sytuacjach, gdy zachodzi konieczność przeprowadzenia skomplikowanych badań laboratoryjnych lub doświadczalnych, gdy konieczne jest wykorzystanie najnowszych wyników badań naukowych, a także wówczas, gdy nie można w inny sposób usunąć istotnych sprzeczności w wydanych w sprawie opiniach biegłych (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1981 r., IV CR 215/81, OSPiKA 1982, z. 7-8, poz. 121, z dnia 28 sierpnia 2008 r., III CSK 98/08, nie publ. i z dnia 21 lipca 2016 r., II CSK 668/15 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2000 r., I CKN 962/98, nie publ. i z dnia 14 grudnia 2011 r., I CSK 115/11, OSNC-ZD 2012, z. C, poz. 61).

Odnosząc się do zarzutów strony powodowej, Sąd w pełni zdaje sobie sprawę z faktu, że instytucja, która na zlecenie Sądu wykonywała opinię w zakresie ustalenia szczegółowego przedmiotu działalności prowadzonej przez powodów oraz przez pozwanych, ustalenia wspólnego zakresu działalności prowadzonej przez powodów i przez pozwanych, ustalenia metod pomiarów maszyn i urządzeń stosowanych przez powodów oraz pozwanych w ramach wspólnego zakresu działalności, różnic w tych metodach, wyjaśnienia czy metody pomiarowe stosowane przez pozwanych oparte są na unikatowej wiedzy wynikającej z prac badawczych prowadzonych przez powodów, ustalenia dostępu do opracowanych przez nich technik pomiarowych, w szczególności w zakresie dotyczącym walczaków obrotowych, tj. Stowarzyszenie (...), nie jest instytutem naukowym lub naukowo – badawczym w rozumieniu art. 290 kpc, nie jest też biegłym (osobą fizyczną) w rozumieniu art. 278 kpc. Zważywszy jednak na rodzaj i charakter opinii, którą należało sporządzić, przy uwzględnieniu zaleceń Sądu Apelacyjnego, istniały bardzo duże trudności ze znalezieniem biegłego, który podjąłby się wykonania takowej opinii, żaden bowiem z instytutów naukowych nie prowadzi działalności związanej stricte z tematyką walczaków obrotowych , w szczególności nie prowadzi jej Instytut (...).

Podkreślenia wymaga fakt, że tradycje rzeczoznawcze (...)u sięgają lat 20 – tych XX wieku. Począwszy od 1964 r. przy Zarządzie Głównym (...) pracuje Komisja Kwalifikacyjna (...), która na podstawie odpowiednich regulaminów nadaje tytuł “rzeczoznawca (...) w kilkudziesięciu specjalnościach, praktycznie we wszystkich dziedzinach mechaniki. Na wniosek tej Komisji specjaliści, legitymujący się bardzo dużym dorobkiem naukowym i zawodowym, otrzymują tytuł “dyplomowany rzeczoznawca (...). Członkom (...), którymi są A. P. (1) i J. S. (1), są stawiane wymogi formalne, muszą oni legitymować się dokumentacją potwierdzającą wykształcenie, poświadczony odpowiedni dorobek zawodowy i naukowy (okoliczności bezsporne).

Wątpliwości Sądu nie budził fakt posiadania przez A. P. (1) i J. S. (1) wystarczającej wiedzy i wymaganego doświadczenia w opiniowanym zakresie, co zostało przez nich należycie udokumentowane. Zwrócić należy też uwagę, iż zarzuty powodów pojawiły się w sprawie dopiero po sporządzeniu przez te osoby opinii, która nie okazała się dla powodów korzystna i to w sytuacji, kiedy na wcześniejszym etapie postępowania kwalifikacje merytoryczne zwłaszcza A. P. (1), nie były kwestionowane. Należy także podkreślić , jak wyżej wskazano , iż dowód z opinii instytutu naukowo-badawczego jest w istocie odmianą dowodu z opinii biegłego a nie odrębnym środkiem dowodowym a inne jednostki organizacyjne, w tym spółki z o.o., nie mające statusu instytutu badawczego mogą wydawać opinię, jeżeli posiadają potrzebne wiadomości specjalne. ( por. postanowienie SN z 6 grudnia 2019 r. , V CSK 206/19 ).

W ocenie Sądu, każda ze stron miała prawo i odpowiedni czas na zapoznanie się z opinią biegłych, a także możliwość zgłoszenia do nich zastrzeżeń, z czego strona powodowa skorzystała. Zastrzeżenia były weryfikowane przez biegłych i – w przekonaniu Sądu – w sposób przekonywujący wyjaśniane (zob. opinia uzupełniająca, k. 2504 akt). W związku z powyższym Sąd nie znalazł podstaw do podważania ostatecznych wniosków płynących z opinii biegłych działających w ramach (...)u.

W konsekwencji Sąd nie uwzględnił wniosku powodów o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego z dziedziny mechaniki i budowy maszyn. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że sami powodowie w piśmie z dnia 20 marca 2020 r. stwierdzili, że „dochodzenie do prawdy w oparciu o dowód z opinii biegłego nie daje szans na dokonanie ustaleń zgodnych z faktami (…)” (k. 2466 akt). Stanowisko powodów jest zatem sprzeczne. Z jednej bowiem strony powodowie domagają się dopuszczenia przez Sąd dowodu z opinii innego (kolejnego) biegłego, z drugiej zaś strony zdają się stać na stanowisku, że i tak żaden biegły nie przyczyni się do rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu. Należy wziąć pod uwagę , iż powodowie – z uwagi na swoją wiedzę naukową i doświadczenie dotyczące właśnie okoliczności będących przedmiotem postępowania – są osobami , których wiedza może przewyższać wiedzę każdego powołanego w sprawie biegłego , tym bardziej , iż dotyczy ona wąskiej i specjalistycznej dziedziny. Trudno zatem byłoby znaleźć biegłego lub innego specjalistę w tej dziedzinie , którego kwalifikacje dorównywałyby powodom. Mogłyby one zostać już z tego powodu podważone przez powodów , tym bardziej , iż do końca nie wiadomo czy powodom chodzi o specjalistę z zakresu mechaniki i budowy maszyn , czy też z zakresu technologii i budowy maszyn ( por. k. 2466 oraz k. 2467 ). Należy przy tym wskazać , że sami powodowie stwierdzili , iż wskazywany wcześniej przez nich dr inż. B. K. posiada wyksztalcenie z zakresu geodezji ( uznane z nieadekwatne do wydania miarodajnej opinii ) , przy czym okazało się , że ten specjalista współpracował wcześniej z powodami ( k. 616 akt ). Wyklucza to także sporządzenie opinii przez (...) w K.. Powodowie nie byli zaś w stanie , kwestionując opinię (...), wskazać jakiegokolwiek innego podmiotu czy osoby , która mogłaby sporządzić opinię w sprawie a są osobami , które z pewnością mają w tej mierze orientację. Sąd , analizując listy biegłych przed dopuszczeniem dowodu , też nie znalazł takiej osoby. Co prawda to do sądu należy wybór biegłego ale mamy do czynienia z sytuacją wyjątkową , dotyczącą bardzo specjalistycznej dziedziny wiedzy technicznej gdzie znalezienie biegłego jest nadzwyczaj trudne. W takiej sytuacji dowód ten w istocie mógłby być uznany za niemożliwy do przeprowadzenia z uwagi na brak podmiotu czy osoby z odpowiednimi kwalifikacjami wymaganymi do wydania opinii a przy tym niepowiązanym w żaden sposób z powodami czy pozwanymi , co jest nader utrudnione biorąc pod uwagę , iż niewielki jest zapewne krąg osób zajmujących się tymi zagadnieniami.

Odnosząc się zaś do wniosku powodów o wyłączenie biegłych należy zważyć , iż sąd podtrzymuje swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu postanowienia z dnia 15 października 2020 r. Po pierwsze wniosek dotyczył obu osób sporządzających opinię a zarzuty złożono tylko w stosunku do jednego z ekspertów , w związku z powyższym z tego powodu podlegał oddaleniu wniosek o wyłączenie A. P. (1). Po drugie , sąd przyznaje rację powodom , iż niemerytoryczne uwagi zawarte w opinii biegłego sądowego pod adresem strony lub jej pełnomocnika mogą oczywiście uzasadniać wątpliwości co do jego bezstronności w sprawie i stanowić podstawę do jego wyłączenia przez sąd. Powodowie powoływali się przy tym wówczas wyłącznie na jednorazową wypowiedź J. S. (1) , mogącą być reakcją na sposób , w który zwracał się do niego jeden z powodów. Opinia nie jest przy tym nacechowana negatywnym stosunkiem do powodów , co uzasadniało oddalenie wniosku o wyłączenie J. S. (1). Samo niezadowolenie strony z wydanej opinii czy też kwestionowanie wysokości wynagrodzenia nie może być podstawą do wyłączenia biegłego. Strona , składając niezasadne wnioski o wyłączenie biegłych , nie może w ten sposób doprowadzić do wyeliminowania z materiału dowodowego niekorzystnej dla siebie opinii. Tej oceny sądu nie zmienia toczące się później postępowanie o ochronę dóbr osobistych przed SO w Gdańsku. Zdaniem Sądu , nie negując rzecz jasna prawa powodów do wytoczenia powództwa , było to działanie mające także uwiarygodnić i wzmocnić argumentację odnośnie wniosku o wyłączenie biegłych , przy czym należy zauważyć , iż w toku tego postępowania ( por. odpis protokołu na k. 2749 i n. ) biegły S. nie wskazywał aby dopuścił się merytorycznych błędów przy wydawaniu opinii i nie przepraszał za ewentualne błędy zawarte w jej treści. Oświadczył także , iż nie chciał reagować na wezwanie przedsądowe , aby nie wyglądało to na uleganie naciskom.

Odnosząc się przy tym do podstawowego zarzutu powodów , iż dowód z opinii (...) nie dotyczył okoliczności wymienionych w wyroku SA w Gdańsku , należy wskazać , że SA wskazał , że przedmiotem pozostawało przede wszystkim wyjaśnienie czy te urządzenia i metody pomiarów, które zostały w piśmie procesowym powodów z dnia 18 lipca 2014 r. wskazane w sposób wystarczająco precyzyjny i umożliwiający identyfikację, mają charakter tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a następnie ustalenie, które z metod pomiarów i urządzeń wskazanych przez powodów, a mających ewentualny charakter tajemnicy przedsiębiorstwa są wykorzystywane przez pozwanych. SA stwierdził przy tym , iż dla wniosku w tym zakresie nie jest przy tym wystarczająca, opinia biegłego geodety R. K. (2), przede wszystkim w związku z wyjaśnieniem biegłego , iż analiza dokumentu z Inspekcji geometryczno - mechanicznej z 17 kwietnia 2012 r. wykonanej przez pozwaną spółkę prowadzi do wniosku, że zawiera ona również metody, które wykraczają poza zakres geodezyjny, których biegły geodeta, jako wykraczających poza jego specjalność, nie analizował. SA podnosił także , iż zasadniczą kwestią przy rozstrzyganiu sporu pozostawać może też szczegółowe ustalenie, na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów, jaki jest przedmiot działalności powodów i pozwanych oraz określenie zakresu działalności dla nich wspólnej, w ramach której mogą być ewentualnie wykorzystywane wskazywane przez powodów urządzenia i metody pomiarów. Podniesiono wskazano , że przy założeniu , że metodologia pomiarów maszyn stosowana przez pozwanych jest oparta na technologii stosowanej przez powodów a jest to metodologia opracowana na założeniach ogólnie dostępnych, uzupełniona o elementy wynikające z prac naukowych i badawczych powodów, nie jest wiadomym jaki jest stopień tego uzupełnienia i czy w istocie nie prowadzi ono do opracowania takiego sposobu realizacji pomiarów, który nie funkcjonuje w przestrzeni publicznej i może być traktowany jako tajemnica przedsiębiorstwa powodów.

Zdaniem Sądu , wbrew twierdzeniom powodów , postanowienie dowodowe z dnia 14 czerwca 2019 r. odpowiada wskazanym wyżej tezom wymienionym przez SA , gdyż opinia miała być sporządzona nie przez geodetę a przez specjalistów ds. budowy , pomiarów , analiz stanu maszyn i miała polegać właśnie na ustaleniu m. in. czy istnieje wspólny zakres działalności prowadzonej przez powodów i pozwanych a w przypadku ustalenia, że istnieje wspólny zakres działalności prowadzonej przez powodów i przez pozwanych – ustalenia jakie metody pomiarów maszyn i urządzeń stosują powodowie oraz pozwani w ramach owego wspólnego zakresu działalności , czy owe metody są tożsame czy też różne a jeśli są różne , to na czym polegają różnice w tych metodach , w przypadku zaś ustalenia , że metody pomiarów maszyn i urządzeń stosowane przez powodów i pozwanych są tożsame – należy wyjaśnić czy metody pomiarowe stosowane przez pozwanych oparte są na unikatowej wiedzy wynikającej z prac badawczych prowadzonych przez powodów czy też metody pomiarowe stosowane przez pozwanych można było opracować na podstawie ogólnie dostępnych materiałów badawczych , publikacji i wiedzy nabytej podczas studiów i dalszej nauki a także w jakim stopniu stosowane przez pozwanych metody pomiarowe oparte są na wiedzy , na której opierają się powodowie oraz ich pracownicy i czy pozwani – bez wcześniejszej pracy w przedsiębiorstwie powodów – mieli możliwość opracowania takich technik pomiarowych jakimi posługują się powodowie.

Opinia (...) , wraz z opinią uzupełniającą , odpowiadają na wskazane wyżej pytania. W szczególności wskazano w niej wyraźnie jaki wspólny zakres działalności powodów i pozwanych. Dokonano analizy ponad 100 raportów prac i jednoznacznie wskazano , że metody pomiarowe stosowane przez pozwanych nie oparte są na unikatowej wiedzy wynikającej z prac badawczych prowadzonych przez powodów. W opinii uzupełniającej ograniczono się przy tym , zgodnie z postanowieniem dowodowym sadu , do wykazu prac , które nie zostały wyłączone przez sąd ( k. 2568-2574 ).

Sąd zważył, że zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd może - w razie potrzeby - zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Sąd nie jest natomiast zobowiązany dopuścić dowód z opinii kolejnego biegłego z tej przyczyny, że dotychczasowa opinia była dla strony niekorzystna (zob.m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z 14 marca 2007 r., sygn. akt I CSK 465/06, OSP 2008, z. 11, poz. 123; z 27 lipca 2010 r., sygn. akt II CSK 119/10, oraz z 20 marca 2014 r., sygn. akt II CSK 296/13, niepublikowane). Podnoszone przez powodów zarzuty nie mogą być, w ocenie Sądu, uznane za wystarczające uzasadnienie dla stwierdzenia konieczności dopuszczenia kolejnego dowodu na podstawie art. 286 k.p.c.

Dopuszczenie dodatkowej opinii kolejnego biegłego byłoby uzasadnione wówczas, gdyby Sąd powziął uzasadnioną wątpliwość co do wartości dowodowej pierwszej opinii. Samo zatem kwestionowanie prawidłowości ustaleń, w szczególności wówczas, gdy biegły w opinii uzupełniającej w sposób rzeczowy odniósł się do podnoszonych przez strony zarzutów, nie może być uznane za uzasadnienie dla dopuszczenia opinii kolejnych na podstawie art. 286 k.p.c. Sąd, kierując się ustaleniami zawartymi w opinii biegłego, dokonuje ich samodzielnej oceny na podstawie kryteriów doświadczenia życiowego, logiki i wiedzy powszechnej, co także dotyczy rzeczowości odniesienia się przez biegłego w opinii uzupełniającej do zarzutów podnoszonych przez strony (uczestników) postępowania. Na tej podstawie do sądu należy ocena tego, czy argumentacja zawarta w opinii jest przekonująca, rzeczowa i rzetelna. Ocena środka dowodowego, jakim jest opinia biegłego, należy zatem wyłącznie do sądu (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z 6 czerwca 2019 r., sygn. akt II CSK 222/19, niepubl. oraz cyt. tam wcześniejsze orzecznictwo). Nie można przy tym zapominać, że konieczność zasięgnięcia opinii biegłego ogranicza samodzielność sądu w zakresie dokonywania ustaleń wymagających wiadomości specjalnych. Do zastosowania jednej z wymienionych możliwości powinno dojść, gdy sporządzona opinia zawiera luki, jest niejasna, nienależycie uzasadniona albo niepoddająca się weryfikacji. W takiej sytuacji zwrot "może" należy interpretować jako powinność sądu, ponieważ nie jest możliwe uzyskanie właściwej wypowiedzi obejmującej wiadomości specjalne w innej drodze (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 2018 r., sygn. akt II CSK 623/17, niepubl.). Powinność ta jednak aktualizuje się we wskazanych sytuacjach, a nie z tej przyczyny, że strona (uczestnik) postępowania kwestionuje sposób czy metodę przyjętą w opinii, w tym np. co do wyceny dokonanej przez biegłego.

Sąd uznał, że opinia Stowarzyszenia miała kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiocie ustalenia przedmiotu działalności prowadzonej przez każdą ze stron, ustalenia wspólnego zakresu tej działalności, ustalenia metod pomiarów maszyn i urządzeń stosowanych przez każdą ze stron, a wreszcie przesądzenia o braku unikatowości wiedzy wynikającej z prac badawczych prowadzonych przez powodów.

Wyniki badań porównawczych doprowadziły biegłych do jednoznacznego wniosku, że metody pomiarowe stosowane przez pozwanych nie są oparte na unikatowej wiedzy wynikającej z prac badawczych prowadzonych przez powodów, lecz na możliwościach pomiarowych zakupionego przez pozwanych sprzętu pomiarowego i kompatybilnego ze sprzętem oprogramowania typu (...). Zarówno A. P. (1) i J. S. (1), jak i poprzednio powołany biegły R. K. (1) jednoznacznie stwierdzili, że wiedzę potrzebną do realizacji prac pozwani mogli uzyskać również poprzez samodzielne studiowanie literatury tematycznej, na kursach podyplomowych na uczelniach zajmujących się tematyką pomiarów kształtu i powierzchni , poprzez ogólnodostępną literaturę branżową, elementy programu nauczania na studiach wyższych, analizę prac doktorskich, rozprawy habilitacyjne oraz opracowania zawarte w literaturze krajowej i zagranicznej, można bowiem, zdaniem biegłych, opracować metody oraz algorytmy obliczeń pomiarów maszyn papierniczych, pieców M. i walczaków (pieców) obrotowych.

W tym kontekście niezasadny jest także podniesiony już w apelacji zarzut naruszenia art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 39 ust. 2 Porozumienia (...) , gdyż powodowie nie wykazali chociażby jakie konkretnie elementy wynikające z ich prac naukowych zostały wykorzystane przy tworzeniu metodologii pomiarów. Wynika to zresztą także z faktu , iż – nie wskazano przy tym na jakiej podstawie prawnej – utajniona została praca doktorska powoda M. Ś. (1) , chociaż ma ona zawierać tylko ściśle teoretyczne rozważania bez znaczenia dla praktyki a była przedmiotem jawnej i publicznej obrony. Pozwani zaś zaprzeczyli aby mieli do niej dostęp.

Należy zatem stwierdzić, że powodowie nie udowodnili pozwanym zarzutów dotyczących ich nieuczciwych działań konkurencyjnych , które zgodnie z art. 3 , art. 10 ust. 1 , art. 11 ust. 1 , art. 12 ust. 1 oraz art. 16 ( niewskazanego w pozwie ) ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji , stanowiłyby podstawę odpowiedzialności pozwanych.

Odnosząc się przy tym do podniesionej przez Sąd Apelacyjny kwestii rozkładu ciężaru dowodu wynikającego z art. 18a uznk , to należy zważyć , że zgodnie z tym przepisem , ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd. W orzecznictwie przy tym utrwalony jest pogląd , że samo zarzucenie pozwanemu w pozwie stosowania mylącego oznaczenia nie może przerzucić ciężaru dowodu na pozwanego ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 października 2017 r. , V ACa 639/16 ). Z art. 18a u.z.n.k. nie wynika , żeby dochodzący roszczeń przewidzianych w art. 18 ust. 1 u.z.n.k. mógł poprzestać w procesie na stwierdzeniu, iż pozwany popełnił czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd. W art. 18a u.z.n.k. ustawodawca przerzucił na pozwanego wyłącznie ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji , ale nie ciężar wykazania, że nie jest przedsiębiorcą, który by podejmował działania związane z wprowadzaniem w błąd ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2019 r. , IV CSK 139/18 ). Powodowie zaś w pozwie tylko ogólnie wskazali na wprowadzanie przez pozwanych w błąd , nie wskazali chociażby od kiedy i na jakiej dokładnie stronie internetowej pozwani mieli zamieszczać błędne informacje zatem nie doszło do przerzucenia ciężaru dowodu zgodnie z art. 18a uznk. Uzasadnia to oddalenie powództwa w całości.

Odnosząc się ponadto do kwestii zarzutu braku legitymacji biernej pozwanych A. D. oraz A. N. (2) , to należy wskazać , że zgodnie z zgodnie art. 22 § 2 ksh , każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31. Art. 31 § 2 ksh zaś stanowi , iż subsydiarna odpowiedzialność wspólnika ( art. 31 § 1 ksh ) nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. W orzecznictwie wyraźnie wskazuje się , że przepis art. 31 § 1 k.s.h. stanowiący o możliwości prowadzenia egzekucji z majątku osobistego dłużnika dopiero wówczas, gdy egzekucja prowadzona z majątku spółki okaże się bezskuteczna, nie zmienia subsydiarnego charakteru tej odpowiedzialności, która powstaje od samego początku, tj. od zaciągnięcia zobowiązania i jest jednocześnie odpowiedzialnością solidarną. Nie budzi wątpliwości, że wspólnik spółki jawnej staje się dłużnikiem wierzyciela tejże spółki już z chwilą zaciągnięcia przez nią zobowiązania czyli, odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za dług spółki powstaje ex lege w stosunku do każdego ze wspólników oddzielnie ( por. wyrok SN z 1 lipca 2020 r. , I UK 416/18 ). Tak więc powództwo w stosunku do pozwanych wspólników pozwanej spółki nie polegało oddaleniu z uwagi na brak ich legitymacji biernej , lecz z uwagi na niewykazanie przez powodów przesłanek odpowiedzialności wszystkich pozwanych wynikających z wskazanych wyżej przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Wobec tego oddaleniu względem wszystkich pozwanych podlegało powództwo w zakresie wszystkich roszczeń powodów , ujętych w pozwie a wymienionych w art. 18 uznk , to jest co do zaniechania niedozwolonych działań ( pkt 1 pozwu ) , usunięcia skutków niedozwolonych działań oraz złożenia oświadczeń o stosownej treści ( pkt 2-6 pozwu ) , naprawienia szkody ( pkt 7-8 pozwu ) oraz zasądzenia stosownych kwot na określony cel społeczny ( pkt 9-11 pozwu ).

O kosztach postępowania Sąd postanowił na podstawie art. 98 kpc , obciążając nimi w całości powodów. Na koszty pozwanych składały się koszty zastępstwa procesowego w wysokości łącznie 16.816,56 zł , na które składają się : wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych za I instancję w wysokości 10.800 zł ( dwukrotność stawki 5.400 zł liczonej od roszczeń pieniężnych , zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ) , wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych za I instancję w wysokości 1.440 zł ( dwukrotność stawki 720 zł liczonej od roszczeń niepieniężnych z zakresu nieuczciwej konkurencji - § 14 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 20 powyższego rozporządzenia ) , jak też wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych za II instancję w wysokości 4.576,50 zł co stanowi 75 % jednokrotnej stawki wynagrodzenia za I instancję ( 6.120 zł - § 10 ust. 1 pkt 2 w/wym rozporządzenia ). Sąd przyznał pełnomocnikowi pozwanych wynagrodzenie za I instancje w wysokości 2-krotności stawki , co jest uzasadnione tym , iż sprawa była dwukrotnie rozpoznawana w I instancji , ma skomplikowany charakter i wymagała w związku z tym dużego nakładu pracy pełnomocnika , biorąc także pod uwagę czas jej trwania. Ponadto pozwani wpłacili 14.000 zł zaliczek na koszty postępowania, tak więc łącznie zasądzeniu na ich rzecz podlega kwota 30.816,50 zł.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych sąd nakazał ponadto pobrać na rzecz Skarbu Państwa od powodów kwotę 1.975 zł tytułem wydatków na biegłych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Odpowiedzialność solidarna powodów z tytułu kosztów jako wspólników spółki cywilnej wynika z art. 864 kc.