Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : sędzia Wojciech Wołoszyk

Protokolant : stażysta Magdalena Andrzejewska

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2024 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w B.

przeciwko (...)w B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 4 lipca 2023 r. , sygn. akt VIII GC 243/23

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania , pozostawiając Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt VII Ga 172/23

UZASADNIENIE

Powód (...)w B. wniósł pozew o zasądzenie od pozwanego (...)w B. kwoty 14.781,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot : 13.767,02 zł od dnia 11 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty, 1.014,05 zł od dnia 18 lutego 2021 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na podstawie art. 98 §1 ^{( 1)} k.p.c. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 22 grudnia 2022 r. o sygn. VIII GNc 2586/22 Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem powoda wyrażonym w pozwie. W sprzeciwie od nakazu pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał w całości żądanie pozwu, przytoczoną na jego poparcie argumentację oraz zgłoszone wnioski dowodowe.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 5 lipca 2020 doszło do uszkodzenia pojazdu marki (...) nr rej. (...), poprzez upadek konaru drzewa rosnącego przy ul. (...) w B. na pojazd uszkadzając go. M. C. (1) odstawił uszkodzony pojazd do warsztatu powoda celem jego naprawy. Ten pojazd był użytkowany przez M. C. (1). Warsztat na czas naprawy udostępnił pojazd zastępczy. M. C. (1) nie zlecał naprawy tego pojazdu we własnym imieniu oraz nie zobowiązał się do zapłaty za tę naprawę.

W dniu 11 września 2020 r. pozwany złożył oświadczenie do szkody, zgodnie z którym wystawienie faktury miało nastąpić na jego rzecz. Oświadczenie oraz umowa przelewu wierzytelności zostały podpisane przez prezesa zarządu pozwanego M. Ś. i zaopatrzone pieczęcią firmową pozwanego. W umowie cesji zostało zawarte zobowiązanie pozwanego, który zgodnie z pkt 2 umowy, zobowiązał się w terminie 30 dni od daty zakończenia naprawy, uregulować osobiście razem z odsetkami ustawowymi, wszelkie należności związane z wykonaną naprawą, a nieuregulowane przez Zakład Ubezpieczeń bezpośrednio wobec pełnomocnika ((...)), gdyby z jakichkolwiek przyczyn nie leżących po stronie Pełnomocnika, Zakład ubezpieczeń odmówił mu wypłaty odszkodowania lub nie wypłacił mu odszkodowania pokrywającego pełne koszty naprawy i najmu pojazdu zastępczego – do 30 dni od daty ukończenia naprawy i przekazani do Zakładu Ubezpieczeń właściwie sporządzonej dokumentacji rozliczeniowej.

Pojazd marki (...) został naprawiony przez pozwaną. W dniu 27 listopada 2020 (...) złożyła zlecenie wykonania usługi, w którym w zakresie usług wskazano „OC (...)” a praca miała być wykonana na koszt Ubezpieczyciela”. Pismem z 13 października 2020 (...)wskazał, że nie mógł przyznać odszkodowania w sprawie (...). Powołując się na zasady odpowiedzialności deliktowej podał, że konieczne jest zawinienie po stronie potencjalnego sprawcy szkody. Jak wskazano, właściciel terenu ((...)) w należyty sposób dbał o stan drzewostanu, powołując się przy tym na informacje uzyskane z przeglądu drzewostanu z dnia 22 czerwca 2020. Szkodę ponadto uzasadniono wystąpieniem siły wyższej w postaci silnych wiatrów, które wystąpiły w dniu szkody.

Powód pismem z dnia 30 sierpnia 2021 wezwał M. C. (1) do zapłaty kwoty 13.767,01 zł tytułem wynagrodzenia za wykonaną naprawę pojazdu (...). W dniu 3 stycznia 2022 powód wystawił fakturę na rzecz pozwanego (...) za wykonaną naprawę pojazdu opiewającą na kwotę 13.767,01 zł a w dniu 27 stycznia 2021 fakturę za najem pojazdu zastępczego za okres 11 dni na kwotę 1.014,75 zł. Powód wezwał pozwanego do zapłaty, składając mu przedsądowe wezwanie do zapłaty z 31 marca 2022.

Sąd Rejonowy powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony. Prawdziwość dokumentacji zebranej w toku postępowania nie budziła wątpliwości Sądu, a żadna ze stron nie zakwestionowała w toku procesu ich autentyczności, a także na podstawie zeznań świadków: M. C. (1) i A. M. (1). W ocenie Sądu zeznania świadków były jasne i logiczne, a ponadto korespondowały ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Podkreślić należy, iż świadek M. C. (1) zaprzeczył, aby on we własnym imieniu zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu oraz zobowiązał się do zapłaty za tę naprawę.

Sąd zważył, iż zgodnie z art. 458 ⁵ § 1, 3 i 4 k.p.c. powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany - w odpowiedzi na pozew. Stosownie do okoliczności sprawy przewodniczący może określić inny termin do powołania przez stronę twierdzeń i dowodów. Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1-3 tego przepisy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

W przedmiotowej sprawie Przewodniczący zobowiązał powoda do złożenia pisma procesowego celem odniesienia się do zarzutów pozwanego przedstawionych w sprzeciwie od nakazu zapłaty w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu pisma (k. 42 akt). Strona powoda wykonała w/w zobowiązanie w wyznaczonym terminie. Podkreślić należy także, iż tzw. prekluzja dowodowa odnosi się przede wszystkim do twierdzeń i dowodów dotyczących bezpośrednio zgłoszonego w pozwie roszczenia, a nie do twierdzeń i dowodów, które mogłyby być przedstawione przy hipotetycznym przyjęciu możliwego sposobu obrony pozwanego dłużnika (por. wyrok SN z dnia 12 maja 2006 r. V CSK 55/06).

Sąd zważył także, iż dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 458 ¹⁰ k.p.c.). W niniejszej sprawie, z uwagi na charakter zarzutów pozwanego zasadne było przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków zawnioskowanych przez strony. Zaznaczyć należało, że przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd miał na uwadze treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie, z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Opisany stan faktyczny był bezsporny w zakresie powstania szkody oraz dokonania naprawy pojazdu objętego niniejszym postępowaniem. Przedmiotem sporu była natomiast kwestia legitymacji biernej pozwanego, a także podnoszony przez niego brak dowodów na zlecenie naprawy w zakresie przedstawionym na fakturach.

Przechodząc do rozważań merytorycznych w pierwszej kolejności należało pochylić się nad problemem legitymacji procesowej pozwanego. Zacząć należało od wskazania, że nie budzi wątpliwości, że legitymacja procesowa to szczególne uprawnienie konkretnego podmiotu, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, do występowania z określonym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. Godzi się zauważyć, że posiadanie zdolności sądowej i procesowej daje powodowi uprawnienie do bycia stroną (w szerokim rozumieniu) w postępowaniu sądowym. Obie zdolności, oceniane z punktu widzenia przepisów procesowych pozwalają na stwierdzenie, że z ich udziałem może być prowadzone ważne postępowanie sądowe, nie wyjaśniają natomiast, czy powód pozostaje do przedmiotu sporu w określonym przez prawo materialne stosunku.

Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, której istnienie Sąd ocenia w chwili wyrokowania. Nie budzi wątpliwości, że tylko ze stosunku określonego przez prawo materialne płynie uprawnienie konkretnego podmiotu do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. To szczególne uprawnienie, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, nazywane jest legitymacją procesową. Jeśli zostanie wykazane, że strony są związane prawnomaterialnie z przedmiotem procesu, którym jest roszczenie procesowe, to zostanie wykazana legitymacja procesowa powoda i pozwanego. Przez legitymację procesową rozumie się zatem materialnoprawne uprawnienie strony procesowej do występowania w konkretnym procesie. Wynika ona ze stosunku prawnego łączącego strony procesowe. Brak legitymacji procesowej zarówno czynnej (po stronie powodowej), jak i biernej (po stronie pozwanej) prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Stwierdzony brak legitymacji winien być przy tym brany pod uwagę przez Sąd zarówno z urzędu, jak i na zarzut pozwanego (H. Pietrzkowski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2006, str. 104-105; zob. też Przesłanki procesowe, [w:] B. Bladowski, Metodyka pracy sędziego cywilisty, LEX 2013).

Sąd zważył także, iż w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). Strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

W myśl ogólnych zasad procesowych, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1997 r., sygn. II CKN 531/97, Lex nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., sygn. IV CSK 299/06).

Istota zasady dotycząca ciężaru dowodów sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. I ACa 286/14).

W ocenie Sądu powód wykazał, istnienie stosunku obligacyjnego pomiędzy stronami, a w konsekwencji istnienie legitymacji biernej po stronie pozwanego, natomiast zarzuty pozwanego były gołosłowne. W przedmiotowej sprawie powód przedłożył oświadczenie do szkody AC oraz umowę przelewu wierzytelności, które zostały podpisane przez prezesa zarządu pozwanego M. Ś. i zaopatrzone pieczęcią firmową pozwanego. W umowie cesji zostało zawarte zobowiązanie pozwanego, który zgodnie z ust. 2 umowy, zobowiązał się w terminie 30 dni od daty zakończenia naprawy, uregulować osobiście razem z odsetkami ustawowymi, wszelkie należności związane z wykonaną naprawą, a nieuregulowane przez Zakład Ubezpieczeń bezpośrednio wobec pełnomocnika ((...)), gdyby z jakichkolwiek przyczyn nie leżących po stronie Pełnomocnika, Zakład ubezpieczeń odmówił mu wypłaty odszkodowania lub nie wypłacił mu odszkodowania pokrywającego pełne koszty naprawy i najmu pojazdu zastępczego – do 30 dni od daty ukończenia naprawy i przekazani do Zakładu Ubezpieczeń właściwie sporządzonej dokumentacji rozliczeniowej.

Pozwany nie przedstawił żadnych wniosków dowodowych, których przeprowadzenie zaprzeczyłoby wiarygodności tych dokumentów. Pozwany nie wnosił o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron ograniczonego do przesłuchania prezesa zarządu pozwanego M. Ś., który podpisał w/w dokumenty. Pozwany nie wnosił też o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa na okoliczność braku autentyczności podpisu prezesa zarządu pozwanego, gdy tymczasem to pozwany powinien ten fakt udowodnić (art. 253 k.p.c.). Co istotne, wnioskowany przez pozwanego świadek M. C. (1) zaprzeczył, aby on we własnym imieniu zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu oraz zobowiązał się do zapłaty za tę naprawę. Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że pozwanemu przysługiwała legitymacja procesowa bierna.

Sąd zważył także, iż zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania dzieła, a więc do czegoś, co ma być wykonane w określonej przyszłości. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. W odróżnieniu od innych umów o świadczenie usług umowa o dzieło wymaga, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia. Dzieło, które jest zgodnie z umową rezultatem zamierzonym przez strony może przyjmować postać materialną lub niematerialną. W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła (art. 642 § 1 k.c.). Zgodnie zaś z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Taka też sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie – powód przyjął zamówienie, zobowiązując się do naprawy pojazdu pozwanego, a pozwany do zapłaty wynagrodzenia. W zakresie podnoszonego przez pozwanego zarzutu braku dowodów, że naprawa została zlecona w zakresie, który wynika z faktur Sąd opierając się na przedłożonej przez strony dokumentacji przyjął, że pozwany wypełniając oświadczenie o szkodzie (k. 12 akt), sam wskazał siebie jako podmiot na jaki miała być wystawiona faktura za wykonaną usługę. Dokument ten został podpisany przez prezesa zarządu pozwanego M. Ś.. Jak wskazano szczegółowo powyżej, pozwany zobowiązał się do pokrycia kosztów naprawy tego pojazdu, w przypadku, kiedy ubezpieczyciel z jakiegokolwiek powodu odmówi wypłaty odszkodowania.

Podnoszony przez pozwanego zarzut odnoszący się do dokumentu zlecenia dotyczącego likwidacji przedmiotowej szkody wystawiony na rzecz (...)uznać należało za chybiony, albowiem – pomijając zobowiązanie do zapłaty, które na siebie przyjął pozwany w umowie cesji – zlecenie to wskazywało w zakresie usług numer polisy ubezpieczeniowej, a jako płatnika - ubezpieczyciela. Wywieść z tego należało, że wskazany w tym dokumencie podmiot zlecił wykonanie usługi, tylko jeśli mieściło się w ramach wskazanej umowy ubezpieczenia i o ile ubezpieczyciel zgodziłby się pokryć jego koszt.

Odnosząc się do kwestii braku wykazania wykonania usługi na rzecz pozwanej i oraz negacji faktury jako dowodu na tą okoliczność Sąd pragnie zauważyć, że faktura oczywiście, stosownie do dyspozycji art. 245 k.p.c., stanowi tylko dowód złożenia przez jej wystawcę oświadczenia o określonej treści, a nie prawdziwości tego oświadczenia. Nie stanowi ona samoistnego źródła stosunku cywilnoprawnego, a zatem nie może przesądzać o jego treści.

W niniejszej jednak sprawie nie budziło wątpliwości Sądu, że faktura nr (...) wystawiona przez powoda zawierała szczegółowy zakres elementów wymienionych w pojeździe oraz kosztów robocizny, co w kontekście złożonego przez pozwanego w ramach umowy cesji, zlecenia wykonania naprawy powypadkowej w zakresie przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia jawiło się jako dostateczne wykazanie wykonanej na rzecz pozwanego usługi. Jeżeli pozwany negował wartość faktury, czy też wysokość kosztów dokonanej naprawy, ujawniony na spornej fakturze, czy też jeżeli pozwany negował czas najmu pojazdu zastępczego, czy też wysokość czynszu najmu pojazdu zastępczego to powinien ten fakt udowodnić, w szczególności poprzez złożenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. (art. 6 k.c.).

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że w zakresie wykazania, iż koszty naprawy były zawyżone lub zakres naprawy przekraczał zakres szkody – w przypadku przedłożenia faktury czy rachunków za naprawę – spoczywał na pozwanym (por. wyrok SO w Bydgoszczy z dnia 14.05.2019 r. o sygn. VIII Ga 257/18). Pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, takiego wniosku nie złożył.

Sąd zważył także, iż w myśl art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14.781,76 zł. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. (pkt. I wyroku).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 99 k.p.c. orzekając o obowiązku zwrotu przez pozwanego jako przegrywającego w całości, kosztów poniesionych przez powoda w łącznej wysokości 4.367,00 zł, w tym kwot: 3.600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powoda na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 750,00 zł tytułem opłaty od pozwu (pkt. II wyroku).

Wyrok zaskarżył pozwany zarzucając :

1)  Naruszenie prawa procesowego tj. art. 205 ³ § 2 kpc poprzez zaniechanie pominięcia wniosku dowodowego o przesłuchanie świadka A. M. (1) pomimo zawarcia go w zwróconym piśmie procesowym oraz powtórzeniu go na rozprawie w sposób spóźniony, przy jednoczesnym braku uprawdopodobnienia przez Powoda, że jego powołanie w piśmie przygotowawczym nie było możliwe albo że potrzeba jego powołania wynikła później, które to uchybienie poskutkowało poczynieniem w oparciu o ten niedopuszczalny dowód istotnych ustaleń faktycznych;

2)  Naruszenie prawa procesowego tj. art. 232 kc w zw. z art. 6 kc poprzez dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. M. (1), co stanowiło naruszenie zasady kontradyktoryjności i równego traktowania stron procesu, które to uchybienie poskutkowało poczynieniem w oparciu o ten niedopuszczalny dowód istotnych ustaleń faktycznych;

3)  Naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kpc poprzez:

a.  zaniechanie ustalenia wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności tj. zakresu uszkodzeń jakich doznał samochód leasingowany przez Pozwanego oraz zakresu naprawy dokonanej przez Powoda i jej adekwatności oraz treści umowy najmu pojazdu zastępczego (w szczególności dobowych stawek najmu, okresu najmu, rodzaju udostępnionego pojazdy zastępczego);

b.  dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego (tj. zeznań świadka A. M. (1), zeznań świadka M. C. (2) oraz poprzez dokonanie ustalenia, iż Strony zawarły umowę najmu pojazdu zastępczego, podczas gdy umowa taka nie znalazła się w materiale dowodowym, świadek M. C. (2) taką okoliczność kwestionował (fragment protokołu audio z dnia 20 czerwca 2023 r. od 12:22), a świadek A. M. (1) wskazała, że takie umowy w przedsiębiorstwie Powoda zawsze zawierane są w formie pisemnej (fragment protokołu audio.z dnia 25 kwietnia 2023 r. od 31:00);

c.  dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, że doszło do zawarcia umowy o naprawę w zakresie opisanym na fakturach (tj. z dnia 27 stycznia 2021 nr (...) oraz z dnia 3 stycznia 2022 nr (...)) gdy z zeznań świadka M. C. (2) (protokół audio z dnia 20 czerwca 2023 r. od 6:23) oraz A. M. (1) (protokół audio z dnia 25 kwietnia 2023 r. od 26:28) należy wyciągnąć wniosek, że zakres i cena naprawy nie była w żaden sposób ustalana z Pozwanym, a jednostronnie określona przez Powoda bez informowania Pozwanego;

d.  dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego poprzez stwierdzenie, iż wymienienie na fakturach (tj. z dnia 27 stycznia 2021 nr (...) oraz z dnia 3 stycznia 2022 nr (...)) szczegółowego zakresu naprawy stanowi wystarczające udowodnienie faktu, iż taka naprawa w takim zakresie została rzeczywiście została dokonana i była ona adekwatna do naprawianej szkody w pojeździe, podczas gdy żaden dowód poza zeznaniami świadka A. M. (2) tego nie potwierdza, a rzekomej adekwatności podanego zakresu naprawy przeczą zeznania świadka M. C. (2) (wskazującego na brak konieczności wymiany dachu - fragment protokołu audio z dnia 20 czerwca 2023 r. od 11:36) oraz wycen dokonanych przez firmę (...) oraz przez (...);

4)  Naruszenie prawa procesowego tj. art. 458 ¹¹ kpc poprzez uznanie za udowodnioną treść umowy dot. naprawy pojazdu oraz dot. najmu zastępczego pomimo braku wykazania ich dokumentem, pomimo niewykazania przez Powoda, że nie może on przedstawić takiego dokumentu z przyczyn niezależnych od niego;

5)  Naruszenie prawa procesowego tj. art. 327 ¹ § 1 pkt 1 kpc poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób, który uniemożliwia kontrolę instancyjną i odtworzenie sposobu rozumowania sądu, a to poprzez

a.  zawarcie w nim stwierdzenia, że jeśli Pozwany negował wysokość kosztów naprawy to winien ten fakt udowodnić, czego nie zrobił, podczas gdy w materiale dowodowym znajdują się wyceny przeczące wskazywanej przez Powoda wysokości tych kosztów, uznane przez sąd za wiarygodne (zbiorczo z innymi dowodami z dokumentów), co powoduje wewnętrzną sprzeczność uzasadnienia,

b.  zawarcie w nim stwierdzenia, że wszystkie dokumenty znajdujące się w materiale sprawy oraz zeznania obu świadków zostały uznane za wiarygodne, podczas gdy dokumenty przedłożone przez Powoda (faktura z dnia 27 stycznia 2021 nr (...), faktura z dnia 3 stycznia 2022 nr (...)) oraz zeznania świadka A. M. (1), pozostają w istotnej sprzeczności z zeznaniami świadka M. C. (2) oraz kosztorysami wykonanymi przez firmę Arkozlak oraz (...) co powoduje wewnętrzną sprzeczność uzasadnienia,

c.  brak w uzasadnieniu jakiegokolwiek odniesienia do dowodu z kosztorysu wykonanego przez firmę (...) oraz kosztorysu wykonanego przez (...),

d.  niedokonanie w uzasadnieniu ustalenia zakresu uszkodzeń jakich doznał samochód leasingowany przez Pozwanego oraz zakresu naprawy dokonanej przez Powoda,

e.  niedokonanie w uzasadnieniu ustalenia treści umowy najmu pojazdu zastępczego (w szczególności dobowych stawek najmu, okresu najmu oraz rodzaju udostępnionego pojazdu zastępczego)

Pozwany wniósł zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, rozpoznanie w trybie art. 380 kpc w zw. z art. 162 kpc postanowienia z dnia 25 kwietnia 2023 r. o dopuszczeniu dowodu z zeznań świadka A. M. (1) a także o zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Powód wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się o tyle zasadna , iż zaszła konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Sąd Rejonowy nie rozpoznał bowiem istoty sprawy.

W orzecznictwie podkreśla się, że „nierozpoznanie istoty sprawy” zachodzić może nie tylko wówczas gdy wyrok nie zawiera rozstrzygnięcia co do przedmiotu sprawy, wyznaczonego treścią i materialno-prawną podstawą żądania powoda, lecz także i wówczas gdy zaniechano zbadania materialno-prawnych, bądź będących ich następstwem, procesowych zarzutów podniesionych przez pozwanego. Ma to więc miejsce nie tylko wówczas gdy sąd odmawia dalszego prowadzenia sprawy bezpodstawnie przyjmując skuteczność zarzutów pozwanego (przedwcześnie oddalając powództwo), lecz także i wtedy gdy nie rozpoznaje żądania pozwu w aspekcie wszystkich twierdzeń powoda lub też pomija i pozostawia poza swoją oceną merytoryczne zarzuty podniesione przez pozwanego (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 22 oraz postanowienie tego Sądu z dnia 28 marca 2018 r., V CZ 17/18, LEX nr 2495977).

Do nierozpoznania istoty sprawy dojdzie w sytuacji, w której sąd pierwszej instancji dokonał oceny prawnej roszczenia bez oparcia jej o właściwie ustaloną podstawę faktyczną i w sprawie zachodzi potrzeba poczynienia po raz pierwszy niezbędnych ustaleń faktycznych (zob. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2015 r., I CZ 68/15, LEX nr 1930435 , post. SN z dnia 29 listopada 2023 r. , sygn. akt III CZ 39/23), a także wówczas, gdy sąd meriti nie wyjaśni i pozostawi poza oceną okoliczności faktyczne, stanowiące przesłanki zastosowania prawa materialnego, będącego podstawą roszczenia (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 lipca 2006 r., V CSK 140/06, LEX nr 1101691).

Należy bowiem zważyć , iż sąd I instancji zwrócił odpowiedź na sprzeciw z dnia 7 marca 2023 r. , przy czym uczynił to na wniosek pełnom. pozwanego złożony na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2023 r. Jednocześnie jednak na tym samym posiedzeniu sąd dopuścił dowód z zeznań świadka A. M. (1) , który to wniosek złożono w zwróconym piśmie. Sąd nie wyjaśnił przy tym w uzasadnieniu , czy dowód ten dopuścił z urzędu na podstawie art. 232 zd. 2 kpc , czy też na wniosek powoda. Art. 232 zd. 2 kpc dopuszcza możliwość przeprowadzenia przez sąd dowodu z urzędu , jednakże sąd nie uzasadnił z jakich przyczyn ten dowód dopuścił , co uniemożliwia dokonanie kontroli instancyjnej. Należy bowiem zważyć , iż w sytuacji gdy postępowanie toczy się między podmiotami gospodarczymi i to reprezentowanymi przez zawodowych pełnomocników , dopuszczenie dowodu z urzędu powinno mieć charakter wyjątkowy a nie powinno służyć naprawianiu błędów procesowych stron.

Z treści sprzeciwu wynika przy tym , iż pozwany kwestionował zakres dokonanej naprawy a sąd jako dowód na dokonanie naprawy wskazał m. in. zeznania świadka A. M. (1). Sąd Rejonowy jako dowód wykonania naprawy wskazuje zeznania świadka a w dalszej części uzasadnienia podaje , że wynika to z faktury.

Sąd Rejonowy nie wydał ponadto postanowienia o pominięciu wniosków dowodowych zawartych w piśmie pozwanego z dnia 23 marca 2023 r. złożonego w odpowiedzi na zwrócone pismo powoda z 7 marca 2023 r. , chociaż jednocześnie nie powołał ich w uzasadnieniu. Jednocześnie sąd I instancji stwierdził , że stan faktyczny ustalił na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony. Nie wiadomo jednak czy dotyczy to także dokumentów zawartych w piśmie pozwanego z 23 marca 2023 r. , które nie zostało przez sąd zwrócone.

Słusznie pozwany wskazuje , że uzasadnienie jest także wewnętrznie sprzeczne , gdyż sąd I instancji uznał za wiarygodne dokumenty znajdujące się w materiale sprawy oraz zeznania obu świadków , podczas gdy dokumenty przedłożone przez powoda oraz zeznania świadka A. M. (1), są przynajmniej w części sprzeczne z zeznaniami świadka M. C. (2) oraz kosztorysami załączonymi przez pozwanego. Sąd I instancji nie dokonał także ustalenia zakresu uszkodzeń jakich doznał samochód leasingowany przez Pozwanego oraz zakresu naprawy dokonanej przez Powoda, nie dokonał także ustalenia treści umowy najmu pojazdu zastępczego.

Uzasadniony był zatem zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 pkt 1 kpc. W oparciu o tak sporządzone uzasadnienie nie można bowiem odtworzyć toku rozumowania sądu I instancji i dokonać kontroli instancyjnej.

W sytuacji zatem , gdy nie została właściwe ustalona podstawa faktyczna , zaszła konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania ( art. 386 § 4 kpc ).

Ponownie rozpoznając sprawę , Sąd Rejonowy powinien ustalić podstawę faktyczną rozstrzygnięcia i uzasadnić , w szczególności , czy i jakim zakresie oparł się na dokumentach zawartych w piśmie pozwanego z 23 marca 2023 r. , które z tych dowodów i na jakiej podstawie ewentualnie pominął , wyjaśnić na jakiej podstawie dopuścił dowód z zeznań świadka A. M. (1) , mając na względzie , iż postępowanie toczy się w trybie gospodarczym. Sąd Rejonowy powinien także , w oparciu o prawidłowo zgromadzony i oceniony materiał dowodowy , ustalić zakres uszkodzeń jakich doznał samochód leasingowany przez Pozwanego oraz zakres naprawy dokonanej przez Powoda, jak też ustalić treść umowy najmu pojazdu zastępczego , względnie – w sytuacji gdy nie można tych okoliczności ustalić – ocenić kogo obciążają skutki nieudowodnienia tych okoliczności ( art. 6 kc ). W oparciu o prawidłowo ustalony stan faktyczny sąd I instancji orzeknie o zasadności żądań pozwu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 108 § 2 kpc.