Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powód (...) z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanej – (...) w O. kwoty 448 374,79 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie począwszy od dnia 29 maja 2018 r. do dnia zapłaty, a ponadto zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że zawarł w dniu 23 listopada 2015 r. z pozwaną umowę nr (...) (...), zmienioną następnie Aneksem nr (...) z dnia 13 czerwca 2016 r. oraz ugodą z dnia 21 sierpnia 2017 r., na podstawie której pozwana zleciła powodowi jako Generalnemu Wykonawcy, wykonanie zadania inwestycyjnego polegającego na wybudowaniu elektrowni wodnej o mocy uzyskanej 1,6 MW, na działce nr (...), obręb B. ((...)), gmina O., na podstawie dokumentacji dostarczonej przez pozwaną wraz z wykonaniem przebudowy nabrzeża i wykonaniem kanału odpływowego oraz wykonaniem projektów wykonawczych oraz uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie, w zakresie opisanym w umowie i załączniku (...) do umowy, za wynagrodzeniem ryczałtowym w kwocie 27 607 350 zł. Powód podał, że wykonał w terminie w całości opisany wyżej przedmiot umowy, pozwana zaś bez zastrzeżeń odebrała od powoda wykonany przedmiot umowy, co potwierdza protokół końcowy nr 25 z dnia 24 stycznia 2018 r. Powód wyjaśnił, że niniejszym pozwem dochodzi zapłaty kwoty 448 374,79 zł stanowiącej częściowe wynagrodzenie należne powodowi od pozwanej za roboty wykonane przez powoda na podstawie w/w umowy w miesiącu styczniu 2018 r., objęte fakturą VAT nr (...), doręczoną pozwanej w dniu 12 lutego 2018 r. Powód wyjaśnił, że zgodnie z treścią § 10 ust. 3 umowy dostarczył pozwanej za pismem z dnia 9 maja 2018 r. oświadczenia wszystkich podwykonawców realizujących prace objęte fakturą nr (...) o braku zobowiązań powoda wobec podwykonawców. Pismem z dnia 7 marca 2018 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty objętej pozwem, jednak bezskutecznie.

Nakazem zapłaty z dnia 19 lipca 2018 r., sygn. akt VIII GNc 271/18 Sąd uwzględnił roszczenie powoda i orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana w zarzutach zaskarżyła w/w nakaz zapłaty w całości, domagając się jego uchylenia w całości, ograniczenia na podstawie art. 492 § 2 kpc zabezpieczenia przez wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty, oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwany zarzucił, że powództwo jest przedwczesne. Pozwana podniosła, że zaskarżony nakaz zapłaty został wydany z naruszeniem art. 485 § 1 pkt 2 kpc albowiem znajdujący się na fakturze nr (...) podpis K. R. stwierdzał jedynie odbiór faktury a nie jej akceptację. W dalszej kolejności pozwana podniosła, że zapłata powodowi za prace zrealizowane przy udziale podwykonawców uzależniona była od dostarczenia pozwanej, jako inwestorowi, pisemnych oświadczeń wszystkich podwykonawców realizujących zafakturowane prace o uregulowaniu przysługujących im od pozwanej należności lub dowodów zaspokojenia takich wierzytelności (§ 10 ust. 3 umowy). Zdaniem pozwanej, z uwagi na zaniechanie doręczenia pozwanej wskazanego w § 10 ust. 3 umowy oświadczenia podwykonawcy (H. K. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) H. K. (1)), realizującego część zleconych powodowi prac, objętych protokołem końcowym z dnia 24 stycznia 2018 r., termin zapłaty faktury nr (...) z dnia 24 stycznia 2018 r. nie rozpoczął swojego biegu. W związku z nieprzedłożeniem oświadczenia H. K. (1) pozwana powzięła wątpliwość, czy wynagrodzenie przysługujące mu od powoda zostało wypłacone. Pozwana wskazała, że uzyskała od H. K. (1) informację, że powód bezprawnie rozwiązał z nim umowę nr (...)/(...) z dnia 25 stycznia 2016 r., odmawiając zapłaty za część wykonanych przez tego wykonawcę robót.

Powód w odpowiedzi na zarzuty (k.172), w piśmie z dnia 13 września 2018 r., w całości podtrzymał żądanie pozwu. Powód w szczególności podniósł, że nie był zobowiązany do dostarczenia pozwanej oświadczenia(...)o uregulowaniu przez powoda przysługujących H. K. (1) należności, ponieważ nie był on od marca 2017 r. już podwykonawcą powoda w zadaniu inwestycyjnym, a zwłaszcza nie wykonywał robót w styczniu 2018 r., tj. objętych protokołem końcowym. Powód zaprzeczył jednocześnie, aby H. K. (1) przysługiwały względem niego jakiekolwiek roszczenia związane z wykonywaniem robót na przedmiotowym zadaniu inwestycyjnym. Powód podkreślił, że wobec odstąpienia od umowy z H. K. (1) prace zamiast niego wykonywali inni podwykonawcy, których oświadczenia o niezaleganiu przez powoda z zapłatą, powód przedłożył pozwanej w załączniku do pisma z dnia 9 maja 2018 r. Pozwana wiedziała zresztą, że firma (...) nie była już podwykonawcą powoda od marca 2017 r.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2018 r. Sąd skierował strony do mediacji.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 23 listopada 2015 r. strony zawarły umowę nr (...) (...), na mocy której powód, jako Generalny Wykonawca, zobowiązał się do wykonania na rzecz pozwanej (Inwestor), zadania inwestycyjnego polegającego na wybudowaniu elektrowni wodnej o mocy uzyskanej 1,6MW, na działce nr (...), obręb B. ((...)), gmina O. (województwo (...)), na podstawie dokumentacji dostarczonej przez Inwestora, wymienionej w Załączniku nr1 wraz z wykonaniem przebudowy nadbrzeża i wykonaniem kanału odpływowego oraz wykonaniem projektów wykonawczych i dokumentacji powykonawczej we wszystkich branżach w formie papierowej i elektronicznej ( (...)) i koordynowaniem prac i dostaw firmy (...) (...) oraz uzyskaniem na tej podstawie pełnomocnictwa inwestora pozwolenia na użytkowanie i doprowadzeniem do technicznych warunków sprzedaży wyprodukowanej energii elektrycznej, czego potwierdzeniem będzie protokół ze sprawdzenia instalacji elektrycznych wystawiony przez (...). Szczegółowy opis i zakres zleconych powodowi prac określała Dokumentacja stanowiąca załącznik (...) do umowy ( § 1 ust. 1 umowy).

Przedmiotem umowy było również wykonanie przez powoda przebudowy nadbrzeża i wykonanie kanału odpływowego, zgodnie z rysunkiem – Plan zagospodarowania Terenu wersja IV oraz Detal (...), zawarty w Załączniku (...) (§ 1 ust. 2 umowy).

Obowiązki generalnego wykonawcy strony określiły w § 2 umowy, obowiązki inwestora - w § 3 umowy. Terminy realizacji robót określono w § 4 umowy.

W § 7 umowy strony postanowiły, że wszystkie prace wchodzące w zakres umowy powód wykona samodzielnie. Jednocześnie wskazano, że powierzenie obowiązków umownych przez generalnego wykonawcę podwykonawcom wymaga uprzedniej pisemnej zgody inwestora, dotyczącej każdego z podwykonawców osobno oraz zawarcia aneksu do umowy określającego zakres robót, jakie powód będzie wykonywał samodzielnie, a jakie za pomocą podwykonawców.

Strony uzgodniły, że generalnemu wykonawcy za należyte wykonanie całości przedmiotu umowy przysługiwać będzie wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 27 053 850 zł, na które składa się: kwota netto w wysokości 21 995 000 zł oraz podatek VAT w wysokości 5 058 850 zł ( § 9 ust. 1 umowy).

W § 10 ust. 1 umowy postanowiono, że zapłata wynagrodzenia generalnemu wykonawcy będzie dokonywana na podstawie: a) faktur częściowych, wystawianych przez generalnego wykonawcę nie częściej aniżeli raz w miesiącu proporcjonalnie do wykonanych w danym miesiącu robót, b) faktury końcowej wystawionej w terminie 14 dni po podpisaniu przez strony protokołu odbioru końcowego.

Zgodnie z § 10 ust. 3 umowy, w przypadku, gdy część zleconych generalnemu wykonawcy robót wykonywali będą jego podwykonawcy, zapłata wystawionych przez generalnego wykonawcę faktur VAT uzależniona będzie od dostarczenia inwestorowi przez generalnego wykonawcę pisemnych oświadczeń wszystkich podwykonawców realizujących zafakturowane prace o uregulowaniu przysługujących im od generalnego wykonawcy należności albo dowodów zaspokojenia takich wierzytelności.

Inwestor zobowiązał się, że będzie dokonywał zapłaty w terminie 14 dni od daty dostarczenia mu faktury VAT wraz z dokumentami, o których mowa w § 10 ust. 2 i 3 umowy, przelewem na rachunek bankowy generalnego wykonawcy wskazany w treści faktury VAT (§ 10 ust. 4 umowy).

Na mocy Aneksu nr (...) z dnia 13 czerwca 2016 r. do umowy strony w szczególności postanowiły podwyższyć kwotę ryczałtowego wynagrodzenia należnego generalnemu wykonawcy do kwoty 27 398 250 zł brutto. Strony jednocześnie uchyliły dotychczasowy Harmonogram Dyrektywny (stanowiący Załącznik nr 2 do umowy) i w to miejsce wprowadziły nowy Harmonogram Dyrektywny, który stanowić będzie Załącznik nr 2.1 umowy i Aneksu.

dowód: umowa, k. 16-24, Aneks nr (...) z dnia 13 czerwca 2016 r., k. 25-26.

Celem zapewnienia realizacji zadania inwestycyjnego objętego umową stron z dnia 23 listopada 2015 r. o nr (...) (...), powód w dniu 25 stycznia 2016 r. zawarł z H. K. (1), prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) H. K. umowę nr (...), na podstawie której powód zlecił temu podwykonawcy kompleksowe wykonanie następujących robót:

a)  budowa bloku elektrowni,

b)  dostawa, montaż, rozruch wyposażenia elektrowni,

c)  budowa kanału dopływowego od strony Wody Górnej,

d)  budowa kanału dopływowego od strony Wody Dolnej,

e)  budowa przepławki z wyposażeniem,

f)  wykonanie robót związanych z zagospodarowaniem terenu,

g)  wykonanie układu drogowego,

wraz z pracami i świadczeniami towarzyszącymi, nakładami logistyczno-organizacyjnymi, nakładami na roboty przygotowawcze i porządkowe, zabezpieczające, BHP wraz z wywiezieniem i utylizacją odpadów, zabezpieczeniem wykonywanych robót do czasu odbioru, materiałami, wyrobami i urządzeniami własnymi wykonawcy, przy użyciu sprzętu i urządzeń własnych wykonawcy.

okoliczność bezsporna, a ponadto: umowa nr (...) wraz z załącznikami, k. 102-140.

Na wniosek H. K. (1) powód zawarł z nim w dniu 7 lipca 2016 r. Aneks nr (...) do umowy nr (...), na podstawie którego przedłużono termin na przekazanie temu podwykonawcy terenu budowy oraz rozpoczęcie realizacji przedmiotu umowy na dzień 29 kwietnia 2016 r. oraz przedłużono terminy realizacji poszczególnych prac. W Aneksie nr (...) zmieniono również zestawienie rzeczowo-finansowe - zmniejszono wynagrodzenie i przesunięto zakres prac z uwagi na wykonywanie przez pozwanego nowo wprowadzonego elementu – płyty balastowej.

okoliczność bezsporna, a ponadto: Aneks nr (...) do umowy nr (...) wraz z załącznikami, k. 142-154.

H. K. (1) został zgłoszony pozwanej jako podwykonawca. Powód przekazał pozwanej projekt umowy nr (...) oraz projekt Aneksu nr (...).

okoliczność bezsporna, a ponadto: pismo powoda do pozwanej z dnia 22 stycznia 2016 r., k. 101, z dnia 14 lipca 2016 r., k. 141.

W dniu 21 sierpnia 2017 r. strony zawarły ugodę, mocą której powód odwołał (cofnął) oświadczenie woli w przedmiocie odstąpienia od umowy, oświadczenie woli w przedmiocie żądania kary umownej złożone w treści pisma z dnia 2 sierpnia 2017 r., na co pozwany wyraził zgodę oraz oświadczenie woli w przedmiocie żądania od inwestora udzielenia gwarancji zapłaty, złożone w treści pisma z dnia 30 maja 2017 r. Strony zgodnie oświadczyły, że przywracają obowiązywanie umowy z dnia 23 listopada 2015 r. wraz z Aneksem nr (...) i uznają je za obowiązujące wraz ze zmianami wprowadzonymi przedmiotową ugodą.

Mocą ugody strony ustaliły nowe terminy realizacji zadania, termin końcowy ustalono do dnia 14 grudnia 2017 r., a także zwiększyły wysokość ryczałtowego wynagrodzenia należnego wykonawcy do kwoty 27 607 350 zł brutto.

dowód: ugoda, k. 27-29.

Powód wykonał w terminie w całości przedmiot umowy nr (...) (...), który pozwana odebrała bez zastrzeżeń. Stwierdzone podczas wcześniejszych odbiorów usterki zostały przez powoda usunięte.

dowód: protokół końcowy odbioru robót nr 25 z dnia 24 stycznia 2018 r., k. 30-38, zeznania M. B. (1), k. 485v-488, A. K. (1), k. 654v-655, P. G. (1), k. 655, K. R., k. 668.

W oparciu o w/w protokół końcowy powód wystawił na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) z dnia 24 stycznia 2018 r. na kwotę 448 374,79 zł, z terminem płatności – 14 dni od dostarczenia faktury, tytułem wynagrodzenia za roboty wykonane przez powoda w miesiącu styczniu 2018 r. Pozwana otrzymała fakturę w dniu 12 lutego 2018 r. Fakturę w imieniu pozwanej odebrał pełnomocnik zarządu (...) w O. – K. R..

dowód: faktura VAT, k. 39, dowód nadania i odbioru przesyłki, k. 40.

Pismem z dnia 28 marca 2017 r. powód, w oparciu o § 16 ust. 2 pkt a) i b) i art. 635 kc w związku z art. 656 § 1 kc odstąpił od umowy nr (...), z uwagi na zwłokę H. K. (1) w realizacji robót podając, że stan zaawansowania robót wynosił 69 %. Ponadto, powód wezwał tego podwykonawcę do zapłaty kwoty 2 259 460,80 zł tytułem kary umownej w związku z odstąpieniem od umowy. Po złożeniu przedmiotowego oświadczenia H. K. (1) całkowicie zaprzestał wykonywania robót i zszedł z placu budowy na zadaniu inwestycyjnym.

dowód: oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dnia 28 marca 2017 r., k. 224-225, zeznania A. K. (1), k. 654v-655, P. G. (1), k. 655, H. K. (1), k. 668v-669, przedstawiciela powoda - J. J. (1), k. 685.

H. K. (1) od marca 2017 r. nie był już podwykonawcą powoda i od tego czasu nie realizował żadnych robót związanych z przedmiotowym zadaniem inwestycyjnym, w szczególności nie wykonywał na rzecz powoda robót wyszczególnionych w protokole końcowym odbioru robót nr 25 z dnia 24 stycznia 2018 r. i objętych fakturą nr (...) z dnia 24 stycznia 2018 r. Przedstawiciel powoda – J. J. (1) informował o tym pozwaną.

dowód: inwentaryzacja robót wykonanych przez H. K. (1), k.227-245, wykaz prac niezrealizowanych przez H. K. (1), k. 246-250, M. B. (1), k. 485v-488, A. K. (1), k. 654v-655, P. G. (1), k. 655, H. K. (1), k. 668v-669, przedstawiciela powoda – J. J. (1), k. 685.

Roboty, które nie zostały dokończone przez H. K. (1) powód zlecił do wykonania podwykonawcom zastępczym.

dowód: umowa nr (...) wraz z załącznikami oraz Aneksami, k. 251-283, umowa nr (...) wraz z załącznikami, k. 284-299, umowa nr (...) wraz z załącznikami i Aneksem, k. 300-315.

Powód wpłacił na rzecz H. K. (1) łączną kwotę 6 927 368,72 zł netto.

dowód: faktury VAT, k. 329, 332, 334, 336, 343, 346-347, 354, 357, 359, 363, 366-367, 371, potwierdzenie przelewów, k. 330-331, 333, 335, 337-338, 340-341, 344-345, 352-353, 356, 360, 364, 368-369, 372-375, kompensata, k.342, 358, 370, 376, zeznania A. K. (1), k.. 654v.

H. K. (1) nie występował ani do powoda ani do pozwanej o zapłatę wynagrodzenia z tytułu robót wykonywanych na przedmiotowej inwestycji.

dowód: zeznania H. K. (1), k. 668v-669, przedstawiciela powoda – J. J. (1), k. 685.

Powód, wraz z fakturami częściowymi przekazywał pozwanej oświadczenia podwykonawców realizujących zafakturowane w poszczególnych miesiącach prace o uregulowaniu przysługujących im od generalnego wykonawcy należności. Wśród tych oświadczeń nie było oświadczenia pochodzącego od H. K. (1). Pomimo to, pozwana uiszczała na rzecz powoda należne mu wynagrodzenie.

dowód: pisma powoda do pozwanej, k. 316-322, 325-328, wezwanie do zapłaty, k. 323-324, potwierdzenie przelewów, k. 339, 348-351, 355, 361-362, 365, zeznania M. B. (1), k. 485v-488, A. K. (1), k. 654v-655.

Powód wraz z pismem z dnia 9 maja 2018 r. dostarczył pozwanej oświadczenia podwykonawców generalnego wykonawcy, realizujących prace na budowie (...) o dokonaniu przez generalnego wykonawcę rozliczenia końcowego oraz o uregulowaniu przysługujących im od generalnego wykonawcy wszystkich należności z tytułu realizowanych prac. Jednocześnie powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 448 374,79 zł tytułem należności objętej fakturą VAT nr (...). Pozwana odebrała przedmiotowe pismo w dniu 14 maja 2018 r.

W załączonych do pisma z dnia 9 maja 2018 r. oświadczeniach podwykonawców o uregulowaniu należności brak było oświadczenia H. K. (1).

dowód: pismo powoda z dnia 9 maja 2018 r. wraz z załącznikami w postaci oświadczeń podwykonawców, k. 41-54, potwierdzenie odbioru przez pozwaną, k. 55, pismo pozwanej do powoda z dnia 21 maja 2018 r., k. 155, oświadczenia podwykonawców, k. 316-322, zeznania M. B. (1), k. 485v-488, A. K. (1), k. 654v-655.

W piśmie z dnia 28 maja 2018 r. pozwana, powołując się na zapis § 10 ust. 3 umowy z dnia 23 listopada 2015 r., uznała żądanie przez powoda zapłaty kwoty 448 374,79 zł, za przedwczesne. Pozwana zarzuciła powodowi, że ten nie dostarczył jej pisemnych oświadczeń pochodzących od wszystkich podwykonawców realizujących zafakturowane prace (w szczególności pochodzącego od H. K. (1)) o uregulowaniu przysługujących im od generalnego wykonawcy należności albo dowodów zaspokojenia takich wierzytelności.

dowód: pismo pozwanej do powoda z dnia 28 maja 2018 r. wraz z dowodem nadania i potwierdzeniem odbioru, k. 156-157, z dnia 26 czerwca 2018 r., k. 158, zeznania A. K. (1), k. 654v-655.

Pozwana nie uiściła należności objętej pozwem.

okoliczność bezsporna.

Przed Sądem Okręgowym w Gdańsku toczyło się postępowanie w sprawie z powództwa (...) w G. przeciwko H. K. (1) o zapłatę kwoty 2 259 460,80 zł tytułem kary umownej za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanego

Okoliczności bezsporne, a ponadto: kserokopia pozwu, k. 469-476, kserokopia odpowiedzi na pozew, k. 477-484 .

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Istotne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy okoliczności faktyczne Sąd ustalił w oparciu o zaoferowane przez powoda i stronę pozwaną dokumenty prywatne, których autentyczność i prawdziwość nie była kwestionowana przez stronę przeciwną, ani też nie budziła wątpliwości Sądu. W szczególności Sąd oparł się na umowie o generalne wykonawstwo z dnia 23 listopada 2015 r. o nr (...) (...) wraz z Aneksem nr (...) do tej umowy, protokole końcowym odbioru robót z dnia 24 stycznia 2018 r. oraz korespondencji prowadzonej pomiędzy stronami na etapie przedsądowym.

Oceniając wartość dowodów przedłożonych w toku postępowania należało zaznaczyć, że podlegała ona ocenie zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą rozkładu ciężaru dowodu. Przeprowadzenie wskazanych dowodów nie doprowadziło do ujawnienia rozbieżności i sprzeczności odnośnie faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd ponadto wziął pod uwagę zeznania świadków przesłuchanych w sprawie, a mianowicie: M. B. (1), A. K. (1), P. G. (1), K. R., H. K. (1), jak również zeznania przedstawiciela powoda – J. J. (1), uznając je za wiarygodne w zakresie, w jakim pozostawały spójne i zgodne z ustalonym stanem faktycznym oraz znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Świadkowie w sposób, w ocenie Sądu, wyczerpujący wypowiedzieli się co do przebiegu realizacji przedmiotowej inwestycji, w tym w szczególności co do kwestii składania przez podwykonawców oświadczeń o niezaleganiu przez generalnego wykonawcę z zapłatą na ich rzecz należności, przedkładania następnie tych oświadczeń przez powoda stronie pozwanej. Z zeznań świadków w sposób jednoznaczny wynika, że powód wykonał swoje prace w terminie i bez wad, a stwierdzone protokołami usterki – zostały przez niego usunięte. Z zeznań przedstawiciela strony powodowej i zeznań świadka M. B. (1) wynika zaś, że pozwany inwestor miał wiedzę odnośnie tego, że H. K. (1) przestał w roku 2017 być podwykonawcą powoda, a zwłaszcza, że nie realizował robót objętych sporną fakturą, wystawioną na podstawie protokołu końcowego z dnia 24 stycznia 2018 r., co zresztą sam H. K. (1) przyznał wyraźnie w swych zeznaniach.

Odnośnie zeznań R. B. – w charakterze świadka oraz zeznań M. G. – w charakterze przedstawiciela strony pozwanej, Sąd zważył, że wnioski dowodowe w tym przedmiocie zostały cofnięte – odpowiednio przez pełnomocnika powoda w piśmie z dnia 10 września 2019 r. (k.662) oraz przez pełnomocnika pozwanej na rozprawie w dniu 3 marca 2020 r. (k.685). Skoro strony ostatecznie nie domagały się przesłuchania wskazanych osób, nie było podstaw do prowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie, a i Sąd nie znalazł podstaw, by postępowanie dowodowe uzupełnić z urzędu.

Sąd pominął wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie z powództwa powoda przeciwko H. K. (1).

Przewodniczący zwrócił pismo strony pozwanej z dnia 25 kwietnia 2019 r. i z dnia 24 lipca 2019 r. (k.497) oraz pismo powoda z dnia 27 sierpnia 2019 r. (k.611 i następne). Pisma ta dotyczą bowiem roszczeń związanych z rękojmią za wady fizyczne i w stanie faktycznym sprawy zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania jeśli się zważy, że obniżenie ceny nie może nastąpić w przypadku gdy wykonawca wadę usunie (art 560 kc w zw z art. 638 kc i art. 655 kc).

Wszechstronna analiza zgromadzonego w toku niniejszego postępowania materiału dowodowego pozwoliła Sądowi dojść do przekonania o zasadności wywiedzionego powództwa w całości.

W ocenie Sądu, do umowy zawartej przez strony w dniu 23 listopada 2015 r. nr (...) (...), miały zastosowanie przepisy dotyczące umowy o roboty budowlane (art. 647 kc). Istota sporu nie sprowadzała się jednak do ustalenia, czy powód wykonał zlecone mu przez pozwaną roboty ani do tego, czy wykonane przez powoda w toku realizacji umowy roboty obarczone były wadami, co dawałoby podstawę do powstrzymania się przez zamawiającego od zapłaty reszty należnego powodowi wynagrodzenia. Fakt, iż powód wykonał zlecone mu przez pozwaną prace, które objęte zostały sporną fakturą VAT nr (...) z dnia 24 stycznia 2018 r. na kwotę 448 374,79 zł, przyznał w sposób wyraźny i jednoznaczny pełnomocnik pozwanej na rozprawie w dniu 26 lutego 2019 r. (k.454v). Już w zarzutach od nakazu zapłaty pozwana stwierdziła zresztą, że powództwo jest „jedynie” przedwczesne, nie kwestionując przy tym samego faktu wykonania przez powoda zleconych umową nr (...) robót (k.81). Fakt, że powód wykonał przedmiot umowy w całości i w terminie wynika wprost z protokołu końcowego odbioru robót nr 25 z dnia 24 stycznia 2018 r., który pozwana podpisała bez zastrzeżeń (k.30-38). Fakt ten potwierdzili także zgodnie świadkowie: M. B. (1), (k. 485v-488), A. K. (1) (k. 654v-655), P. G. (1) (k.655), a także K. R. (k.668). Okolicznością niewątpliwą był także fakt, że wszelkie usterki stwierdzone protokołami częściowymi, powód niezwłocznie usunął (dowód: zeznania P. G., k. 655).

Skoro zatem powód wykonał zlecone prace niemal wzorcowo, a stwierdzone uchybienia miały charakter nieistotny i z akt nie wynika, aby miały wpływ dla walorów użytkowych prac, tym samym powód mógł, w ocenie Sądu, domagać się na podstawie art. 647 kc, od pozwanego – jako inwestora, zapłaty reszty wynagrodzenia za wykonane roboty - wynagrodzenia objętego fakturą nr (...), która - jak Sąd ustalił - została pozwanej doręczona w dniu 12 lutego 2018 r. (k.39-40).

Sąd zważył, że strona pozwana zmierzała w trakcie przedmiotowego postępowania do zakwestionowania roszczenia powoda, odnosząc się i przykładając szczególne znaczenie prawne postanowieniu ujętemu w § 10 ust. 3 umowy łączącej strony przewidującemu, że „w przypadku, gdy część zleconych generalnemu wykonawcy robót wykonywać będą jego podwykonawcy, zapłata wystawionych przez generalnego wykonawcę faktur VAT uzależniona będzie od dostarczenia inwestorowi przez generalnego wykonawcę pisemnych oświadczeń wszystkich podwykonawców realizujących zafakturowane prace o uregulowaniu przysługujących im od generalnego wykonawcy należności albo dowodów zaspokojenia takich wierzytelności”. Pozwana, odmawiając zapłaty za fakturę nr (...), jako podstawę tej odmowy wskazała fakt niezałączenia przez powoda oświadczenia, o którym mowa w § 10 ust. 3 umowy z dnia 23 listopada 2015 r., pochodzącego od jednego z jego podwykonawców, a mianowicie H. K. (1), prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) H. K. (1), przy czym fakt zgłoszenia tego podwykonawcy inwestorowi nie był pomiędzy stronami sporny. Pozwana przyznała bowiem, że H. K. (1) został jej zgłoszony jako podwykonawca generalnego wykonawcy oraz, że powód przekazał jej zarówno sam projekt umowy podwykonawczej nr (...), jak i projekt Aneksu nr (...) do tej umowy.

Niewątpliwie w związku z podniesionym przez pozwaną zarzutem niewymagalności roszczenia o zapłatę reszty wynagrodzenia należnego powodowi z powołaniem się na treść § 10 ust. 3 umowy, wymagało ono wykładni, według zasad przewidzianych w art. 65 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z art. 65 § 1 k.c., oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Według natomiast art. 65 § 2 k.c., w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że przy wykładni oświadczeń woli, zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, znajduje zastosowanie tzw. metoda kombinowana (por. m.in. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995 r., III CZP 66/95, OSNC 1995, Nr 12, poz. 168, wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 lutego 2002 r., V CKN 931/00, nie publ. oraz z dnia 8 października 2004 r., V CK 670/03, OSNC 2005, Nr 9, poz. 162), która obejmuje dwie zasadnicze fazy. W pierwszej z nich, tzw. subiektywnej, dąży się do ustalenia rzeczywistej woli stron, tj. jak same strony rozumiały znaczenie użytych w oświadczeniach woli sformułowań. Gdy w ten sposób nie można ustalić zgodności rozumienia oświadczenia woli przez strony czynności prawnej należy przejść do drugiej, tzw. obiektywnej fazy wykładni, biorąc pod uwagę, jak adresat oświadczenia powinien zrozumieć jego sens. Poza tym w odniesieniu do oświadczeń woli, których treść została ujęta w dokumencie istotne znaczenie dla dokonania prawidłowej ich wykładni ma sam tekst umowy, jak również językowe reguły znaczeniowe.

Przy interpretacji poszczególnych wyrażeń składających się na oświadczenie woli złożone w formie pisemnej należy uwzględnić kontekst i związki treściowe, występujące pomiędzy zawartymi w tekście postanowieniami oraz cel świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2012 r., II CSK 614/11, nie publ.), jak również okoliczności jego złożenia. Ze względu na treść art. 65 § 2 k.c. w umowach należy w pierwszej kolejności badać zamiar stron i cel umowy, a dopiero w dalszej kolejności opierać się na jej dosłownym brzmieniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1999 r., II CKN 379/98, OSNC 2000, Nr 1, poz. 10). Możliwa jest więc sytuacja, w której właściwy sens czynności prawnej będzie odbiegał od jej "jasnego" znaczenia ustalonego w świetle reguł językowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r., II CKN 351/00, OSNC 2001, Nr 6, poz. 95). W konsekwencji nie można poprzestać na wykładni językowej treści oświadczeń woli ujętych w umowie nawet, jeżeli jej wynik jest jednoznaczny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2010 r., IV CSK 258/10, nie publ.). Dokonując wykładni umowy, należy także zakładać racjonalność działania jej stron (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2011 r., V CSK 280/11, nie publ.), co uzasadnia założenie, iż postanowienia umowy miały być skuteczne i gwarantować osiągnięcie określonego celu w granicach zakreślonych przez zasadę swobody umów ( art. 353 ¹ k.c.).

Uwzględniając powołane wyżej zasady wykładni oświadczeń woli przy wykładni postanowienia § 10 ust. 3 umowy, w ocenie Sądu, postanowienie to nie było warunkiem w rozumieniu art. 89 kc, od spełnienia którego zależała możliwość domagania się przez powoda od pozwanego zapłaty reszty należnego mu wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Za powyższym stanowiskiem przemawia, zdaniem Sądu, argument, wynikający z treści postanowień umowy z dnia 23 listopada 2015 r., w których wskazano konkretny termin zapłaty wynagrodzenia generalnemu wykonawcy przez zamawiającego. I tak, w § 10 ust. 1 umowy postanowiono, że zapłata wynagrodzenia generalnemu wykonawcy będzie dokonywana na podstawie: a) faktur częściowych, wystawianych przez generalnego wykonawcę nie częściej aniżeli raz w miesiącu proporcjonalnie do wykonanych w danym miesiącu robót, b) faktury końcowej wystawionej w terminie 14 dni po podpisaniu przez strony protokołu odbioru końcowego. W § 10 ust. 4 umowy inwestor (pozwana) zobowiązał się zaś do zapłaty na rzecz powoda w terminie „14 dni od daty dostarczenia mu faktury VAT”.

Drugim natomiast argumentem, przemawiającym za nieuznaniem zapisu § 10 ust. 3 za warunek w rozumieniu art. 89 kc, jest, w ocenie Sądu, fakt niedomagania się od powoda, jako generalnego wykonawcy, przez pozwaną, jako inwestora, na wcześniejszych etapach procesu budowlanego, przedstawienia oświadczeń wszystkich podwykonawców, o których mowa w § 10 ust. 3 umowy.

Dla wykładni umowy może mieć niekiedy znaczenie sposób zachowania się jej stron już po jej zawarciu. Zachowań tych nie można zrównywać z treścią samych oświadczeń woli, chyba że mogą być one traktowane - zgodnie z art. 60 k.c. - jako wyrażenie woli osoby dokonującej czynności prawnej wyrażone przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Wskazać należy zatem, że powód, już po złożeniu H. K. (1) oświadczenia o odstąpieniu od umowy i po zejściu tego podwykonawcy z placu budowy, przekazywał pozwanej oświadczenia podwykonawców, którzy realizowali zafakturowane w poszczególnych miesiącach prace o uregulowaniu przysługujących im od powoda należności. Również wówczas (a zatem nie tylko w przypadku pisma powoda do pozwanej z dnia 9 maja 2018 r.), wśród złożonych przez podwykonawców oświadczeń nie było oświadczenia pochodzącego od H. K. (1) (k.41-54). Pomimo to, pozwany inwestor uiszczał wówczas, jakkolwiek z uchybieniem terminu, na rzecz powoda, wynagrodzenie w oparciu o faktury częściowe (dowód: pisma powoda do pozwanej, k. 316-322, 325-328, wezwanie do zapłaty, k. 323-324, faktury VAT, k. 329, 332, 334, 336, 338, 343, 346-347, 354, 357, 359, 363, 366-367, 371, potwierdzenie przelewów, k. 330-331, 333, 325, 337, 339-341, 344-345, 348-353, 355-356, 360-362, 364-365, 369, 372-375).

Powód, uzasadniając okoliczność nieprzedłożenia inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w § 10 ust. 3, pochodzącego od H. K. (1), podkreślił, że osoba ta nie była jego podwykonawcą od marca 2017 r., tj. od chwili, gdy powód złożył mu oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr (...), z uwagi na zwłokę H. K. (1) w realizacji robót (dowód: oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dnia 28 marca 2017 r., k. 224-225), a w konsekwencji, że od tego momentu nie realizował on już żadnych robót związanych z przedmiotowym zadaniem inwestycyjnym (nie był już podwykonawcą powoda), a w szczególności - co jest kwestią kluczową z punktu widzenia przedmiotowego rozstrzygnięcia – nie realizował on na rzecz powoda robót wyszczególnionych w protokole końcowym odbioru robót nr 25 z dnia 24 stycznia 2018 r. i objętych sporną fakturą nr (...).

Z zeznań przedstawiciela powoda - J. J. (1), wynika ponadto, że informował on M. B. (1), który regularnie bywał na budowie, o tym, że H. K. (1) nie realizuje już żadnych robót na rzecz powodowej spółki (dowód: zeznania J. J., k. 685). Fakt ten przyznał zresztą sam M. B. (1), który podał, że „miał wiedzę o tym, że od jakiegoś czasu na budowie nie ma firmy (...)” (dowód: zeznania M. B., k. 487v). Przede wszystkim zaś sam H. K. (1) wyraźnie wskazał, że nie wykonywał robót objętych protokołem odbioru końcowego z dnia 24 stycznia 2018 r. (dowód: zeznania H. K., k. 669). Fakt ten przyznał również wprost świadek P. G. (1) (dowód: zeznania P. G., k. 655). Roboty, których nie wykonał H. K. (1) powód zlecił do wykonania podwykonawcom zastępczym (dowód: umowa nr (...) wraz z załącznikami oraz Aneksami, k. 251-283, umowa nr (...) wraz z załącznikami, k. 284-299, umowa nr (...) wraz z załącznikami i Aneksem, k. 300-315, zeznania A. K., k. 654v-655, P. G., k. 655, przedstawiciela powoda – J. J. (1), k. 685).

Pozwana argumentowała, że zastrzeżenie umowne zawarte w § 10 ust. 3 umowy z dnia 23 listopada 2015 r. miało na celu ochronę jej interesów, jako inwestora, który w ten sposób chciał uzyskać pewność, że podwykonawcy nie wystąpią przeciwko niej z roszczeniami. Uwzględniając treść art. 647 ¹ § 5 kc, przewidującego solidarną odpowiedzialność inwestora z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcom za roboty budowlane, celem spornego postanowienia umownego było, w ocenie Sądu, nie tyle uzyskanie pewności, że podwykonawcy powoda nie wystąpią przeciwko pozwanej z roszczeniami, co zamiar tej ostatniej, jako inwestora, uchronienia się od możliwości zapłaty za te same roboty zarówno wykonawcy, jak również jego podwykonawcom w związku z solidarną odpowiedzialnością inwestora przewidzianą w powołanym wyżej przepisem.

Wskazać należy jednak, że w razie skutecznego odstąpienia przez powoda, jako generalnego wykonawcy, od umowy podwykonawczej (zawartej z H. K. (1)) dochodzi do ustania solidarnej odpowiedzialności pozwanej z powodem za zapłatę na rzecz H. K. (1), jako podwykonawcy. Jak przyjął bowiem Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 lipca 2015 r., sygn. akt III CZP 45/15, w razie odstąpienia przez wykonawcę od umowy o roboty budowlane, zawartej z podwykonawcą, inwestor nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. art. 647 ¹ § 5 kc. Jeśli dojdzie zatem do prawomocnego przesądzenia o skuteczności odstąpienia przez powoda od umowy nr (...), nie istnieje ryzyko podwójnej zapłaty przez pozwaną za te same roboty.

Ponadto, z zeznań H. K. (1) wynika, że nie występował on ani do powoda ani do pozwanej o zapłatę wynagrodzenia z tytułu robót wykonywanych na przedmiotowej inwestycji ( dowód: zeznania H. K. (1), k. 668v-669, przedstawiciela powoda – J. J. (1), k. 685). Powód wykazał zaś w trakcie przedmiotowego postępowania, że zapłacił na rzecz H. K. (1) łączną kwotę netto wynagrodzenia wynoszącą 6 927 368,72 zł, podkreślając, że zapłacił temu wykonawcy „w całości za wszystkie wystawione przez niego faktury VAT” (dowód: faktury VAT, k. 329, 332, 334, 336, 343, 346-347, 354, 357, 359, 363, 366-367, 371, potwierdzenie przelewów, k. 330-331, 333, 335, 337-338, 340-341, 344-345, 352-353, 356, 360, 364, 368-369, 372-375, kompensata, k.342, 358, 370, 376). Okoliczność tę potwierdził świadek A. K. (1), który podał, że „nie było sytuacji że nie zapłaciliśmy jakiemuś podwykonawcy” (k. 654v).

W konsekwencji w stanie faktycznym sprawy należało uznać, że powód wykonał umówione dzieło, za co należało mu się wynagrodzenie natomiast pozwany nie miał prawa do zatrzymania części wynagrodzenia. Mając powyższe na uwadze, Sąd podstawie art. 647 kc i § 7 pkt 3 zawartej umowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda należność za wykonane roboty, z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia następnego po terminach wymagalności nie zapłaconej faktury VAT, zgodnie z art. 481 § 1 i 2 kc. Z uwagi na wydanie w dniu 19 lipca 2018 r. nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym stosownie do art. 496 kpc należało w całości nakaz zapłaty utrzymać w mocy, o czy orzeczono jak w pkt 1.

Uznając pozwanego za przegrywającego proces, Sąd zasądził od niego na rzecz powoda dalsze koszty procesu nie objęte nakazem zapłaty zgodnie z art. 98 kpc, o czy orzeczona jak w pkt 2.

O kosztach postępowania zabezpieczającego orzeczono zgodnie z art. 745 § 1 kpc, o czym orzeczono jak w pkt 3.

Koszty sądowe tymczasowo wyłożone przez Skarb Państwa zasądzono stosownie do art. 113.1. u.o.k.s.c., o czym orzeczono jak w pkt 4. Na koszty te składają się koszty mediatora ( 86,10 zł) oraz koszty stawiennictwa świadka (218.79 zł), które to koszty nie mogły zostać pokryte z uiszczonej zaliczki (500,00 zł), która została rozliczona w całości.