Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. w S. w pozwie przeciwko E. K. wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 70.811,10 zł z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podał, iż pozwany w dniu 18 grudnia 2013 roku zlecił powodowi wykonanie przewiertów sterowanych. Usługa nie została wykonana przez powoda, mimo gotowości do jej wykonania, za poniesione koszty pozwany był zobowiązany do zapłaty należności w wysokości 11 033,10 zł. Ponadto powód wywiódł, iż dalszych kwot dochodzi z tytułu wykonanych przewiertów sterowanych. Usługa ta została przyjęta bez uwag. Mimo to pozwany nie zapłacił należności, a w odpowiedzi na wezwanie skierował do powoda pismo z dnia 12 września 2013 roku, w którym poinformował, iż prace zostały wykonane nieprawidłowo z powodu niezgodnego z projektem wysokościowym wykonania przewiertów. W piśmie z dnia 18 lipca 2014 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że powód nie udowodnił roszczenia z faktury na kwotę 11033,10 zł. Odnośnie natomiast pozostałych faktur pozwany twierdził, iż zostały one wystawione niezgodnie z treścią zawartej przez strony umowy. Nadto pozwany zarzucił powodowi, iż umowę wykonał w sposób nienależyty i w związku z tym nie jest mu należne wynagrodzenie.

Sąd Rejonowy ustalił, iż pozwany w dniu 18 grudnia 2013 roku zlecił powodowi wykonanie przewiertów sterowanych w gruncie w gminie Ł.. Pomimo przyjazdu na miejsce przez pracowników powoda wraz ze sprzętem usługa nie została wykonana, gdyż pozwany nie dysponował zezwoleniem na zajęcie pasa drogowego. Powód za postój urządzenia wiertniczego oraz za przejazd samochodu naliczył pozwanemu kwotę 11033,10 zł i z tego tytułu wystawił fakturę. Strony prowadziły negocjacje odnośnie wysokości wynagrodzenia za wykonane przewierty i ostatecznie ustaliły kwotę 125 zł netto za 1 mb kanalizacji sanitarnej. W dniu 3 czerwca 2013 roku pozwany zlecił powodowi wykonanie przewiertów sterowanych w miejscowości Ł.. Pracownicy powoda wykonali przewierty na głębokość 236 m. Powód wystawił z tego tytułu fakturę na kwotę 36 285 zł. W dniu 17 lipca 2013 roku pozwany zlecił powodowi wykonanie przewiertów sterowanych w miejscowości (...). Pracownicy powoda wykonali przewierty na głębokość 62 m rurą o śr. 90 mm i przewiert na głębokości 128 m rurą o śr. 200 mm. Powód wystawił z tego tytułu fakturę na kwotę 23 493 zł. Pismem z dnia 5 września 2013 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 47 318,10 zł. Pismem z dnia 12 września 2013 roku pozwany wskazał, iż nie dokona zapłaty należności na rzecz powoda, albowiem przewierty zostały wykonane nieprawidłowo. Stwierdził, iż akceptuje do uregulowania należność z pozycji 1 z faktury numer (...).

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części. Odnosząc się do roszczeń powoda z tytułu wykonanych prac wskazanych w fakturach o numerach (...), to w tym zakresie należy przyjąć, że strony łączyła umowa o dzieło. W przedmiotowej sprawie było bezsporne, że powód zobowiązał się do wykonania przewiertów w Ł. oraz w (...). Było także bezsporne, iż pracownicy powoda wykonali prace, a więc należało się powodowi umówione wynagrodzenie. Pozwany podnosił jednakże, iż prace zostały wykonane nieprawidłowe i w związku z koniecznością ich poprawy musiał ponieść znaczne koszty, a zatem powodowi nie należy się wynagrodzenie za nienależyte wykonanie umowy.

Przede wszystkim pozwany nie udowodnił okoliczności na które się powoływał i nie przedstawił dowodów, które uzasadniałyby obniżenie należnego powodowi wynagrodzenia, zgodnie z art. 6 k.c. Jak wynika z przeprowadzonych dowodów pracownicy pozwanego dokonali odbioru wykonanych prac przez powoda i nie były zgłaszane jakiekolwiek wady w wykonanym dziełu czy też kierowane do powoda z tego tytułu jakiekolwiek roszczenia. Pozwany oczywiście mógł w niniejszym procesie żądać obniżenia wynagrodzenia z powodu wadliwości wykonania dzieła, bądź podnieść zarzut potrącenia z tytułu poniesionej szkody, jednakże w tym wypadku winien wykazać okoliczności, na które się powoływał, zgodnie z art. 6 k.c. Pozwany natomiast nie zaoferował Sądowi żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, poza dowodem z dokumentu w postaci inwentaryzacji kanalizacji. Warto zaznaczyć, iż z dokumentu tego nie wynika, iż pozwany poniósł jakąkolwiek szkodę z tytułu wykonania prac niezgodnie z projektem, a nawet, że prace wykonane przez powoda były wykonane w sposób wadliwy powodujący możliwość żądania obniżenia wynagrodzenia.

Trzeba podkreślić, iż w niniejszej sprawie, jak wskazano powyżej pozwany nie zgłosił zarzutu potrącenia w zakresie poniesionej szkody, ani nawet nie złożył oświadczenia w tym przedmiocie. Ponadto nie powoływał się na tą okoliczność, wskazując jedynie, iż powód wykonał prace w sposób nienależyty, poza pracami wskazanymi na fakturze numer (...) (k. 10 akt) pod pozycją numer 1. W ocenie Sądu, skoro pozwany nie złożył oświadczenia o potrąceniu, to nie było żadnych podstaw aby rozpoznawać okoliczności, czy potrącenie było skuteczne. Warto przy tym dodać, iż pozwany nie wykazał także, że powód wykonał prace wadliwie i z tego tytułu poniósł jakąkolwiek szkodę oraz jej wysokości. Zatem, nawet nie została wykazana czy po stronie pozwanego istnieje wierzytelność nadająca się do potrącenia. Niezależnie od powyższego pozwany także nie wykazał, iż istniały jakiekolwiek przesłanki pozwalające na żądanie obniżenia należnego powodowi wynagrodzenia np. z tytułu rękojmi za wady.

Wobec powyższego, mając na uwadze treść art. 627 k.c. i zawartą pomiędzy stronami umowę pozwany był zobowiązany do zapłaty umówionego wynagrodzenia. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż pozwany kwestionował jego wysokość w piśmie z dnia 18 lipca 2014 roku wskazując, iż strony umówiły się na kwotę 110 zł netto za metr przewiertu kanalizacyjnego. Nie kwestionował natomiast należności za przewiert wodociągowy wskazany na fakturze numer (...) (k. 10 akt) pod pozycją numer 1. Nadto pozwany przyznał, iż przewiert ten, jak już wskazano powyżej, został wykonane prawidłowo. Na podstawie przeprowadzonych dowodów, w tym także zeznań pozwanego Sąd przyjął, iż strony ostatecznie uzgodniły wysokość wynagrodzenia za 1 metr przewiertu kanalizacyjnego na kwotę 125 zł netto. Pomimo bowiem zakwestionowania tej wysokości przez pozwanego w piśmie z dnia 18 lipca 2014 roku i powołanie się na dokument w postaci zlecenia (k. 5 akt), to w toku sprawy – podczas zeznań pozwany jednoznacznie stwierdził, iż strony ostatecznie ustaliły kwotę 125 zł netto za 1 metr bieżący przewiertu. Pozwany przy tym nie kwestionował długości przewiertu. Zatem zasadne było wynagrodzenie w wysokości 36 285 zł za prace wykonane w Ł. i wskazane na fakturze numer (...) oraz w wysokości 23 493 zł za prace wykonane w (...) i wskazane na fakturze numer (...).

Należy także zaznaczyć, iż Sąd uznał przy uwzględnieniu art. 233 § 2 k.p.c. i wobec braku przedłożenia przez pozwanego dokumentów w postaci ewidencji podatku od towarów i usług za 2013 roku, iż pozwany faktury te zaksięgował, odliczył VAT i wcześniej – do czasu wezwania do zapłaty nie kwestionował należności z nich wynikających. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 627 k.c. Sąd uwzględnił powództwo w powyższym zakresie tj. co do kwoty 59 778 zł stanowiącej wynagrodzenie za wykonane dzieło w postaci przewiertów. O odsetkach od powyższej kwoty Sąd orzekł na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. tj. zasądzając je w wysokości ustawowej licząc od dnia następnego po dniu wymagalności. Odnośnie natomiast roszczenia w zakresie kwoty 11 033,10 zł stanowiącej należność z tytułu przestoju Sąd uznał powództwo za nieudowodnione.

Wobec powyższego, Sąd Rejonowy na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 1 i 2 k.c. a contrario przy uwzględnieniu art. 6 k.c. powództwo oddalił co do kwoty 11033,10 zł. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu według zasady stosunkowego ich rozdzielenia, przyjmując, że powód wygrał proces w 84%, a pozwany w 16%.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany , zarzucając naruszenie art. 6 k.c. w związku z art. 471 k.c. poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie polegające na przyjęciu, że to na pozwanym ciążył obowiązek udowodnienia, że prace zostały wykonane wadliwie, naruszenie przepisu prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające na braku wszechstronnego rozważenia oraz wnikliwej oceny materiału dowodowego polegającej na pominięciu przy ocenie dowodów dokumentu - inwentaryzacji kanalizacji sporządzonej przez uprawnionego geodetę , co skutkowało przyjęciem, że prace zostały wykonane prawidłowo oraz nieprawidłowemu nadaniu znaczenia dokumentowi zlecenia w zakresie jakim określał on ustaloną cenę robót, co spowodowało błędnym przyjęciem ceny na poziomie 125 złotych, a nie 110 złotych, naruszenie przepisu prawa procesowego tj. art. 232 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie polegające na nieprzeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego w sytuacji gdy pozostały niewyjaśnione w sprawie okoliczności, naruszenie przepisu prawa procesowego 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w wyroku dlaczego Sąd nie dał wiary sporządzonej inwentaryzacji kanalizacji. Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie pozwu oraz przyznanie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania I i II instancji według norm przepisanych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd I instancji nie naruszył art. 6 kc w zw. z art. 471 kc. Sąd Okręgowy nie neguje , iż z art. 471 kc wynika domniemanie, że nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło z winy dłużnika. Słusznie zatem pozwany twierdzi , iż to dłużnik powinien przedstawić dowody na okoliczność, że zobowiązanie zostało wykonane w sposób prawidłowy. Jednakże pozwany nie zauważa , iż to wierzyciel w pierwszej kolejności winien udowodnić podstawowe przesłanki odpowiedzialności kontraktowej. Odpowiedzialność kontraktowa dłużnika powstaje bowiem , jeżeli spełnione zostaną następujące przesłanki: 1) szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego; 2) szkoda musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależycie wykonanym zobowiązaniem przez dłużnika; 3) związek przyczynowy między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a poniesioną szkodą. Ciężar dowodu istnienia wyżej wymienionych przesłanek, faktu aktualizującego odpowiedzialność z art. 471 k.c., istnienia związku przyczynowego oraz powstania szkody, …. w świetle art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne ( por. Z. Gawlik , komentarz do art. 471 kc , LEX 2014 ). Jak słusznie stwierdził Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 19 lutego 2013 r. , sygn. akt I ACa 717/12 , na gruncie art. 471 k.c. to wierzyciela obciąża dowód niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, istnienia szkody w określonej wysokości oraz normalnego związku przyczynowego między naruszeniem przez dłużnika więzi zobowiązaniowej a szkodą wyrządzoną wierzycielowi. Dopiero wykazanie tych trzech przesłanek aktualizuje potrzebę obrony dłużnika, który może wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności. W takiej sytuacji dochodzi zatem do przerzucenia ciężaru dowodu co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Jak zasadnie zaś stwierdził Sąd I instancji , pracownicy pozwanego dokonali odbioru wykonanych prac przez powoda bez zastrzeżeń , co potwierdzają protokoły odbioru robót z dnia 05.06.2013r. i 26.07.2013r. Pozwany na poparcie swych twierdzeń zgłosił zaś wyłącznie dokument w postaci inwentaryzacji kanalizacji , za pomocą którego mógłby co najwyżej udowodnić nienależyte wykonanie zobowiązania przez powoda. Nawet zakładając , jak twierdzi pozwany , iż w ten sposób istotnie udowodniłby nienależyte wykonanie zobowiązania, to w żaden sposób pozwany nie wykazał , iż wskutek tego poniósł jakąkolwiek szkodę. W takiej sytuacji sąd I instancji słusznie nie uwzględnił dowodu w postaci inwentaryzacji kanalizacji , jako nie mającego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy , z uwagi przede wszystkim na nieudowodnienie przez pozwanego poniesienia szkody wskutek działań powoda. Nie został zatem naruszony art. 233 § 1 kpc. Zasadnie też Sąd Rejonowy ustalił , iż pozwany nie udowodnił , iż po jego stronie istnieje wierzytelność , którą mógłby przedstawić do potrącenia , nie zgłosił zarzutu potrącenia w zakresie poniesionej szkody, ani nawet nie złożył oświadczenia w tym przedmiocie , jak również nie wykazał, iż istniały jakiekolwiek inne przesłanki pozwalające na żądanie obniżenia należnego powodowi wynagrodzenia.

Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił też , iż strony ustaliły stawkę w kwocie 125 za wykonanie 1 mb przewiertu. Pozwany nie odesłał powodowi spornej faktury a składając zeznania sam przyznał , iż strony umówiły się ostatecznie właśnie na cenę 125 zł za 1 mb ( por. zeznania pozwanego na k. 80-81 akt ). Pozwany przecież jako strona umowy był najlepiej zorientowany w jej treści. Należy przy tym podnieść , iż z art. 77 § 1 Kc wynika , iż uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Przepisy Kc dotyczące umowy o dzieło nie przewidują żadnej szczególnej formy dla jej zawarcia , formy takiej nie zastrzegły też strony w niniejszej sprawie. Mogło zatem dojść do zmiany przedmiotowej umowy w drodze ustnych ustaleń , co prawidłowo stwierdził Sąd Rejonowy a swoje stanowisko uzasadnił zgodnie z art. 233 § 1 kpc.

Odnosząc się na końcu do zarzutu naruszenia art. 232 zd. 2 k.p.c. trzeba wskazać , że w myśl owego przepisu sąd jest tylko uprawniony do dopuszczenia dowodu niezawnioskowanego przez stronę a nie jest to jego obowiązkiem. W orzeczeniu z 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96 Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów Kpc zmienionych ustawą z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego... (Dz. U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). W niniejszej sprawie pozwany był reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika i dopuszczenie z urzędu dowodu przez sąd w żaden sposób nie było uzasadnione okolicznościami sprawy a mogłoby stanowić wręcz naruszenie zasady równości stron i kontradyktoryjności procesu.

Na podstawie art. 385 kpc Sąd Okręgowy zatem oddalił apelację , nie znajdując uzasadnionych podstaw do jej uwzględnienia , o kosztach postępowania odwoławczego orzekając zgodnie z art. 98 kpc.