Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

POSTANOWIENIE

Dnia 8 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Artur Fornal (spr.)

Sędziowie: SO Marek Tauer

SO Elżbieta Kala

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z powództwa (...) w M.

przeciwko M. M.

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 28 maja 2018 r. o odrzuceniu apelacji tej strony od wyroku z dnia 27 czerwca 2017 r. (sygn. akt VIII GC 2643/16)

p o s t a n a w i a:

1.  sprostować zaskarżone postanowienie a także wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 27 czerwca 2017 r. w ten sposób, że w ich części wstępnej gdy chodzi o siedzibę powoda w miejsce słów „w S.” wpisać „w M.”;

2.  oddalić zażalenie.

Elżbieta Kala Artur Fornal Marek Tauer

Sygn. akt VIII Gz 192/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 28 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy odrzucił apelację pozwanej od wyroku tego Sądu z dnia 27 czerwca 2017 r.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że po oddaleniu wniosku pozwanej o zwolnienie jej od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych nie uiściła ona – będąc reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika – w ustawowym terminie opłaty należnej od apelacji. Wobec powyższego wniesioną przez pozwaną apelację należało odrzucić, stosownie do art. 370 k.p.c.

Pozwana złożyła zażalenie na powyższe postanowienie zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie. Zarzuciła ww. rozstrzygnięciu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że będąc reprezentowana przez fachowego pełnomocnika nie wniosła w terminie opłaty sądowej od apelacji, co skutkowało bezpodstawnym zastosowaniem art. 370 k.p.c.

W uzasadnieniu zażalenia skarżąca podniosła, że wbrew ustaleniom Sądu pierwszej instancji uiściła ww. opłatę w terminie i bez wezwania, tj. z zachowaniem wymogów art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Pozwana przyznała natomiast, że ww. opłata została złożona w wysokości niższej od prawidłowej, co mogło wynikać z niewłaściwego odczytania komunikatu o wysokości opłaty sądowej od apelacji, jaki miał być zamieszczony w treści wiadomości elektronicznej przesłanej stronie przez pełnomocnika. Pozwana – po zwróceniu jej uwagi – uzupełniła ww. opłatę o brakujące 65 groszy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie pozwanej nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie prawomocnym postanowieniem z dnia 9 marca 2018 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy – orzekający jako sąd drugiej instancji i stosujący odpowiednio przepisy o zażaleniu (art. 398 ²³ § 2 k.p.c.) – utrzymał w mocy postanowienie referendarza sądowego z dnia 18 stycznia 2018 r. oddalające wniosek pozwanej o zwolnienie od opłaty sądowej od apelacji ( k. 189 i 199 akt).

Biorąc pod uwagę treść przepisu art. 13 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. : Dz.U. z 2018 r., poz. 300 ze zm. - dalej jako „u.k.s.c.”) opłatę należną od apelacji wniesionej w niniejszej sprawie przez fachowego pełnomocnika należało obliczyć jako 5 % wskazanej przez niego wartości przedmiotu zaskarżenia, końcówka zaś ustalonej w ten sposób opłaty podlegała zaokrągleniu w górę do pełnego złotego w myśl art. 21 u.k.s.c. (60.947,45 zł x 0,05 = 3.047,3725, a zatem 3.048 zł).

Pozwana nie kwestionowała w apelacji ( zob. k. 166 akt), a następnie także w zażaleniu, że powyższa opłata – mająca charakter opłaty stosunkowej – należna była w powyższej kwocie (3.048 zł), co nie budzi również wątpliwości Sądu odwoławczego. Nie została ona jednak uiszczona we właściwej wysokości w terminie tygodniowym od dnia doręczenia fachowemu pełnomocnikowi pozwanej (a taki wnosił też apelację) prawomocnego postanowienia w przedmiocie odmowy zwolnienia od obowiązku jej uiszczenia – wynikającym z art. 112 ust. 3 u.k.s.c. – co nastąpiło w dniu 29 marca 2018 r. ( k. 199-202, 204). Termin powyższy upłynął bezskutecznie z dniem 5 kwietnia 2018 r., a dzień przed jego upływem pozwana uiściła kwotę niższą, bo wynoszącą 3.047,35 zł ( zob. k. 208 akt).

Sąd Okręgowy w składzie orzekającym w niniejszej sprawie podziela przeważający pogląd ugruntowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym nie można uznać opłaty za uiszczoną prawidłowo gdy dokonano tego bez zaokrąglenia w górę końcówki uiszczonej opłaty stosunkowej do pełnego złotego (zob. uchwałę z dnia 22 listopada 2006 r., III CZP 83/06, OSNC 2007, Nr 7-8, poz. 106 i nawiązujące do niej postanowienia z dnia 30 maja 2007 r., I CZ 57/07, LEX nr 351201; z dnia 22 czerwca 2007 r., V CZ 60/07, LEX nr 951460; z dnia 7 maja 2008 r., II CZ 23/08, LEX nr 786748 a także uzasadnienie postanowienia z dnia 28 listopada 2008 r., V CZ 78/08, LEX nr 784223).

Dla oceny trafności zaskarżonego postanowienia nie ma znaczenia, jak duża, czy też jak mała była niedopłata, ani w jakim pozostawała stosunku do wielkości należnej opłaty. Jakiekolwiek różnicowanie w tym zakresie byłoby pozbawionym kryteriów, dowolnym działaniem sądu, prowadzącym do niepewności i chaosu. Brak jest jakichkolwiek podstaw do określenia wysokości kwoty niedopłaty rodzącej już obowiązek odrzucenia apelacji jako nieopłaconej oraz takiej, która jeszcze skutków tych nie wywołuje (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2007 r., I CZ 62/07, LEX nr 491536). Profesjonalny pełnomocnik powinien posiadać wiedzę, w jaki sposób należy dokonywać obliczenia opłaty sądowej, a przewidziane w art. 21 u.k.s.c. unormowanie należy uznać za niedolegliwe dla stron, racjonalne i nie budzące zastrzeżeń. Niezastosowanie rygoru odrzucenia nieopłaconych lub nieprawidłowo opłaconych środków odwoławczych oznaczałoby w istocie marginalizację wskazanej regulacji, a wynikający z niej rygoryzm uzasadniony jest profesjonalizmu adwokatów i radców prawnych zastępujących strony w postępowaniu cywilnym (por. np. uzasadnienie postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 stycznia 2011 r., Ts 58/09, OTK-B 2011, nr 1, poz. 33).

Wskazując natomiast na pogląd przeciwny (odosobniony) – prezentowany i uzasadniony w postanowieniach Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2009 r., II CZ 101/08 (LEX nr 599764) i z dnia 20 marca 2009 r., II CZ 18/09 (LEX nr 574528) – zgodnie z którym odrzucenie środka zaskarżenia jako nieopłaconego nie powinno znaleźć zastosowania w razie wniesienia opłaty stosunkowej w wysokości określonej wprawdzie zgodnie z art. 13 u.k.s.c., lecz bez zaokrąglenia w sposób przewidziany w art. 21 u.k.s.c. – przy założeniu, że kwota będąca wynikiem zaokrąglenia, nie stanowi części opłaty sądowej poddanej powyższej sankcji, ponieważ nie jest ona w istocie elementem opłaty sądowej, lecz stanowi jedynie dopłatę do niej uzasadnioną względami „techniczno-organizacyjnymi” – podnieść trzeba, że i tak nie przystaje on do okoliczności faktycznych niniejszej sprawy, w której wnosząca apelację strona reprezentowania przez fachowego pełnomocnika nie uiściła w terminie opłaty w wysokości wynikającej z art. 13 ust. 1 u.k.s.c. (która wynosiła przecież równowartość kwoty 3.047,3725, a więc 3.047,38 zł – po „zaokrągleniu” do pełnego grosza). Istotą bowiem tego rodzaju regulacji powinno być ustanowienie ścisłej granicy decydującej o spełnieniu wymaganej przesłanki. Podobnie zatem jak bardzo nawet nieduże opóźnienie w dochowaniu terminu ustanowionego do wniesienia środka zaskarżenia, również bardzo nawet nieduży brak w należytym opłaceniu środka zaskarżenia powinien prowadzić do odrzucenia tego środka (zob. np. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2009 r., II CZ 18/09, LEX nr 574528 i z dnia 6 września 2013 r., V CZ 39/13, LEX nr 1375249).

Konsekwencją niewniesienia prawidłowej opłaty od apelacji w ciągu tygodnia od otrzymania odpisu prawomocnego postanowienia o negatywnym rozstrzygnięciu wniosku w sprawie zwolnienia od kosztów związanych z jej wniesieniem, jest więc jej odrzucenie, jako nieopłaconej, na podstawie art. 370 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2012 r., I CZ 36/12, LEX nr 1170213). Wykonanie obowiązku opłacenia pisma (także obejmującego środek zaskarżenia) polega bowiem na wniesieniu prawidłowo ustalonej opłaty i w pełnej wysokości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r., I CZ 118/12, LEX nr 1231343).

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia było natomiast uiszczenie przez pozwaną brakującej części opłaty w kwocie 0,65 zł, już po terminie, dopiero w dniu 11 czerwca 2018 r. ( zob. k. 225 akt). Zgodnie z art. 167 k.p.c. czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna, wobec czego nawet dokonanie żądanej wpłaty po wyznaczonym terminie nie uchyla stanu jej nieuiszczenia (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2013 r., V CSK 396/12, LEX nr 1339233).

Mając to na uwadze Sąd Okręgowy oddalił zażalenie na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Z urzędu podlegała natomiast sprostowaniu oczywista omyłka Sądu pierwszej instancji w oznaczeniu siedziby powodowej spółki, i to zarówno w zaskarżonym postanowieniu, jak i w wyroku przeciwko któremu skierowano podlegającą odrzuceniu apelację (zob. informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z KRS – zob. k. 7), stosownie do art. 350 § 1 i 3 w zw. z art. 361 k.p.c. Wyjaśnić trzeba, że sprostowanie oczywistej omyłki może nastąpić z urzędu i to nawet w odniesieniu do rozstrzygnięcia prawomocnego, a jego celem jest zachowanie powagi wymiaru sprawiedliwości, brak jest zatem przyczyn do ograniczenia uprawnienia sądu odwoławczego, przewidzianego w art. 350 § 3 k.p.c., wyłącznie do orzeczenia w części skutecznie zaskarżonej (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1970 r., I CR 231/70, OSNCP 1971, nr 2, poz. 39).