VIII Ga 322/21 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2021-10-27
Sygn. akt VIII Ga 322/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 października 2021 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy
w składzie:
Przewodniczący : sędzia Jacek Wojtycki
po rozpoznaniu w dniu 27 października 2021 r. w Bydgoszczy
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa E. J.
przeciwko (...) w S.
o zapłatę
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 21 czerwca 2021 r.
sygn. akt VIII GC 241/20 upr
|
Sygn. akt VIII Ga 322/21
UZASADNIENIE
Powódka E. J. we wniesionym pozwie domagała się zasądzenia od pozwanego (...) w S. kwoty 5 767,29 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:
- -
-
2 365,29 złotych od dnia 21 lipca 2016 r. do dnia zapłaty,
- -
-
3 402,00 złotych od dnia 18 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty.
Nadto wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 19 czerwca 2016 r. w pojeździe marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) kierowanym przez M. N., doszło do szkody komunikacyjnej, spowodowanej przez kierowcę ubezpieczonego w firmie pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów. Powódka podała, iż na podstawie cesji nabyła wierzytelność od poszkodowanego. Wskazała, iż dochodzi zwrotu kosztów poniesionych z tytułu naprawy pojazdu oraz wynajmu pojazdu zastępczego. Powódka podniosła, iż za naprawę pojazdu wystawiona została faktura VAT nr (...) na kwotę 20 657,51 złotych. Stwierdziła, iż pozwany uznał swoją odpowiedzialność, co do zasady i wypłacił poszkodowanym odszkodowanie w kwocie 18 292,22 zł. Powódka zaznaczyła, iż dochodzi dopłaty odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu w kwocie 2 365,29 złotych. Nadto powódka podała, iż dochodzi zwrotu kosztów poniesionych z tytułu najmu pojazdu zastępczego za łączny okres 45 dni. Powódka wskazała, iż za najem pojazdu zastępczego została wystawiona faktura VAT nr (...) na kwotę 6 642,00 złotych, pozwany zaś dokonał zapłaty jedynie części faktury, tj. kwoty 3 240,00 złotych, uznając za zasadny okres najmu wynoszący 24 dni. Powódka podała, iż dochodzi zwrotu kosztów najmu za cały uzasadniony okres najmu i żąda dopłaty odszkodowania z tego tytułu w wysokości 3 402,00 złotych. Postanowieniem z dnia 22 października 2019 roku Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał zgodnie z właściwością do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy.
W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował powództwo co do zasady i co do wysokości. Odnosząc się do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego pozwany wskazał, iż przyjął stawkę zastosowaną przez powódkę oraz uwzględnił czas najmu do 24 dni. Pozwany uznał, iż czas najmu określony przez powódkę jest znacznie zawyżony, zaś odpowiedzialność ubezpieczyciela obejmuje tylko okres niezbędny i konieczny do przeprowadzenia naprawy, zaś powódka nie udowodniła, że rzeczywisty czas naprawy wynosił aż 45 dni. Pozwany zakwestionował dochodzoną przez powódkę stawkę najmu w wysokości 147,60 złotych brutto wskazując, iż pozwany wyraził chęć bezgotówkowego zorganizowania pojazdu zastępczego za stawkę 135.00 złotych brutto.
Sąd Rejonowy wydał w sprawie w dniu 21 czerwca 2021 r. wyrok następującej treści: I.zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2 365.29 zł (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 lipca 2016 roku do dnia zapłaty;
II.oddala powództwo w pozostałej części;
III.znosi pomiędzy stronami koszty procesu;
IV.nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy:
a) od powódki kwotę 497.50 zł (czterysta dziewięćdziesiąt siedem złotych pięćdziesiąt groszy);
b) od pozwanego kwotę 345.72 zł (trzysta czterdzieści pięć złotych siedemdziesiąt dwa grosze);
tytułem kosztów sądowych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa. Sąd I instancji dokonał następujących ustaleń w zakresie stanu faktycznego.
W dniu 19 czerwca 2016 r. stanowiący własność M. N. pojazd marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) został uszkodzony przez kierowcę ubezpieczonego w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody spowodowane ruchem pojazdów u pozwanego. Poszkodowany zgłosiły szkodę w dniu 7 czerwca 2016 r. Pozwany poinformował poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego z wypożyczalni współpracujących z pozwanym oraz, iż w przypadku najmu pojazdu z innej wypożyczalni okres najmu oraz jego koszt będzie podlegać weryfikacji. Powódka w dniu 20 czerwca 2016 roku nabyła wierzytelność od M. N. z tytułu przedmiotowej szkody komunikacyjnej. W dniu 10 sierpnia 2016 roku powódka obciążyła poszkodowanego fakturą VAT nr (...) za okres 45 dni najmu samochodu zastępczego na kwotę 6 642,00 zł, z terminem płatności do dnia 10 sierpnia 2016 r. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność, co do zasady i wypłacił poszkodowanym odszkodowanie w kwocie 18 292,22 zł tytułem kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu oraz kwocie 3 240,00 złotych tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pozwany poinformował poszkodowanego, iż zweryfikował czas najmu pojazdu zastępczego na okres 24 dni oraz stawkę najmu z kwoty 147,60 złotych do kwoty 135,00 złotych. Uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego, przy uwzględnieniu wszystkich aspektów wpływających na czas przestoju uszkodzonego pojazdu poszkodowanego zawiera się w przedziale od 21 czerwca do 4 sierpnia 2016 roku i wynosi 45 dni. Wartość rynkowa pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) przed szkodą z dnia 19 czerwca 2016 r. wynosiła 22 800,00 zł brutto. Wartość rynkowa pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w stanie uszkodzonym w dniu 19 czerwca 2016 r. wynosiła 7 000,00 zł brutto. Stawki najmu pojazdów zastępczych odpowiadających klasą pojazdowi uszkodzonemu na rynku lokalnym dla poszkodowanego zawierały się w przedziale od 124,00 złotych do 200,00 złotych /doba (brutto).
Sąd Rejonowy w rozważaniach wskazał m.in., że roszczenie powódki zasługiwało na uwzględnienie w zakresie odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu, a nie było zasadne w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego. powódka na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 20 czerwca 2016 r., weszła w ogół praw poszkodowanego M. N. związanych ze uszkodzeniem pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w związku ze zdarzeniem z dnia 19 czerwca 2016 r. Nie nabyła natomiast skutecznie wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego, albowiem istnienie tej wierzytelności nie zostało wykazane. Poza sporem w sprawie pozostawał fakt odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę. Pozwany uznał, bowiem roszczenie co do zasady, jak i w wysokości do wypłaconej kwoty 21 532,22 zł. Na powyższą kwotę składały się kwoty 18 292,22 zł tytułem kosztów naprawy pojazdu oraz kwota 3 240,00 złotych tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego. Zgodnie z treścią art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie zaś do art. 36 ust. 1 powyższej ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Ponadto na podstawie art. 822 k.c., w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 k.c.).Z treści art. 361 § 2 k.c. wynika, że naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Stosownie do treści art. 805 k.c. i 828 k.c. naprawienie szkody przez ubezpieczyciela polega zawsze na wypłacie określonej sumy pieniężnej. W orzecznictwie przyjęto, że w razie szkody komunikacyjnej odszkodowanie może polegać bądź to na wypłacie kwoty odpowiadającej kosztom przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego bądź też, jeżeli naprawa jest niemożliwa, poważnie utrudniona albo ekonomicznie nieuzasadniona, poprzez wypłatę różnicy wartości pojazdu sprzed i po szkodzie (szkoda całkowita). Powódka w toku postępowania wskazywała, iż poszkodowany poniósł koszty naprawy pojazdu wynoszące 20 657,51 złotych co potwierdza załączona do akt sprawy faktura VAT. W konsekwencji, biorąc pod uwagę dotychczas wypłaconą przez pozwanego kwotę 18 292,22 złotych, Sąd uznał za zasadne roszczenie powódki w zakresie żądania dopłaty odszkodowania w wysokości 2 365,29 zł. W zakresie żądania przez powódkę dopłaty odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego Sąd uznał, iż powódka nie wykazała zasadności swojego żądania. Powódka nie przedłożył do akt sprawy kluczowego dowodu w postaci umowy najmu pojazdu zastępczego . Tym samym powódka nie wykazała, iż faktycznie poszkodowany wynajął pojazd zastępczy, na jaki okres oraz za jaką cenę. Samo przedłożenie faktury przez powódkę z tytułu najmu pojazdu zastępczego nie jest dowodem na okoliczność zawarcia pomiędzy powódką a poszkodowanym umowy najmu pojazdu zastępczego w związku ze zdarzeniem z dnia 19 czerwca 2016 roku. Przede wszystkim należy, iż faktura ta nie została nawet podpisana przez M. N., a zatem nie można było ustalić, czy poszkodowany godził się na obciążenie takimi kosztami, a także czy zawarł z powódką umowę najmu i o jakiej treści. W tym natomiast zakresie, zgodnie z art. 6 k.c. ciężar dowodu obciążał powódkę. Sąd I instancji podzielił stanowiska wyrażone w uchwałach Sądu Najwyższego, wedle których mimo tego, iż istnieje możliwość refundacji wydatków za najem pojazdu zastępczego poniesionych przez poszkodowanego, podlegać jej mogą wyłącznie wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem. Niemożność korzystania z pojazdu może być źródłem szkody o charakterze majątkowym tylko w sytuacji, gdy spowoduje wydatki posiadacza uszkodzonego pojazdu na najem pojazdu zastępczego. Konkludując zatem, zgodnie z treścią art. 361 § 2 k.c. strata będzie poczytywana jako wyłącznie wydatki służące ograniczeniu negatywnych następstw zdarzenia. Koszty takie będą podlegały indemnizacji gdy można je uznać za celowe i ekonomicznie uzasadnione (III CZP 5/11, III CZP 76/13, III CZP 20/17). Ubocznie należy wskazać, iż pozwany udowodnił, iż informował poszkodowanego w dacie zgłoszenia przez niego szkody, o możliwości zorganizowaniu najmu pojazdu zastępczego przez pozwanego i o akceptowanych stawkach, co wynika jednoznacznie z dokumentu znajdującego się w aktach sprawy w postaci informacji o akceptowanych stawkach (k. 5-0 akt). Zatem, skoro ubezpieczyciel zaproponował poszkodowanemu skorzystanie z pojazdu zastępczego zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a poszkodowany nie zainteresował się stawkami najmu, to koszty te - w zakresie nadwyżki - nie podlegałyby zwrotowi. Powódka bowiem nie wykazała żadnych szczególnych racji, przemawiających za uznaniem wyższych kosztów niż 135 zł za dobę za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". Należy stwierdzić, że poszkodowany nie ma obowiązku skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego wskazanego przez pozwanego, jednakże musi się wówczas liczyć z obniżeniem odszkodowania do wysokości kosztów za jakie wynająłby mu ubezpieczyciel. W ramach bowiem obowiązku minimalizacji szkody i współdziałaniu przy jej likwidacji przez poszkodowanego z ubezpieczycielem (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.) poszkodowany powinien dążyć do poniesienia jak najmniejszych kosztów z tytułu likwidacji szkody. Warto zaznaczyć, iż zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku, sygn. akt III CZP 20/17, wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione (LEX nr 2340475, www.sn.pl, Biul. SN 2017/8/6, KSAG 2017/4/124). W uzasadnieniu wskazano, iż „nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela”.
Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy w punkcie I wyroku na podstawie art. 822 1 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2 365,29 zł z tytułu pozostałych kosztów naprawy pojazdu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 lipca 2021 roku do dnia zapłaty. O odsetkach Sąd orzekł w myśl art. 481 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, a zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych- Dz. U. 2013.392 j.t.).W punkcie II, na podstawie art. 6 k.c., Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, jako niewykazane. O kosztach procesu orzeczono w niniejszej sprawie na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją przez powoda – w części, tj. w zakresie pkt II, III i IV wyroku. Skarżący sformułował zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego: art. 243 2 kpc oraz 227 kpc w zw. z art. 233 § 1 kpc poprzez pominięcie znajdującego się w aktach sprawy dowodu z umowy najmu pojazdu zastępczego na okoliczność wykazania faktu wynajęcia pojazdu zastępczego i treści stosunku najmu (w tym okresu najmu oraz stawki czynszu najmu), pomimo iż jest to dowód na fakt mający istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, stosowny wniosek dowodowy w tym zakresie zgłosił w pozwie, a umowa najmu znajdowała się w aktach szkody złożonych przez pozwanego do akt sprawy, co w konsekwencji skutkowało brakiem rozważenia całości zebranego w sprawie materiału dowodowego i pominięciem części tego materiału dowodowego w postaci umowy najmu, błędnie przyjęto, że powód nie zgłosił dowodu w postaci umowy najmu pojazdu zastępczego; art. 230 kpc w zw. z art. 127 § 1 kpc i 210 § 2 kpc poprzez nieuznanie za przyznany przez pozwanego faktu wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu na okres 45 dni po stawce dobowej czynszu najmu 120,00 zł netto (147,60 zł )mimo iż pozwany nie wypowiedział się co do twierdzeń powoda w tym zakresie, tym samym mając na uwadze wyniki całej rozprawy, w tym dokonaną przez a wypłatę części odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu już na etapie likwidacji szkody, a także zakres okoliczności spornych pomiędzy / zakresie roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego (tj. jedynie - okres najmu i stawka dobowa czynszu najmu) - fakt wynajęcia pojazdu przez poszkodowanego przez ww. okres i za ww. stawkę dobową należało uznać za przyznany przez pozwanego i tym samym niewymagający dowodu; naruszenie art. 822 § 1 kc w zw. z art. 361 § 2 kc i art. 363 § 1 i 2 kc - pomimo spełnienia wszystkich materialnoprawnych : odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń oraz wykazania, że najem pojazdu zastępczego przez poszkodowanego był uzasadniony w podanym okresie oraz że stawka dobowa wynikająca z umowy najmu i faktury VAT była występująca na rvnku lokalnym - Sąd I instancji oddalił powództwo; ponadto w zakresie naruszenia prawa materialnego – niewłaściwe zastosowanie art.354§2 kc, 362 kc, 826§2 kc. W kontekście sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o : - przeprowadzenie dowodu z umowy najmu pojazdu zastępczego znajdującej się w aktach szkody załączonych przez pozwanego do odpowiedzi na pozew - na okoliczność wykazania faktów: zawarcia przez poszkodowanego umowy najmu pojazdu zastępczego w związku z kolizją z dnia 19 czerwca 2016 r., wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego, okresu trwania najmu, wysokości stawki dobowej czynszu najmu, wysokości należnego odszkodowania w związku z wynajęciem pojazdu zastępczego, - o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda dalszej kwoty 3.402,00 zł (słownie: trzy tysiące czterysta dwa złote, 00/100 gr) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu oraz obciążenie wyłącznie pozwanego obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy całości kosztów sądowych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa; ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Ponadto skarżący domagał się zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje. W uzasadnieniu apelacji przedstawiono podstawę zasadności sformułowanych zarzutów. Podniesiono m.in., że koszty najmu samochodu zastępczego, nawet niepokryte bezpośrednio przez poszkodowanego, mogą wchodzić w skład szkody, jaką ten poniósł w wyniku zniszczenia lub uszkodzenia pojazdu. Wbrew twierdzeniom Sądu, zaproponowanie poszkodowanemu przez zwanego ubezpieczyciela skorzystania z pojazdu zastępczego nie powoduje, że koszty te - w kresie nadwyżki nad kosztami, za jakie pozwany rzekomo gotów był zorganizować najem - nie podlegają refundacji w ramach naprawienia szkody. Zważyć należy, że pozwany nie oferował szkodowanemu najmu pojazdu zastępczego na okres 45 dni. Z decyzji pozwanego wynika, że na etapie likwidacji szkody uznał za zasadny zwrot kosztów najmu jedynie za okres 24 dni (stanowisko pozwany podtrzymał w odpowiedzi na pozew). Tym samym nie sposób uznać, że stawka, po jakiej zwany zgłaszał rzekomą gotowość wynajęcia poszkodowanemu pojazdu, powinna mieć stosowanie do pozostałego okresu najmu, tj. okresu nieuznanego przez pozwanego. Mając na względzie powyższe, nie sposób zdaniem powoda uznać, ażeby wyliczenie należnego szkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego wedle oceny podanej przez Sąd czyniło zadość sadzie pełnej kompensacji szkody. Sąd I instancji nie ma racji w twierdzeniu, że powód nie wykazał, aby koszty najmu wyższe niż 135 zł za dobę stanowiły wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione. Należy zauważyć, iż powód prowadzi warsztat naprawczy samochodów, który oprócz naprawy pojazdów oferuje m.in. wynajem pojazdu zastępczego na czas naprawy. Natomiast zwany powoływał się na współpracę z wypożyczalniami, wobec czego stawka oferowana przez zwanego nie dotyczyła warsztatu. W uzupełnieniu apelacji skarżący sprostował omyłkę -co do zarzutu naruszenia prawa materialnego wskazanego w pkt 2 lit. b) petitum apelacji (str. 2 apelacji) i wskazuję, że w ramach niego powód zarzuca naruszenie art. 354 § 2 KC, art. 362 KC i art. 826 § 1 KC (w apelacji omyłkowo wskazano art. 826 § 2 KC) i przedłożył odpis umowy najmu podając, że ta znajduje się w aktach szkody. Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz domagał się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu za postępowanie apelacyjne.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje: Apelacja powoda podlegała uwzględnieniu w zasadniczej części. Prima facie należy wskazać, że mając na uwadze treść art. 382 k.p.c., Sąd odwoławczy ma obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów (vide trafne postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97, OSNC 1998 Nr 12, poz. 214). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli Sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie.
Podniesione zarzuty naruszenia prawa procesowego ( w szczególności art. 233 k.p.c.) oraz częściowo prawa materialnego były słuszne, czego skutkiem była konieczność zmiany zaskarżonego wyroku i orzeczenia co do istoty ( art. 386 § 1 k.p.c.). Nie było jednocześnie podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania ( art. 386 § 4 k.p.c.) gdyż nie zaszła sytuacja nierozpoznania istoty sprawy- Sąd I instancji orzekł bowiem merytorycznie o żądaniach stron i nie pominął merytorycznych zarzutów pozwanego. Wydanie wyroku przez Sąd II instancji nie wymagało ponadto przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności w zakresie obowiązku zwrotu kosztów najmu zastępczego, pomiędzy stronami zaistniał natomiast spór co do uzasadnionego okresu najmu i wysokości stawki dobowej za najem pojazdu. Rację ma skarżący, że skoro umowa najmu pojazdu zastępczego znajdowała się w aktach szkodowych i został złożony w tym zakresie stosowny wniosek dowody to Sąd I instancji błędnie pominął w swych ustaleniach w zakresie stanu faktycznego dowód z tego dokumentu. Ponadto ze stanowiska procesowego pozwanego w istocie nie wynikało aby zakwestionował zawarcie tej umowy i treść tego dokumentu, okoliczność tę należało uznać jako przyznaną. Nie ma podstaw ad casum do przyjęcia, że powódka nie nabyła skutecznie wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Natomiast z ustaleń dokonanych w sprawie ( w tym obszarze słusznych i niekwestionowanych we wniesionym środku zaskarżenia), w szczególności w kontekście wydanej w sprawie opinii biegłego, wynika, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego wynosił 45 dni. W tym miejscu należy także zasygnalizować, że Sąd II instancji w sposób jednoznaczny podziela jako trafne stanowisko wyrażone w judykaturze ( dostrzegając, że w tym obszarze – przede wszystkim co do rozumienia poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego- wcześniej występowały rozbieżności i wątpliwości natury interpretacyjnej), zgodnie z którym zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361§2 k.c. pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020 r., III CZP 63/19, zbiory systemu Legalis). Przeciwne wnioski w zakresie wykładni w tym zakresie art. 361 k.c., nie są słuszne. W tym stanie rzeczy rozstrzygnąć należało czy wysokość stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego wskazywana przez powoda była uzasadniona w kontekście niespornej okoliczności, że ubezpieczyciel zaoferował poszkodowanemu pojazd zastępczy, a w przypadku skorzystania z innej wypożyczalni akceptował stawki do kwoty 135 zł brutto. W tym zakresie jako słuszny należy podzielić, przytoczony przez Sąd I instancji w pisemnych motywach wydanego rozstrzygnięcia, pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 r., (III CZP 20/17, LEX nr 2340475 ) zgodnie z którym nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu – we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów – skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te – w zakresie nadwyżki – będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za celowe i ekonomicznie uzasadnione . Takich racji w sprawie nie wykazano, co słusznie przyjął Sąd I instancji. Nie jest taką okolicznością fakt, że poszkodowany skorzystał z pojazdu zaoferowanego przez warsztat dokonujący naprawy uszkodzonego pojazdu. Jak słusznie wskazano w cytowanym wyżej judykacie jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty, zaś odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Skarżący podnosił też, że pozwany uznał za zasadny okres 24 dni najmu pojazdu zastępczego a nie 45 dni, w którym to okresie konieczne było korzystanie z tego pojazdu. Jednak poszkodowany w ogóle nie korzystał z możliwości najmu pojazdu w ramach propozycji pozwanego. Nie jest obecnie uprawnienie antycypowanie zachowania pozwanego w tym zakresie na etapie likwidacji szkody. Innymi słowy korzystanie z pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego jest istotną okolicznością i nie można wykluczyć, że decyzja co do pokrywania kosztów najmu w ten sposób byłaby inna aniżeli w przypadku, gdy poszkodowany nie skorzystał z propozycji pozwanego, nie informując go o zawarciu umowy najmu pojazdu z podmiotem trzecim i dopiero po jej zakończeniu przedkładając fakturę z żądaniem pokrycia kosztów najmu. Stanowisko powoda w tym zakresie nie uwzględnia tej okoliczności i stanowi przyjęcie tylko hipotezy, że zachowanie pozwanego byłoby takie samo jako w końcowej decyzji na etapie postępowania likwidacyjnego, co nie jest uprawnione. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że strony stosunku zobowiązaniowego wynikającego z odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela mają obowiązek współdziałania (art. 354 § 2 k.c.). W ramach tego obowiązku powinnością poszkodowanego, jako wierzyciela jest lojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody przez ograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela, a nie zbędne powiększanie wysokości szkody. Brak podjęcia takich działań mimo, że leżały w zakresie możliwości poszkodowanego, nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody (por.m.in. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., III CZP 14/97, OSNC 1997, Nr 8, poz. 103, z dnia 23 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, z dnia 16 października 1998 r., III CZP 42/98, OSNC 1999, Nr 4, poz. 69, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r., I CKN 1466/99, OSNC 2003, Nr 5, poz. 64, z dnia 26 listopada 2002 r., V CKN 1397/00, nie publ., z dnia 5 listopada 2004 r., II CK 494/03, z dnia 19 listopada 2015 r., IV CSK 764/14, nie publ. oraz postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2006 r., III CZP 91/05, nie publ.). Wobec tego, w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie zasadnie Sąd I instancji przyjął, że normalnym następstwem zdarzenia był okres 45 dni najmu pojazdu zastępczego. Natomiast w świetle przedstawionych okoliczności należało przyjąć stawkę dobową za najem w wysokości 135 zł - bez naruszenia wykładni art. 361 i 362 kc. W tym stanie rzeczy wysokość kosztów najmu, wchodzących w skład szkody, podlegała zwrotowi w kwocie 6075 zł ( 45 dni po 135 zł), uwzględniając wcześniejsze uregulowanie kwoty 3240 zł przez pozwanego, zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego podlegała kwota 2835 zł ( art.805§1 k.c. w zw. z art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.; ust.1 lit.a formuły sentencji wyroku). Powództwo w pozostałym zakresie o zwrot kosztów najmu jako niezasadne podlegało oddaleniu. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 kc. W związku z tym, że powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania należało włożyć na pozwanego obowiązek zwrotu całości kosztów ( art.100 k.p.c.). Na zasądzoną kwotę 2817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( postępowanie przed Sądem I instancji) składała się kwota 1 800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego w oparciu o § 2 punkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz.1814 ze zm.), 17 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty od pełnomocnictwa oraz kwota 1000,00 zł tytułem pobranej i wykorzystanej zaliczki na poczet przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Jednocześnie zmianie podlegał wyrok Sądu I instancji w punkcie IV. (czwartym) w ten sposób, że nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 843,24 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa ( 554,22 złotych tytułem poniesionych kosztów przez Skarb Państwa na poczet przeprowadzenia opinii biegłego oraz kwota 289,00 złotych tytułem nieuiszczonej przez powoda opłaty od pozwu; art. 83 w zw. z art. 113 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ;Dz. U. z 2020 r. poz. 755 t.j. ze zm.).
Apelacja w pozostałym zakresie jako bezzasadna podlegała oddaleniu (art.385 k.p.c.; punkt 2 wyroku). O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., a także w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c., tj. nakładając obowiązek zwrotu całości kosztów na pozwanego gdyż apelacja pozwanego została oddalona w nieznacznym zakresie, przy zastosowaniu § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. : Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.), zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 450zł (tytułem wynagrodzenia radcy prawnego) oraz 200 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty od apelacji; tj. łącznie podlegała zasądzeniu kwota 650 zł od pozwanego na rzecz powoda ( punkt 3 wyroku).
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Jacek Wojtycki
Data wytworzenia informacji: