Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy X Wydział Cywilny Rodzinny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Iwona Pydych
Sędziowie:	SO Anna Pochylczuk (spr.) SO Danuta Konopka
Protokolant:	protokolant sądowy Maciej Łobacz

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2014 r. w Bydgoszczy

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniej K. C. reprezentowanej przez matkę N. C.

przeciwko Ł. H.

o alimenty

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Inowrocławiu

z dnia 4 czerwca 2013 roku, sygnatura akt III RC 96/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala za okres do 19 listopada 2013r.;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie.

Sygn. akt XCa 228/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 04.06.2013 wydanym w sprawie III RC 96/13 Sąd Rejonowy w Inowrocławiu zasądził z dniem 01.06.2013 od pozwanego Ł. H. alimenty na rzecz małoletniej córki K. C. w kwocie 450 zł miesięcznie, płatne z góry, do 10-tego dnia każdego miesiąca, do rąk matki dziecka N. C., wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności którejkolwiek z rat (punkt 1 wyroku), a w pozostałej części powództwo oddalił (punkt 2 wyroku). Nadto nie obciążył pozwanego kosztami sądowymi obciążając nimi Skarb Państwa (punkt 3 wyroku), a wyrokowi w pkt 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności (punkt 4 wyroku).

Powyższe rozstrzygniecie Sąd Rejonowy oparł o następujące ustalenia faktyczne.

Małoletnia K. C. urodziła się w dniu (...)r. ze związku partnerskiego N. C. i Ł. H.. Wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) z dnia (...)r. ustalono ojcostwo Ł. H. względem mat. K.. Tym samym wyrokiem sąd ustalił, iż małoletnia będzie nosiła nazwisko matki. Ojciec małoletniej początkowo płacił dobrowolnie alimenty w wysokości 300 zł miesięcznie, następnie po 200 zł miesięcznie.

Matka małoletniej powódki- N. C. ma 20 lat. Jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Córkę urodziła jako osoba małoletnia. Z tego powodu małoletnia powódka K. C. została umieszczona w rodzinie zastępczej macierzystej babki i do czasu zakończenia nauki i przejęcia opieki przez matkę. Matka małoletniej szkołę kończy w czerwcu br.. Jeśli zaliczy egzaminy zawodowe otrzyma tytuł technik hotelarz. Złożyła już wniosek do sądu o rozwiązanie rodziny zastępczej i przejęcie opieki nad córką.

Matka małoletniej powódki mieszka z córką i swoimi rodzicami. Zajmuje z małoletnią powódką jeden pokój. Pozostaje na dzień dzisiejszy na utrzymaniu swoich rodziców.

Małoletnia powódka K. C. ma blisko 4 lata. Często choruje co wywołuje konieczność zażywania leków odpornościowych oraz odpowiednich suplementów diety.

Potrzeby małoletniej kształtują się na poziomie kwoty ok. 1080 zł miesięcznie (bez kosztów mieszkaniowych). Na kwotę tę składają się: wyżywienie 300 zł miesięcznie (ok. 10 zł na dobę), przedszkole ok. 300 zł miesięcznie, środki czystości 80 zł miesięcznie, odzież i obuwie w rozliczeniu rocznym kwota ok. 100 zł miesięcznie, lekarstwa i profilaktyka 100 zł miesięcznie, zabawki i udział w imprezach 100 zł miesięcznie, rekreacja w tym basen, bawialnie ok. 100 zł miesięcznie.

Pozwany Ł. H.ma 22 lata. Przez rok i trzy miesiące w latach 2010 i 2011 był inkasentem parkingowym. Z uwagi na założenie parkometrów stracił pracę i przez rok tj. do czerwca 2012 r. otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych. W roku 2012 osiągnął dochód 2986,00 zł (z tytułu zasiłku dla bezrobotnych). Dodatkowy dochód jednak osiągnął pracując w (...)w czerwcu i wrześniu 2012 r. Za pierwszym razem zarobił 1100 euro, za drugim 680 euro. Aktualnie nadal jest zarejestrowany w (...) w I.jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku.

Pozwany mieszka z rodzicami i rodzeństwem. Łącznie mieszkają w 5 osób dorosłych. Matka pozwanego otrzymuje jedynie zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł. Brat pracuje, ojciec również z dochodem ok. 3000 zł do 4000 zł miesięcznie. Babcia wymaga stałej opieki i ma dochód w granicach 1000 zł z tytułu emerytury.

Czynsz to kwota 515 zł, woda około 200-300 zł miesięcznie, prąd 202 zł co drugi miesiąc, telewizja kablowa plus Internet ok. 90 zł. Pozwany partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania w 1/3. Na łączny koszt jego utrzymania składają się: 1/3 kosztów eksploatacji mieszkania- czynszu - 190 zł, energia 50 zł, woda 40 zł, kablówka 25 zł, lekarstwa 100 zł, rata kredytu 260 zł. Łącznie daje to kwotę 665 zł, do której należy dodać koszty wyżywienia.

Pozwany do zeszłego roku posiadał orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, jednakże nie stawił się na komisji i orzeczenie wygasło. Pozwany deklaruje wolę ponownego stawienia się przed komisją. Pozwany ma kontakt z dzieckiem w (...) co dwa tygodnie. Na kontakty przynosi zabawki.

Po dokonaniu powyższych ustaleń faktycznych Sąd I instancji ocenił wiarygodność zgromadzonych dowodów, a następnie oceny stanu faktycznego w kontekście norm wyrażonych w art. 133 krio i art. 135 krio.

Zdaniem Sądu Rejonowego na pozwanym ciąży obowiązek prawny (tak jak i moralny) zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małoletniej córki. Sąd I instancji uznał, iż koszty utrzymania małoletniej powódki to kwota ok. 1000 zł miesięcznie Wysokość alimentów uznana przez pozwanego (200 zł), zatem jest kwotą niewielką w stosunku do potrzeb małoletniej i nie uwzględnia sytuacji majątkowej matki małoletniej powódki, która na dzień dzisiejszy nie ma żadnego dochodu. Córkę urodziła gdy była osobą małoletnią. Dopiero w tym roku kończy szkołę, nie ma żadnego doświadczenia zawodowego a także opiekuje sprawuje opiekę nad mał. powódką. Należy wskazać, iż z tego powodu jej możliwości zarobkowe są na minimalny poziomie. Jej atrakcyjność na rynku pracy jest niemal zerowa.

Możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do alimentów to nie tylko dochody, jakie osoba ta faktycznie osiąga, ale także zarobki i profity, które osoba ta mogłaby osiągnąć przy dołożeniu należytej staranności oraz wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji, ale ich nie uzyskuje z przyczyn, które nie zasługują na uwzględnienie. Pozwany wskazał, iż ma możliwości pracy za granicą, a z możliwości tych zrezygnował z uwagi na konieczność podjęcia się opieki nad babcią. W domu rodzinnym pozwanego jest pięć osób dorosłych, opieka nad babcią pozwanego powinna być zorganizowana w ten sposób by nie pozbawiać pozwanego możliwości podejmowania pracy zarobkowej w sytuacji gdy ma na utrzymaniu małoletnie dziecko. Sąd Rejonowy zasądzając od pozwanego na rzecz małoletniej powódki kwotę 450 zł. wziął pod uwagę możliwości zarobkowe obojga rodziców jak również fakt, iż to matka dziecka sprawuje osobista pieczę nad dzieckiem. Poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka realizuje w sposób prawidłowy obowiązek alimentacyjny względem córki. W orzecznictwie i doktrynie panuje zgodny pogląd, iż inaczej rysuje się zakres obowiązku alimentacyjnego rodzica sprawującego osobista pieczę nad dzieckiem dokładając osobistych starań w jego wychowanie a inaczej rodzica, którego rola ogranicza się do łożenia alimentów. Sąd I instancji uznał, iż pozwany ma możliwości zarobkowe, skoro już w zeszłym roku pomimo zarejestrowania w (...) podejmował się pracy za granicą.

Sąd Rejonowy oddalił pozostałą część powództwa, albowiem sytuacja majątkowa pozwanego nie pozwala na obciążenie go - na dzień dzisiejszy - kwotą powyżej zasądzonej 450 zł miesięcznie. Ponadto Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, iż matka małoletniej powódki będzie musiała po ukończeniu szkoły dołożyć należytych starań by znaleźć pracę (chociażby dorywczą, chałupniczą) by partycypować w kosztach utrzymania małoletniej w pozostałym zakresie.

Z uwagi na sytuację majątkową pozwanego sąd na podstawie art. 102 zwolnił pozwanego od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości apelacją pozwany zarzucając nie wyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, w szczególności sytuacji materialnej matki dziecka i jej możliwości przyczyniania się do zaspokajania potrzeb małoletniej powódki. Wskazując na powyższe pozwany domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i zasądzenia od pozwanego na rzecz córki alimentów w wysokości 300 zł, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu apelacji pozwany podniósł, że nie wzięto pod uwagę dochodów rodziców N. C., także z tytułu rodziny zastępczej, że matka dziecka ukończyła szkołę i jej możliwości zarobkowe wzrosły, mogła dorabiać skoro dziecko uczęszcza do przedszkola. Ustalenie tak wysokich alimentów pobawi pozwanego możliwości robienia córce prezentów. Pozwany chciałby częściej spotykać się z dzieckiem, aby ich więź mogła się pogłębiać. Pozwany jest bezrobotnym, jego możliwości są porównywalne z tymi, jakie ma matka dziecka, pomaga w opiece nad chora babcią. Babcia pomaga pozwanemu w płaceniu alimentów w kwocie 250 zł miesięcznie. Matka dziecka zaniża swoje możliwości zarobkowe, a zawyża koszty utrzymania dziecka.

W odpowiedzi na apelację N. C.wskazała, że stara się o pracę, wymieniła firmy w których złożyła dokumenty w tym celu, jednak bez odpowiedzi. Po ukończeniu szkoły zarejestrowała się jako bezrobotna. Pozwany 3 lata i 10 miesięcy łożył na utrzymanie swego dziecka 200 zł miesięcznie, uważa że to jej rodzice powinni utrzymywać jego dziecko. Dla małoletniej ważniejsze niż prezenty są pieniądze na wyżywienie, ubiór, opiekę medyczną, obuwie ortopedyczne. Pozwany pracował w hurtowni zniczy, myjni samochodowej, sklepie (...), hurtowni drobiu, jako ochroniarz, inkasent oraz wyjeżdżał do (...)Na bazarze w I.od 5 lat sprzedaje akcesoria do telefonów, uchyla się od utrzymywania córki, chce jedynie poprzestać na kupowaniu drobnych prezentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jest częściowo zasadna i powoduje konieczność dokonania zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Bezsporne w toku postępowania przed Sądem I instancji było, że małoletnia powódka K. C. była umieszczona w rodzinie zastępczej, a jej matka N. C. złożyła wniosek o jej rozwiązanie. Postanowieniem z dnia (...)w sprawie I. N. (...)ograniczono N. C. władzę rodzicielską nad małoletnią K. C. poprzez jej umieszczenie w rodzinie zastępczej J. i K. małż. C.. W dniu (...)postanowieniem w sprawie I. N. (...)Sąd Rejonowy w(...)dokonał zmiany tego postanowienia w ten sposób, że przywrócił N. C. władzę rodzicielską nad córką K. C. i rozwiązał rodzinę zastępczą. Postanowienie to uprawomocniło się dnia (...).

Zgodnie z art. 112 ¹ § 1 krio obowiązek i prawo reprezentowania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb należą do rodziny zastępczej. Z uwagi na powyższe N. C. nie była uprawniona do dochodzenia alimentów w imieniu córki K. C. w okresie, gdy dziecko było umieszczone w rodzinie zastępczej. Za ten okres alimentów mogła dochodzić wyłącznie rodzina zastępcza, w której przebywało dziecko. Z tego względu apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie na mocy art. 386 § 1 kpc i oddalenie powództwa za okres do 19.11.2013 z uwagi na brak legitymacji po stronie N. C. do wytoczenia powództwa w imieniu dziecka w tym okresie.

W pozostałej części apelacje należało uznać za bezzasadną i została z tej przyczyny oddalona na mocy art. 385 kpc. Od 20.11.2013 N. C. korzysta z pełnej władzy rodzicielskiej, a rodzina zastępcza została rozwiązana. Małoletnia K. C. nie otrzymuje więc świadczeń z tego tytułu, a jej utrzymanie zgodnie z art. 133 krio spoczywa w całości na jej rodzicach. Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne, których prawidłowo dokonał Sąd I Instancji oraz wnioski, jakie na ich podstawie wywiódł. Małoletnia powódka ma 4 i pół roku, uczęszcza do przedszkola. Musi otrzymać wyżywienie, odzież, środki czystości, ogrzane i oświetlone mieszkanie, obuwie ortopedyczne konieczne dla jej zdrowia, a także mieć możliwość rozwoju edukacyjnego i społecznego dzięki odpowiednim zabawom. Ustalone przez Sąd Rejonowy koszty utrzymania małoletniej na poziomie 1000 zł nie są wygórowane i odpowiadają powszechnie znanemu poziomowi cen oraz zasadom doświadczenia życiowego. Obecnie już nie rodzina zastępcza, ale matka i ojciec dziecka winni ponosić te koszty. Rozstrzygniecie Sądu Rejonowego co do wysokości alimentów jest wiec prawidłowe, a twierdzenia apelacji stanowią wyłącznie słowną polemikę z prawidłowymi i rzeczowymi ustaleniami Sądu i instancji. Podkreślenia wymaga, że jeśli utrzymanie małoletniej powódki wynosi ok. 1000 zł miesięcznie, to pozwany nie został zobowiązany do pokrywania nawet połowy tych kosztów. W żaden sposób w toku postępowania odwoławczego, ani przed Sądem I instancji pozwany nie wykazał, aby nie posiadał możliwości zarobkowych pozwalających na łożenie ustalonych alimentów. Nie wykazał też, aby stan zdrowia jego babci czynił koniecznym osobistą opieką nad nią i by nie było innych osób oprócz pozwanego, którzy taką opiekę mogliby wykonywać.

Z uwagi na powyższą argumentację orzeczono jak w sentencji.